ABD-Çin ticaret savaşının tırmanmasıyla ham petrol fiyatları son dört yılın en düşük seviyesinde. Demir cevheri ve bakır gibi ekonomik büyümeye duyarlı diğer emtialar da dünyanın en büyük ithalatçısındaki talep görünümünün kötüleşmesi nedeniyle son seanslarda geriledi.
REKLAM
Ham petrol fiyatları, derinleşen küresel ticaret savaşının ortasında resesyon korkularının yoğunlaşmasıyla Salı günü art arda dördüncü işlem gününde de düşerek son dört yılın en düşük seviyelerini gördü.
ABD Başkanı Donald Trump'ın geniş kapsamlı karşılıklı gümrük vergileri yürürlüğe girdi ve şu anda dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin yüzde 104 ithalat vergisiyle karşı karşıya kaldı.
Trump'ın yeni gümrük vergilerini açıklamasından bu yana, Brent ham petrol vadeli işlemleri yüzde 19'dan fazla düşüşle varil başına 60,41 dolara gerilerken, West Texas Intermediate (WTI) vadeli işlemleri yüzde 20 düşüşle varil başına 57,06 dolara geriledi ve her ikisi de Mart 2021'den bu yana en düşük seviyelerine işaret etti.
Salı günü Çin, Trump'ın ek yüzde 50 gümrük vergisi tehdidinin ardından "sonuna kadar mücadele" sözü verdi. ABD ise yüzde 104'lük vergilerin tamamını uygulama kararlılığını sürdürüyor. Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında yoğunlaşan ticaret savaşı, risk varlıklarında bir kez daha geniş çaplı bir satış dalgasını tetikledi.
Pepperstone Australia'da piyasa analisti olan Dilin Wu bir e-postada, "Çin için tarifeler, büyümenin iki temel motoru olan ihracatı ve sanayi üretimini önemli ölçüde aşağı çekebilirken, teknoloji ve elektrikli araç sektörleri özellikle ağır darbe alabilir. Sonuç olarak petrol talebinde bir düşüş görmemiz muhtemel," diye yazdı.
"Yüzde 104'lük tarife, diğer yeni tarifeler hesaba katılmadan önce bile ABD enflasyonunu yüzde 4'e doğru itebilir. Bu da ABD'de daha derin bir resesyon olasılığını artıracaktır," diye ekledi.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) sekiz kilit üyesinin geçen hafta daha önceki üretim kesintilerinin gevşetilmesini hızlandırma konusunda anlaşması aşağı yönlü baskıyı arttırdı.
Öte yandan, Trump'ın Venezuela, İran ve Rusya gibi büyük petrol ihracatçılarına yönelik "ikincil gümrük vergileri" üretim artışlarının bir kısmını dengeleyebilir. Ancak resesyon endişeleri şu anda jeopolitik gerilimleri büyük ölçüde gölgede bırakıyor.
Bu çerçevede, ABD Enerji Enformasyon İdaresi salı günü yayınlanması gereken aylık Kısa Vadeli Enerji Görünümü raporunu erteledi. Kurum, "en son piyasa gelişmelerini hesaba katmak için modellerimizi yeniden çalıştırma" ihtiyacını gerekçe gösterdi ve raporun perşembe günü yayınlayacağını bildirdi. Kötüleşen görünüm karşısında Goldman Sachs, Brent ham petrol tahminini yılsonuna kadar varil başına 40 dolara düşürerek, mevcut seviyelerden yüzde 36'lık bir düşüşe daha işaret etti.
Ancak Wu, ticaret çatışmasındaki herhangi bir gerileme işaretinin bir toparlanmayı tetikleyebileceğini de sözlerine ekledi: "Kısa pozisyonlar halihazırda oldukça gergin, bu nedenle piyasa herhangi bir gerileme işaretiyle geri çekilebilir."
Çin'in de hem mali hem de parasal olarak teşvik çabalarını artırması bekleniyor. Mart ayındaki yıllık toplantısında Pekin, 2025 yılı için yüzde 5 gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) büyüme hedefini yeniden teyit etti ve ABD'nin artan gümrük vergisi tehditlerinin ortasında yeni teşvik önlemleri açıkladı. Hükümet ayrıca, bütçe açığı hedefini son 30 yılın en yüksek seviyesi olan GSYH'nin yüzde 4'üne yükseltti. Analistler, özellikle ticaret savaşına yanıt olarak yakında daha fazla politika desteğinin açıklanmasını bekliyor.
Çin'e duyarlı emtialar düşerek madencilik hisselerini vurdu
Sadece petrol değil, büyümeye duyarlı diğer emtialar da topyekûn ticaret savaşının ortasında zayıflayan talep beklentilerinin etkisiyle son seanslarda keskin düşüşler yaşadı.
Comex'te vadeli bakır kontratları 3 Nisan'dan bu yana yüzde 19 düşerek pound başına 4,07 dolara geriledi ve ocak ayından bu yana en düşük seviyeye indi. SGX'teki vadeli demir cevheri (yüzde 62 Fe Fines CFR China) aynı dönemde yüzde 7 düşerek Eylül 2024'ten bu yana görülmeyen en düşük seviyeye geriledi. Yatırımcıların riskli varlıklardaki kayıplarını karşılamak için ellerindeki varlıkları satmasıyla spot altın geçen çarşamba gününden bu yana yüzde 6, gümüş ise yüzde 13 değer kaybetti.
Endüstriyel metaller ve kritik minerallerdeki düşüş küresel çapta madencilik hisselerini vurdu. Avustralya'da dünyanın en büyük madencisi olan BHP Group'un hisseleri son dört seansta yüzde 11 düşerek Ekim 2020'den bu yana en düşük seviyeye gerilerken, Rio Tinto'nun hisseleri yüzde 9 gerileyerek yedi ayın en düşük seviyesine indi.
eToro Avustralya'da piyasa analisti olan Josh Gilbert, "Bunun talihsiz yanı, Çin hapşırırsa, Avustralya'nın soğuk algınlığına yakalanma olasılığı," dedi.
Avrupa'da, İsviçreli madencilik devi Glencore'un hisseleri yüzde 16 düşüşle Aralık 2020'den bu yana en düşük seviyesine gerilerken, İngiltere'de listelenen Anglo American PLC aynı dönemde yüzde 14 değer kaybederek bir yılın en düşük seviyesini gördü.