Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ı ziyaret eden ABD Başkanı Trump'ın bölge turu Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) de kapsıyor.
REKLAM
ABD Başkanı Donald Trump, Salı günü Körfez ülkelerini kapsayan turuna başladı. Trump'ın ilk durağı, yüz milyarlarca dolarlık yatırım almayı hedeflediği Orta Doğu'daki en önemli müttefiklerinden biri olan Suudi Arabistan oldu.
Trump, Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'daki havaalanında ülkenin fiili yöneticisi Veliaht Prens Muhammed bin Selman (MBS) tarafından karşılandı.
Liderler arasındaki ikili görüşmenin ardından Riyad kraliyet sarayında, aralarında BlackRock CEO'su Larry Fink ve OpenAI CEO'su Sam Altman'ın da bulunduğu çok sayıda yüksek profilli ABD'li iş insanının katıldığı bir öğle yemeği düzenlendi.
Ayrıca Tesla'nın patronu ve Trump'ın danışmanı Elon Musk da öğle yemeğinde ABD Başkanı ve MBS ile konuşurken görüntülendi.
Trump, ocak ayında Beyaz Saray'a dönmesinden bu yana ilk büyük yurtdışı seyahati için Suudi Arabistan'ı seçti (geçtiğimiz ay Papa Francis'in cenazesi için İtalya'ya gitmişti). Zira Suudi Arabistan, ABD'ye büyük yatırımlar yapma sözü vermişti.
MBS halihazırda ABD'de 600 milyar dolar (540 milyar euro) tutarında yeni Suudi yatırımı taahhüdünde bulundu ancak Trump 1 trilyon dolar (890 milyar euro) istediğini belirtti.
Trump salı günü ikili görüşmenin başında veliaht prensin yanında otururken, "Birbirimizi gerçekten çok sevdiğimize inanıyorum," dedi.
Salı gününün ilerleyen saatlerinde Trump, gösterişli bir devlet yemeğine katılmadan önce bir ABD-Suudi yatırım konferansına katılacak.
Trump'ın seyahat programındaki diğer iki ülke ise Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE). Katar, Trump'ın zengin devletin yönetici ailesinden hediye olarak lüks bir Boeing 747-8 jumbo jeti kabul etmeye hazır olduğunu söylemesinin ardından hafta sonu manşetlere çıktı.
ABD Başkanı'nın üç ülkeyle yapay zeka, enerji işbirliğinin genişletilmesi ve Suudi Arabistan'a yeni silah satışlarını da içerebilecek anlaşmaları açıklaması bekleniyor.
Trump yönetimi bu ayın başlarında Suudi Arabistan'ın savaş uçakları için 3,5 milyar dolar (3,1 milyar euro) değerinde havadan havaya füze satışına ilk onayı verdiğini açıklamıştı.
Trump, küresel gümrük vergisi savaşının ve Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgaline yaklaşımının ABD'yi müttefiklerinden izole ettiğini savunan Demokratların eleştirileriyle karşı karşıya kalırken, uluslararası siyasete yönelik işlemsel stratejisinin meyvelerini verdiğini göstermeye çalışıyor.
Suudi Arabistan ve diğer OPEC+ ülkeleri, Trump'ın ikinci döneminin ilk aşamalarında petrol üretimini artırarak Trump'a yardımcı oldu. ABD Başkanı, ucuz enerjiyi maliyetleri düşürmenin ve ülkedeki enflasyonu durdurmanın kilit bir yolu olarak görüyor.
İsrail'in dışlanması şaşırttı
Trump yönetiminin bu tur sırasında İsrail'e bir gezi planlamama kararı, Washington'un uzun süreli müttefikine yönelik tutumu hakkında soru işaretleri yarattı.
Bazı analistler bu tercihin Trump'ın önceliklerinin daha geniş kapsamlı diplomasi ya da güvenlik konularından ziyade ABD'nin ekonomik çıkarlarına odaklandığını yansıtabileceğini belirtti.
ABD'li bir düşünce kuruluşu olan Atlantik Konseyi'nin kıdemli direktörlerinden William Wechsler, "Buradan çıkan ana mesaj, en azından seyahat programının bugünkü haliyle, Körfez hükümetlerinin... aslında Trump için şu anda İsrail'in mevcut hükümetinden daha güçlü dostlar olduğudur," dedi.
Trump, Orta Doğu gezisinden önce Washington'un Yemen'deki Husilere karşı yaklaşık iki aydır sürdürdüğü hava saldırılarını durdurduğunu açıkladı ve İran destekli isyancıların hayati önem taşıyan küresel ticaret yolundaki gemilere saldırmayı bırakma sözü verdiklerini söyledi.
Trump anlaşmayı kamuoyuna duyurmadan önce ABD, Husilerin hedef almaya devam ettiği İsrail'i bu anlaşmadan haberdar etmedi. Bu, Trump'ın, yönetiminin ortak düşmanlarla yaptığı müzakereler konusunda İsrail'e bilgi vermemesinin son örneği oldu.
Mart ayında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD'nin Gazze'deki savaşla ilgili olarak Hamas'la yürüttüğü görüşmeler hakkında, görüşmeler başlayana kadar Trump yönetimi tarafından bilgilendirilmemişti.
Netanyahu, ABD'nin İran ile devam eden görüşmelerinden de ancak Trump'ın geçen ay İsrail liderinin Oval Ofis ziyareti sırasında bunları duyurmasıyla haberdar oldu.
ABD'nin Orta Doğu temsilcisi Steve Witkoff geçen hafta yaptığı açıklamada, Trump'ın ilk döneminde arabuluculuğunu yaptığı ve BAE, Bahreyn, Sudan ve Fas gibi Arap devletlerinin İsrail'i tanıdığı bir dizi anlaşma olan İbrahim Anlaşmaları'nın genişletilmesi konusunda yakında ilerleme kaydedileceğini söyledi.
Ancak Trump'ın nihai hedefi olan Suudi-İsrail normalleşmesi, Riyad'ın ABD'den güvenlik garantileri, krallığın nükleer programı konusunda yardım ve karşılığında Filistin devletine giden yolda ilerleme istediğini açıkça belirttiği göz önüne alındığında pek olası görünmüyor.
İsrail-Hamas savaşının sürdüğü ve İsrail'in Gazze'yi dümdüz etme ve işgal etme tehditleri savurduğu bir ortamda Filistin devleti konusunda ilerleme kaydedilmesi de pek mümkün görünmüyor.