İki ülke arasındaki ilişkiler yeni bir gerilim noktasına ulaşırken, Azerbaycan ve Rusya son günlerde birbirlerine karşı nadir görülen bir şekilde adli tedbirleri tırmandırdı.
REKLAM
Rusya devletine bağlı haber ajansı Sputnik’in Azerbaycan’daki genel yayın yönetmeni ve icra direktörü, dün ajansın Bakü ofisine yapılan polis baskınının ardından salı günü 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. Bu gelişme, iki ülke arasındaki gerginliğin hızla tırmandığına işaret ediyor.
Bakü merkezli uluslararası haber kanalı AnewZ’un aktardığına göre, Azerbaycan makamları söz konusu kişilerin dolandırıcılık, yasadışı girişimcilik ve suç yoluyla elde edilen mülkleri aklama suçlarından hüküm giydiğini açıkladı.
Azerbaycan’ın resmi ajansı APA daha önce, Sputnik Azerbaycan ofisine düzenlenen baskında Rusya Federal Güvenlik Servisi’ne (FSB) mensup 2 kişinin de aralarında bulunduğu yedi kişinin gözaltına alındığını bildirmişti. Sputnik Azerbaycan, Rusya hükümetine bağlı Rossiya Segodnya tarafından yönetiliyor.
Rusya’ya bağlı bir diğer medya kuruluşu Ruptly, Sputnik ofisine düzenlenen polis operasyonunu görüntülemek isteyen bir editörünün de gözaltına alındığını duyurdu.
Azerbaycan İçişleri Bakanlığı, iki erkeğin kelepçelenmiş şekilde polis minibüslerine götürüldüğünü gösteren bir video yayımladı.
İki ülke arasındaki gerilim, geçen cuma günü Rusya’nın Yekaterinburg kentinde FSB tarafından düzenlenen baskınlarda 50’den fazla Azerbaycan kökenli Rusyalının gözaltına alınmasıyla tırmanmaya başladı.
Bu baskınlarda Hüseyn ve Ziyaddin Safarov adlı iki kardeş hayatını kaybederken, üç kişi ağır yaralandı. Rusya, gözaltıların 2000’li yılların başlarına ait bir cinayet soruşturması kapsamında yapıldığını iddia etti.
Azerbaycan merkezli AnewZ, ölümlerle sonuçlanan bu operasyonun ülkede öfkeye yol açtığını ve halk arasında adalet taleplerini artırdığını bildirdi. Azerbaycanlılar, Rus güvenlik güçlerini etnik hedefleme ve kötü muameleyle suçluyor.
Bazı gözaltına alınanlar, itirafların zorla, tehdit ve aile bireylerine baskı yoluyla alındığını iddia etti.
Adli tıp uzmanları, Yekaterinburg’daki baskınlarda öldürülen Azerbaycanlıların kurşunla değil, travma sonucu hayatını kaybettiğini açıkladı. Bu da ölümlerle ilgili soru işaretlerini artırdı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı operasyonu 'acımasız ve gerekçesiz' olarak niteledi ve Rusya’yı olayla ilgili acil soruşturma başlatmaya, sorumluları cezalandırmaya çağırdı.
Ayrıca Azerbaycan, Rusya'nın Bakü Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak protestoda bulundu ve Sputnik ofisine yapılan baskıya tepki olarak, Rus devleti ve özel kuruluşlarının Azerbaycan’da düzenleyeceği tüm kültürel etkinlikleri iptal etti.
Azerbaycan Kültür Bakanlığı, yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Yekaterinburg’daki Rus kolluk kuvvetleri tarafından açıkça yürütülen ve Azerbaycan vatandaşlarına yönelik etnik temelli, hedefli ve yargısız infaz niteliğindeki şiddet eylemleri ile son dönemde sistematik hale gelen bu olaylar dikkate alınarak, Azerbaycan’da Rus devlet ve özel kuruluşlarının yer alacağı tüm kültürel etkinlikler iptal edilmiştir.”
Sputnik beş ay önce kapatılmıştı
Azerbaycan hükümeti, şubat ayında Rusya’nın devlet fonlu haber ajansı Sputnik’i kapatma kararı aldı. Ancak ajans, azaltılmış personelle faaliyet göstermeye devam etti.
Her ne kadar ajansın akreditasyonu şubatta iptal edilmiş olsa da, İçişleri Bakanlığı Sputnik Azerbaycan’ın yasa dışı finansman kaynakları kullanarak çalışmalarını sürdürdüğünü iddia etti.
Sputnik’in çatı kuruluşu Rossiya Segodnya’nın başkanı Dmitriy Kiselev – Ukrayna’ya saldırı ve Avrupa’ya füze atma çağrılarıyla tanınan, önde gelen Rus propagandacılardan biri – Sputnik ile Azerbaycanlı yetkililer arasında, Bakü'deki faaliyetlerin devamı için geçici bir anlaşma arandığını söyledi.
Sputnik, Ruptly ve diğer Rossiya Segodnya iştirakleri, Kremlin’in yurtdışına yönelik propaganda araçları olarak görülüyor.
Kiselev, pazartesi günü yapılan tutuklamalarla ilgili Telegram hesabından yaptığı açıklamada, bunların iki ülke ilişkilerini bozmayı amaçlayan 'kasıtlı bir adım' olduğunu ileri sürdü.
Azerbaycan parlamentosu, son gelişmelerin ardından Moskova’da yapılması planlanan ikili görüşmelerden çekildiğini ve bir Rusya başbakan yardımcısının ziyaretini iptal ettiğini duyurdu.
Rusya ise Sputnik ofisine yapılan baskını ve gazetecilerin tutuklanmasını ''Bakü’nün dostane olmayan eylemleri'' olarak kınadı.
Diğer gelişmeler
Azerbaycan İçişleri Bakanlığı, Bakü’de iki suç şebekesinin çökertildiğini açıkladı. İran’dan uyuşturucu kaçakçılığı ve siber dolandırıcılık yaptığı öne sürülen bazı Rus uyruklu kişilerin gözaltına alındığı belirtildi.
Uçak kazasıyla başlayan gerilim
Moskova-Bakü ilişkileri, Aralık ayında Kazakistan’da düşen Azerbaycan’a ait bir yolcu uçağı sonrasında da gerilmişti. Kazada 67 kişiden 38’i hayatını kaybetmişti.
Euronews özel haberine göre, soruşturma sonucunda uçağın Rus hava savunması tarafından Grozni yakınlarında hedef alındığı ve elektronik harp sistemleri nedeniyle kontrolünü kaybettiği ortaya çıktı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya’nın kazayı “gizlemeye çalıştığını” söyleyerek tepki göstermişti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, olayı “trajik bir vaka” olarak nitelemiş, Aliyev’den özür dilemiş, ancak sorumluluğu açıkça kabul etmemişti.
Aliyev, bu nedenle mayıs ayında Moskova’daki 80'inci Zafer Günü kutlamalarına katılmama kararı aldı.