ABD Başkanı Donald Trump, zirvede G7'nin Rusya'yı da içine alacak şekilde G8'e, hatta Çin'i de kapsayacak şekilde G9'a genişlemesini önermesiyle tartışma yarattı.
REKLAM
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ile İran arasında şiddetlenen çatışma ve Orta Doğu'da artan bölgesel istikrarsızlık nedeniyle Pazartesi gecesi Kanada Kayalıkları'ndaki bir tatil beldesinde düzenlenen G7 zirvesinden ayrıldı.
Zirveye katılan dünya liderleri, İsrail ve İran'da onlarca insanın hayatına mal olan beş günlük çatışmayı kontrol altına almanın bir yolunu bulmaya çalışıyor.
Daha önce Trump, Tahran'ın "çok geç olmadan" nükleer programını sonlandırması gerektiği konusunda uyarıda bulunmuştu.
ABD Başkanı, İranlı liderlerin "konuşmak istediklerini" ancak nükleer hedefleri konusunda bir anlaşmaya varmak için 60 günleri olduğunu ve İsrail'in dört gün önce başlattığı hava saldırısından önce bunu yapamadıklarını söyledi. "Bir anlaşma yapmak zorundalar," dedi.
Trump Salı günü sabah saatlerinde sosyal medya platformu Truth Social'dan G7 zirvesinden ayrılmasına ilişkin yaptığı açıklamada, zirveden ayrılışının (Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un iddia ettiği şekilde) İran - İsrail ateşkesiyle ilgili olmadığını belirtti.
ABD Başkanı açıklamasında, "Tanıtım peşinde koşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Kanada'daki G7 Zirvesi'nden ayrılıp Washington'a dönerek İsrail ve İran arasında bir “ateşkes” üzerinde çalışmak için gittiğimi yanlış bir şekilde söyledi. Yanlış! O, benim neden Washington'a gittiğimi bilmiyor, ama bu kesinlikle ateşkesle hiçbir ilgisi yok. Bundan çok daha büyük bir şey. Kasıtlı olsun ya da olmasın, Emmanuel her zaman yanılıyor. Takipte kalın," diye yazdı.
Toplantıya ev sahipliği yapan Kanada Başbakanı Mark Carney, dünyanın bu zorlu dönemde liderlik için G7'yi takip ettiğini söyledi.
Carney, "Tarihin dönüm noktalarından birinde toplanıyoruz," dedi. "Dünya daha bölünmüş ve tehlikeli."
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz Pazar günü geç saatlerde zirveye varışlarından kısa bir süre sonra bir saat süren gayriresmi bir toplantı için bir araya geldi.
Zirvede gazetecilere konuşan Merz, ülkesinin anlaşmazlığa ilişkin nihai bir bildiri taslağı hazırlamayı planladığını söyledi ve İran'ın nükleer silah kapasitesine sahip materyaller elde etmesine hiçbir koşulda "izin verilmemesi" gerektiğini vurguladı.
Trump İran'ın "bu savaşı kazanmadığını" söyledi. ABD Başkanı'na Washington'un İran'a yönelik askeri operasyonunda İsrail'e katılıp katılmayacağı da soruldu, ancak Trump bu konuda yorum yapmaktan kaçındı.
Trump ve Starmer yeni ticaret anlaşmasını duyurdu
Donald Trump ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer Pazartesi günü yaptıkları açıklamada, İngiltere'nin otomobil ve havacılık endüstrisi ithalatına uygulanan gümrük vergilerini azaltacak bir ticaret anlaşması imzaladıklarını duyurdular.
Yeni anlaşma zirvenin oturum aralarında duyuruldu. Ancak Trump ve Starmer çelik üretimi sektöründe müzakerelerin halen devam ettiğini belirttiler.
