İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail'in Gazze'nin tamamının kontrolünü ele geçireceğini duyururken, üç müttefik ülke; İngiltere, Fransa ve Kanada, İsrail’in askeri operasyonlarını 'aşırı' bulduklarını açıkladı.
REKLAM
Üç ülke, İsrail’in savaşını tırmandırmasını 'orantısız' olarak nitelendirdi, Gazze'deki koşulları 'katlanılamaz' buldu ve saldırıların devamı halinde 'somut' yanıtlar verileceğini belirtti.
Aynı gün içinde İsrail ordusu bir şehri tamamen “savaş bölgesi” ilan etti, hava saldırılarında 60’tan fazla kişi öldü ve İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, ordunun “Gazze’nin geri kalanını da yok edeceğini” söyledi.
İngiltere, Fransa ve Kanada tarafından yapılan ortak açıklamada, “Netanyahu hükümeti bu vahim eylemlere devam ederse ve Gazze’ye yönelik askeri operasyonları durdurmaz, insani yardımları engellemeye devam ederse, biz de karşılık olarak daha somut adımlar atacağız,” denildi.
Uluslararası toplumdan gelen baskılar sonucu Netanyahu, pazar gecesi yaptığı açıklamada, 11 haftalık kuşatmayı gevşeteceğini ve “açlık krizini” önlemek amacıyla insani yardımlara izin vereceğini duyurdu.
Ancak 24 saat sonra Birleşmiş Milletler, sadece dokuz yardım kamyonunun geçişine izin verildiğini açıkladı. Bu miktar, savaş öncesi günlük yardımların yalnızca yüzde 2’sine denk geliyor ve şu anda 2,3 milyonluk nüfusun çoğunun yaşadığı kriz için "anlamlı bir çözüm" sunmuyor.
İngiltere, Fransa ve Kanada bu yardımı “tamamen yetersiz” olarak tanımladı, uluslararası hukukun ihlali anlamına gelebileceğini vurguladı ve insani yardımların ilkelerine uygun biçimde yeniden dağıtılmasını talep etti.
Netanyahu’nun, az miktarda gıda yardımına izin verme kararı kendi kabinesindeki aşırı sağcı üyeler tarafından da sert biçimde eleştirildi. Netanyahu ise pazartesi günü sosyal medyada paylaştığı bir videoyla, bu kararın dost ülkelerin baskısıyla alındığını söyledi.
İsrailli yetkililer haftalarca Gazze’de “kıtlık yaşanmadığını” savunmuştu. Ancak Netanyahu, İsrail’in “dünyadaki en büyük dostlarının” kendisine “açlık görüntülerine katlanamayacaklarını” söylediğini belirtti.
“[Bana dediler ki]: ‘Açlık görüntülerini kabul edemeyiz. Kitlesel açlığı kabul edemeyiz. Bunu destekleyemeyiz,’” dedi Netanyahu. Gazze'deki derinleşen umutsuzluğun İsrail’i “kontrolü kaybetme noktasına” getirdiğini de sözlerine ekledi ancak neyi kastettiğini netleştirmedi.
Netanyahu, bu baskıyı yapan “dostlarını” isimlendirmedi ama geçtiğimiz hafta bölgeye yaptığı ziyarette İsrail’e uğramayan Donald Trump, “şerit içinde birçok insan açlıktan ölüyor” demiş ve duruma müdahale edeceğini açıklamıştı.
Geçtiğimiz hafta Hamas’ın elindeki çifte vatandaş bir rehinenin kurtarılmasının ardından, ABD başkanının Gazze’de kalıcı bir ateşkes sağlayabileceğine dair umutlar oluşmuştu. Ancak bölgeden ayrılmasının hemen ardından İsrail yeni bir kara harekâtı başlattı.
Hafta sonu boyunca yüzlerce Filistinli bombardımanlarda hayatını kaybetti. Saldırılar, halihazırda büyük zarar görmüş olan hastaneleri de hedef aldı. Savaşın başından bu yana Gazze'de hayatını kaybedenlerin sayısı 53.486’ya ulaştı, bunların çoğu sivildi.
Pazartesi günü İsrail ordusu, Han Yunus kent merkezini “savaş bölgesi” ilan ederek sivillerin tahliyesini emretti. Ancak defalarca yer değiştirmiş, açlıktan zayıf düşmüş ve harabeye dönen şehirde bu sivillerin sığınacak yerleri kalmamış durumda.
Savaşın müzakereyle sona erdirilmesine karşı çıkan aşırı sağcı bakan Smotrich, Netanyahu’nun “temel” gıda yardımına izin verme kararını savundu. Bu sayede İsrail ordusunun Gazze'de daha uzun süre kalabileceğini ve “temizlik” operasyonlarını sürdürebileceğini söyledi.
“Şimdi fethediyoruz, temizliyoruz ve kalıyoruz – ta ki Hamas yok edilene kadar,” dedi Smotrich bir basın toplantısında. “Bu süreçte, Gazze'de kalan ne varsa yok ediliyor.”
“İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), savaşın bir parçası olarak nüfusu çatışma bölgelerinden uzaklaştırıyor. Nüfus güneyde toplanacak, ardından Tanrı’nın yardımıyla Trump’ın planı kapsamında üçüncü ülkelere göç edecek.”
Netanyahu, Gazze’ye yönelik ablukayı askeri gerekçelerle savunuyor, BM ve yardım kuruluşlarının bölgeye ulaştırdığı gıdaları Hamas’ın yağmaladığını öne sürüyor.
Ancak İsrailli yetkililer Hamas’ın bu yardımları ne ölçüde yağmaladığına dair bir bilgi paylaşmadı ve tedarik zincirlerinin nerede nasıl bozulduğunu somut örneklerle açıklamadı.
On yıllardır çatışma bölgelerinde çalışan insani yardım kuruluşları ise yardımlarının yön değiştirmediğini savunuyor.
İsrail, yardım dağıtımında kendi ordusunun güvenliğini sağladığı ve silahlı taşeronların kutularla yardım dağıttığı merkezi noktalardan oluşan yeni bir sistem kurmak istiyor.
Bu operasyonu “Amerikan girişimi” olarak tanımlanan ve İsviçre merkezli “Gazze İnsani Vakfı” (GHF) yürütecek. Vakfın yöneticisi, eski bir ABD deniz piyadesi olan Jake Woods, bu sistemin ay sonuna kadar faaliyete geçeceğini söyledi. Ancak yardımları kimin finanse edeceği bilinmiyor.
BM ve uluslararası yardım kuruluşları, bu sisteme katılmayı reddetti. Gerekçe olarak, silahlı taşeronlar ve İsrail ordusuyla bağlantıların tarafsızlık ilkesini zedelemesi ve personeli riske atması gösterildi.
İsrail dışişleri yetkilileri fonlama konusunda yorum yapmadı.
İsrail, 7 Ekim 2023’te Hamas’ın sınır ötesi saldırısında çoğu sivil olmak üzere 1.200 kişinin öldürülmesi ve 250 kişinin rehin alınmasının ardından Gazze’ye savaş başlatmıştı. Rehinelerin 58’i hâlâ Gazze’de, ancak bunların üçte ikisinin öldüğü tahmin ediliyor.