Zelenskiy, Ukrayna'nın çıkarlarını savunmak ile Trump'a bazı tavizler vermeye hazır olduğunu göstermek arasında ince bir ip üzerinde yürüyor.
Ukrayna’nın, en güncel barış önerilerini çarşamba günü ABD müzakerecilerine iletmesi bekleniyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, bunun, Kiev’in Rusya ile savaşı kabul edilebilir koşullarda sona erdirme çabasını destekleyen yaklaşık 30 ülkenin lider ve yetkilileriyle yapacağı kritik görüşmelerden 1 gün önce gerçekleşeceğini belirtti.
Washington’ın, Rusya’nın 2022 başındaki geniş çaplı işgalinin ardından başlayan çatışmaları hızlı bir uzlaşmayla durdurma hedefi, Kiev’in manevra alanını daraltıyor.
Zelenskiy, Ukrayna’nın çıkarlarını savunmak ile ABD Başkanı Donald Trump’a bazı tavizlere açık olduğunu göstermek arasında ince bir denge yürütüyor. Buna karşın Moskova, azami taleplerinden geri adım atacağına dair kamuoyuna açık hiçbir işaret vermiyor.
Ukrayna’nın Avrupa’daki müttefikleri ise hem adil bir anlaşma sağlanması hem de gelecekteki Rus saldırılarını caydırması için Zelenskiy’in çabalarına destek veriyor; aynı zamanda Avrupa’nın güvenlik çıkarlarının da korunması gerektiğini vurguluyor.
Fransız hükümeti, “Gönüllüler Koalisyonu” olarak adlandırılan Ukrayna müttefiklerinin müzakereleri perşembe günü çevrimiçi görüşeceğini bildirdi. Zelenskiy, görüşmeye o ülkelerin liderlerinin de katılacağını belirtti.
Zelenskiy salı gecesi yaptığı açıklamada, “30 meslektaşı çok hızlı bir şekilde bir araya getirmemiz gerekiyor. Bu kolay değil ama yine de yapacağız,” dedi.
Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ise Berlin’de yaptığı açıklamada, barış çabalarında “kayda değer bir diplomatik ivme” yaşandığını söyledi.
Zelenskiy, çarşamba günü ABD ile yapılacak görüşmelerin Ukrayna’nın savaş sonrası yeniden inşası ve ekonomik kalkınmasına ilişkin planları içeren bir belgeye odaklanacağını belirtti.
Ukrayna ayrıca, savaşı sona erdirmeye yönelik ayrı bir 20 maddelik çerçeveyi de tamamlamak üzere. Zelenskiy, bunu kısa süre içinde Washington’a sunacak.
Trump’ın bir anlaşmaya yönelik baskılarının ve Ukrayna’da seçim çağrılarının arttığı ortamda Zelenskiy, savaş sırasında güvenli oylama garanti edilebilirse ve seçim yasasında gerekli değişiklikler yapılırsa ülkesinin 3 ay içinde seçimlere hazır olacağını söyledi.
Zelenskiy, bu açıklamayı, Trump’ın Ukrayna’nın demokrasi sicilini sorgulayan ve Ukrayna liderinin savaşı seçimden kaçmak için bahane olarak kullandığını ima eden sözlerine yanıt olarak yaptı.
Bu yorumlar, Moskova’nın Kiev hükümetini itibarsızlaştırmak için sık sık dile getirdiği iddialarla da benzerlik taşıyor.
Zelenskiy salı gecesi gazetecilere yaptığı açıklamada, “Seçime hazırım,” diyerek, güvenliğin sağlanması için ABD’den ve muhtemelen Avrupa’dan yardım gerektiğini söyledi.
Gerekli koşullar sağlanırsa Ukrayna’nın 60 ila 90 gün içinde seçime hazır olabileceğinin altını çizdi.
“Seçim yapabilmek için iki mesele çözülmeli: öncelikle güvenlik — saldırılar altında, füze tehditleri altında seçim nasıl yapılır ve askerlerimiz nasıl oy kullanır?” dedi.
“İkinci konu ise seçimlerin meşruiyetini sağlayacak yasal çerçeve,” diye ekledi.
Zelenskiy daha önce, Rusya’nın işgali sonrası ilan edilen sıkıyönetim devam ettiği sürece seçim yapılmasının hukuken mümkün olmadığını vurgulamıştı. Ayrıca sivillerin bombalandığı ve ülkenin yaklaşık yüzde 20’sinin Rus işgali altında olduğu bir ortamda seçimlerin nasıl yapılacağına dikkat çekmişti.
Zelenskiy, partisinden milletvekillerine sıkıyönetim altında seçim yapılmasına imkân verecek yasal düzenlemeler hazırlamaları talimatını verdiğini söyledi.
Ukrayna toplumunun büyük çoğunluğu Zelenskiy’in gerekçelerini destekliyor ve seçim talep etmiyor. Yürürlükteki kanuna göre Zelenskiy’in görevi meşru kabul ediliyor.
Ukrayna’ya askeri destek azalıyor
Ancak Avrupa’nın desteği eşit dağılmıyor ve bu durum, Trump yönetiminin bu yıl Kiev’e askeri yardımı diğer NATO ülkelerinin finanse etmesi şartına bağlamasının ardından, askeri desteğin azalmasına yol açtı.
Ukrayna’ya verilen dış askeri yardım yaz aylarında keskin biçimde düştü ve bu eğilim eylül ve ekim boyunca da devam etti. Bu veriler, Ukrayna’ya uluslararası yardımları izleyen Alman Kiel Enstitüsü tarafından çarşamba günü açıklandı.
ABD ve Avrupa tarafından sağlanan yıllık ortalama yardım 2022–2024 döneminde yaklaşık 41,6 milyar avroydu. Ancak bu yıl Kiev şimdiye kadar sadece 32,5 milyar avro aldı.
Bu yıl Danimarka, Finlandiya, Norveç ve İsveç Ukrayna’ya yardımlarını önemli ölçüde artırdı. Almanya aylık ortalama katkısını neredeyse üç katına çıkardı; Fransa ve Birleşik Krallık ise yardımlarını iki kattan fazla artırdı.
Öte yandan İspanya, 2025 boyunca Kiev’e yeni bir askeri destek sağlamadı; İtalya ise 2022–2024 dönemine kıyasla zaten düşük olan katkılarını yüzde 15 azalttı.