Birleşmiş Milletler’in en yüksek yargı organı olan Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Sudan’ın, Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE) Sudan’daki Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (RSF) silah ve finansman sağlayarak Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal etmekle suçladığı davayı yetki yetersizliği gerekçesiyle reddetti.
Sudan, Masalit etnik grubuna yönelik şiddetin durdurulması için mahkemeden acil önlemler alınmasını talep etmişti. Ancak BAE, davayı hem hukuki temelden yoksun hem de siyasi maksatlı olarak nitelendirmişti.
Sudan, Mart ayında mahkemeye yaptığı başvuruda, BAE’nin RSF’ye destek sağlayarak sivillere yönelik katliamları kolaylaştırdığını ve özellikle Masalit halkına karşı soykırım suçu işlendiğini öne sürmüştü.
UAD hakimleri ise, davayı ele alma yetkileri olmadığını belirterek dosyayı reddetti. Her iki ülke de 1948 tarihli Soykırım Sözleşmesi’ne taraf olsa da, BAE bu sözleşmenin UAD’ye yetki tanıyan maddesine çekince koyduğu için bu maddeye dayanarak hakkında dava açılamıyor.
Hukukçular, BAE’nin bu çekincesi nedeniyle davanın baştan reddedileceğini öngörüyordu.
Sudan, Nisan 2023’te ordu ile paramiliter RSF arasında patlak veren ve kısa sürede ülke geneline yayılan şiddetli iç savaşla sarsılıyor. Savaş, başkent Hartum’da başlamış ve ardından tüm bölgelere yayılmıştı.
Bu çatışmalarda şu ana dek en az 20.000 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı, ancak gerçek sayının çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. BM’ye göre 12,6 milyon kişi yerinden edildi, ülkenin büyük bir kısmında açlık baş gösterdi. Dünya Gıda Programı’na göre, yaklaşık 25 milyon insan — yani Sudan nüfusunun yarısı — ciddi açlık tehlikesiyle karşı karşıya.
Her iki taraf da sivillere yönelik ağır hak ihlalleriyle suçlanıyor.
BAE ise, uzun süredir RSF’ye silah sağladığı yönündeki iddialarla karşı karşıya. Ancak bu suçlamaları kesin bir dille reddediyor ve Sudan’daki çatışmada hiçbir rolü olmadığını savunuyor.
BAE Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey yetkili Reem Ketait, mahkemenin kararıyla ilgili yaptığı açıklamada, “Bu karar, söz konusu davanın tamamen temelsiz olduğunun açık ve kesin bir göstergesidir. Mahkemenin yetkisizlik kararı, bu davanın hiç açılmaması gerektiğini ortaya koymuştur,” dedi.
“Gerçekler ortadadır: BAE, Sudan’daki çatışmadan sorumlu değildir. Aksine, savaşan tarafların işlediği vahşetler belgelerle sabittir.”