Trump İngiltere ile varılan anlaşmanın "her iki taraf için de adil" olduğunda ısrar ederken, bu anlaşmanın her iki ülke için de çok sayıda istihdam ve gelir yaratmasını beklediğini sözlerine ekledi. Starmer da gazetecilere yaptığı açıklamada, Trump'a benzer bir ton kullanarak anlaşmanın bir güç işareti ve her iki ülke için de "çok iyi bir gün" olduğunu söyledi.
Trump'ın dünyanın büyük bir bölümünü, piyasalarda istikrarsızlığa yol açan ve küresel bir ticaret savaşı riskini arttıran önemli ithalat tarifeleriyle tehdit etmesi nedeniyle bir anlaşmaya varılması büyük önem taşıyor.
Her ne kadar önerdiği gümrük vergilerinin birçoğundan geri adım atmış olsa da, yönetiminden yetkililerin çok sayıda ülkeyle yeni ticaret anlaşmaları için müzakerelere hararetle devam ettiğini belirtmeye devam etti.
Anlaşma, liderlerin Mayıs ayında bir ticaret anlaşması için bir çerçeveye ulaştıklarını açıklamalarının ardından geldi. Bu anlaşma, sığır eti ve etanol gibi ABD mallarının İngiliz pazarına erişiminin arttırılması karşılığında, ABD'nin İngiliz otomobilleri, çelik ve alüminyum üzerindeki ithalat vergilerini önemli ölçüde azaltmayı amaçlıyor.
Ancak Pazartesi günü varılan anlaşma sadece İngiliz otomobilleri ve havacılık malzemelerini kapsıyor ve çelik için daha fazla müzakere yapılması gerekiyor.
Londra, yeni anlaşmanın Rolls Royce gibi uçaklar ve üst düzey lüks araçlar için motor üreten İngiliz firmalarına büyük bir destek sağlayacağını ve başlangıçta uygulanan yüzde 10'luk gümrük vergisinden muaf tutulacaklarını söylüyor.
Trump G7'nin Rusya ve Çin'i de kapsayacak şekilde genişlemesini önerdi
ABD Başkanı zirvede G7'nin Rusya'yı da içine alacak şekilde G8'e, hatta Çin'i de kapsayacak şekilde G9'a genişlemesini önermesiyle de tartışma yarattı.
Trump, Rusya ve Çin'in, üyeleri demokratik uluslar olan bir grup içinde otoriter rejimler olmasına rağmen örgütün genişlemesini tercih ettiğini ifade etti.
Trump, 2014 yılında Kırım'ı ilhak eden Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı daha geniş çaplı işgalinden önce gruptan çıkarılmasının "çok büyük bir hata" olduğunu ileri sürdü.
Bu yorumlar, Salı günü Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşmeye hazırlanan Trump'ın çıkarlarına ilişkin karmaşıklığı daha da arttırdı.
"G7 eskiden G8'di. Barack Obama ve Trudeau adında biri Rusya'nın katılmasını istemedi," diyen Trump, Rusya'nın çekilmesinden bir yıl sonra başbakan seçilen Justin Trudeau'ya atıfta bulundu. O dönemde Kanada başbakanı Stephen Harper'dı.
Trump, "Bence Rusya içeride olsaydı şu anda savaş olmazdı ve Trump dört yıl önce başkan olsaydı şu anda savaş olmazdı. Rusya'yı dışarı attılar, ki o zaman siyasette olmasam da bunun çok büyük bir hata olduğunu iddia etmiştim," diye konuştu.
Bir muhabirin Çin'in de eklenmesi gerekip gerekmediğini sorması üzerine Trump, "Bu kötü bir fikir değil. Eğer birileri sadece Çin'in katılmasını istiyorsa buna itirazım yok," dedi.
Dünya liderlerinin zirvelerde birbirleriyle konuşabilmelerinin önemli olduğunu dile getiren Trump, "Putin benimle konuşuyor. Başka kimseyle konuşmuyor. Konuşmak istemiyor çünkü G8'den atıldığında çok aşağılanmıştı, benim gibi, sizin gibi, herkesin olacağı gibi," sözlerini dile getirdi.