Avrupa Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos, Avrupa Parlamentosu (AP) genel kurul oturumunda, Antalya Diplomasi Forumu'na katılımını ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşmek için Ankara'ya yapacağı ziyareti iptal ettiğini açıkladı.
REKLAM
Avrupa Birliği'nin ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanmasına sessiz kaldığına dair yorumların ardından, en güçlü tepki birliğin yasama organı Avrupa Parlamentosu'ndan (AP) geldi.
Avrupa Parlamentosu’nun (AP),“Türkiye’deki Demokratik Baskılar ve Ekrem İmamoğlu’nun Tutuklanması” konulu genel kurul oturumunun açılış konuşmasını yapan Avrupa Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos, Türkiye'ye yapacağı ziyaretleri iptal ettiğini duyurdu. Kos, bu kapsamda 11-13 Nisan'da düzenlenecek Antalya Diplomasi Forumu'na katılımını ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşmek için Ankara'ya yapacağı ziyareti iptal etti.
Kos, İmamoğlu’nun “cumhurbaşkanı adayı olmaya hazırlanırken hukuki müdahalenin ciddi soru işaretleri doğurduğunu” belirtti.
Türkiye'nin Avrupa'nın stratejik bir ortağı olduğunu belirten Kos, "Kanallarımızı ve iş birliği alanlarımızı kapatmak, hiç kimseye, özellikle de temel özgürlükler ve değerler ile Türkiye'nin AB yönelimini talep eden Türkiye halkına fayda sağlamayacaktır," dedi.
"Türkiye ile olan ilişkimizin AB katılım müzakerelerini aşan birçok farklı boyutu var. Türkiye aynı zamanda bir NATO müttefiki, dış politika ve bölgesel konularda önemli bir aktör ve yasa dışı göçle başa çıkmak için önemli bir ortak," diye konuştu.
İmamoğlu'nun 19 Mart'ta gözaltına alınmasının ardından AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve Komisyon Başkan Yardımcısı Kaja Kallas ile ortak bildiri yayınlayan Kos, yıl başından bu yana tutuklanan siyasi aktörlere değinerek, tutuklamaların "Türkiye'nin köklü demokratik geleneğine bağlılığı konusunda soru işaretlerine yol açtığını" vurgulamıştı.
AP oturumunda diğer tepkiler
Kos'un kararına Avrupa Parlamentosu üyeleri de destek verdi.
Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu (KPK) AP Kanadı Başkanı Emmanouil Kefalogiannis konuşmasında, 14-15 Nisan’da yapılması planlanan toplantıya katılmayacaklarını açıkladı.
AP Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor, Marta Kos'un Antalya Diplomasi Forumu’na katılmama kararını ve KPK'ya AP tarafından katılım sağlanmayacağı kararını "memnuniyetle karşıladığını" belirtti.
Amor X hesabından yaptığı açıklamada, “Üyelik demokrasiyle ilgilidir. Sadece jeopolitik konumu Avrupa Birliği’nin kapılarını Türkiye’ye açmaya yetmeyecek,” dedi.
Yeşiller Grubu’ndan Slovenyalı Milletvekili Vladimir Prebilic oturumda söz alarak, Türkiye’ye net bir mesaj gönderilmesi gerektiğini vurguladı. Avrupa'yı Yenile Grubu'ndan Hollandalı parlamenter Malik Azmani ise, AB’nin Türkiye’deki gelişmelere karşı sessiz kalmaması gerektiğini belirtti.
İmamoğlu'ndan Avrupa'ya teşekkür mesajı
İmamoğlu X hesabı üzerinden yaptığı açıklamasında Marta Kos'a "davamıza gösterdikleri dayanışma ve daha parlak bir gelecek için ayağa kalkan milyonlarca gencin cesaretini kabul ettikleri için" teşekkür etti.
"Türkiye'nin demokrasiye giden yolu test ediliyor, ancak halkın iradesi kırılmadı," diyen İmamoğlu, "Avrupa Parlamentosu'nun siyasi yelpazeden gelen sesler, Türkiye'de demokrasiyi, insan haklarını ve hukuk devletini savunmak için birleşti," ifadesini kullandı.
Brüksel ve Ankara arasında denge oyunu
Avrupa Komisyonu'nun İmamoğlu’nun tutuklanmasına yönelik ölçülü bir tepki vermesi AB’nin Türkiye ile ilişkilerinde dikkatli bir dengeleme politikası izlediği yönünde yorumlara neden olmuştu.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı İmamoğlu, 18 Mart'ta İstanbul Üniversitesi'nden aldığı diplomanın iptal edilmesinden bir gün sonra gözaltına alınmış, 23 Mart'ta 'yolsuzluk' soruşturmasından tutuklanmıştı. İmamoğlu, aynı gün 15 milyona yakın oyla CHP'nin cumhurbaşkanı adayı olarak ilan edildi. Ardından İçişleri Bakanlığı kararıyla İBB Başkanlığı görevinden uzaklaştırıldı. İmamoğlu’nun gözaltına alınması ve sonrasında tutuklanmasıyla tetiklenen kitlesel protestolar, Türkiye’de on yıldan uzun süredir görülen en büyük gösterilere dönüştü. Protestolarda gazeteciler dahil olmak üzere 1.900'e yakın kişi gözaltına alındı.
Avrupa Komisyonu, Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından yaptığı açıklamada, Türkiye’nin 'yerleşik demokratik geleneklerine bağlılığı' konusunda ciddi soru işaretleri doğduğunu belirtti. Ancak Komisyon, doğrudan bir kınama ifadesi kullanmaktan kaçındı.
Türkiye’nin AB için stratejik önemi, son dönemde iki önemli jeopolitik gelişmeyle daha da arttı: Suriye’de Beşar Esad rejiminin çöküşü ve ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirmek için başlattığı müzakereler.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fransa ve İngiltere öncülüğünde kurulan ve Ukrayna’ya güvenlik garantileri sunmayı hedefleyen koalisyona katılmaya ilgi gösterdi. Türkiye, NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip olması ve Karadeniz’de kritik bir konumda bulunması nedeniyle bu süreçte kilit bir aktör olarak görülüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ve AB Dış Politika Şefi Kaja Kallas ile bir toplantı yaparak Brüksel’deki AB zirvesinin sonuçları hakkında bilgilendirildi.
Ayrıca Avrupa Komisyonu, önümüzdeki haftalarda Türkiye ile ekonomi ve göç konularında iki üst düzey diyalog toplantısı gerçekleştirmeyi planlıyor.
Türkiye, 1999 yılında AB adayı ilan edilmesine rağmen, özellikle demokrasi ve temel haklar alanındaki gerilemeler nedeniyle üyelik sürecinde ilerleme kaydedemedi. 2018'den itibaren müzakereler fiilen durdu.