Senato Cumhuriyetçileri, endişelere rağmen Salı günü Başkan Donald Trump'ın daha önce onaylanmış 9 milyar dolarlık harcamayı iptal etme talebini ilerletme yönünde oy kullandı.
REKLAM
ABD Senatosu’nda Cumhuriyetçiler, Başkan Donald Trump’ın daha önce onaylanmış yaklaşık 9 milyar dolarlık (yaklaşık 297 milyar TL) harcamanın iptal edilmesini öngören talebini ilerletmek için adım attı.
Bu karar, bazı senatörlerin bu iptallerin yoksul ülkelere yapılacak yardımları ve kendi eyaletlerindeki kamu radyo ve televizyon kuruluşlarını nasıl etkileyeceğine yönelik kaygılarına rağmen alındı.
Oylama 50’ye 50 eşitlikle sonuçlanırken eşitliği, Başkan Yardımcısı JD Vance’in oyu bozdu.
Tasarı için Senato’daki nihai oylamanın en erken çarşamba günü yapılması bekleniyor. Onaylanması halinde tasarı, Temsilciler Meclisi’ne geri gönderilecek ve cuma günkü son tarih öncesinde Başkan Trump’ın imzasına sunulacak.
Cumhuriyetçiler, tasarının geçiş ihtimalini artırmak için Trump’ın HIV/AIDS ile mücadele amacıyla eski Başkan George W. Bush döneminde başlatılan ve milyonlarca insanın hayatını kurtardığı belirtilen PEPFAR programına yönelik 400 milyon dolarlık (yaklaşık 13,2 milyar TL) kesinti önerisini metinden çıkardı.
Trump yönetimi ayrıca Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) tarafından hedef alınan bazı dış yardım programları ile Kamu Yayıncılığı Kurumu’na (Corporation for Public Broadcasting) ayrılan ödeneklerden de geri alım yapılmasını istiyor.
Senato Çoğunluk Lideri John Thune, “36 trilyon dolarlık (yaklaşık 1,188 trilyon TL) bir borcunuz varsa, harcamaları kontrol altına almak için bir şeyler yapmak zorundasınız,” diyerek tasarıyı savundu.
Beyaz Saray şüphecileri kazanmaya çalışıyor
Cumhuriyetçiler Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi (OMB) Direktörü Russ Vought ile Beyaz Saray'ın endişelerini gidermek üzere düzenlediği haftalık konferans yemeğinde bir araya geldi. Vought senatörlerden gelen yaklaşık 20 soruya yanıt verdi.
Beyaz Saray’ın tasarıya karşı çekinceleri olan senatörleri ikna etme girişimi kısmen sonuç verdi. Senatör Mike Rounds, yönetimle birlikte çalışarak “Yeşil Mutabakat” fonlarından bazı kaynakların yeniden tahsis edilmesi ve kabile radyo istasyonlarına sağlanan hibelerin kesintisiz sürmesi için çözüm bulunduğunu belirterek tasarıya destek vereceğini açıkladı.
Buna karşın, bazı senatörler kamu medyasına yönelik kesintilerin, ülke genelinde faaliyet gösteren ve federal fonlara bağımlı yaklaşık 1.500 yerel radyo ve televizyon istasyonunu ağır biçimde zora sokabileceği uyarısında bulundu. Kamu Yayıncılığı Kurumu’nun (Corporation for Public Broadcasting) bütçesinin yüzde 70’inden fazlası bu istasyonlara aktarılıyor.
Maine Senatörü Susan Collins, Senato Bütçe Komitesi’nin Cumhuriyetçi başkanı olarak, Beyaz Saray’ın tasarıya dair yeterli ayrıntı sunmamasından duyduğu endişeyi dile getirerek, “Bu kesinti paketi büyük bir sorun taşıyor — hangi programların ne şekilde azaltılacağına dair kimsenin net bir bilgisi yok,” dedi.
Collins, sorunun tasarıyı incelemek için zamanın olmamasından değil, Beyaz Saray Bütçe Ofisi’nin (OMB) normalde sürecin bir parçası olan ayrıntıları paylaşmamasından kaynaklandığını vurguladı.
Senatör Lisa Murkowski ise Senato’nun sürekli yeni kesinti paketleriyle uğraşmaması gerektiğini belirtti.
Murkowski, “Biz yasa yapıcılarız, yasama faaliyetini yürütmeliyiz,” diyen Murkowski, “Şimdi bize Beyaz Saray’dan bir talimat geliyor ve ‘önceliğimiz bu, bunu uygulayın, sonra yeni bir turla tekrar geleceğiz’ deniliyor. Ben bunu kabul etmiyorum,” ifadelerini kullandı.
Cumhuriyetçi Senatör Mitch McConnell, Susan Collins ve Lisa Murkowski, Demokratlarla birlikte hareket ederek Senato’nun bu tasarıyı gündemine almasına karşı oy verdi.
McConnell, harcamaların azaltılmasına karşı olmadığını, ancak Collins’le aynı şekilde, Beyaz Saray’dan yeterli ayrıntı gelmediğini belirterek, “İstedikleri şey boş bir çek. Bence bu doğru değil,” dedi.
Buna karşın Cumhuriyetçilerin büyük çoğunluğu Trump’ın talebini desteklerken Senatör Eric Schmitt, “Bu yasa tasarısı, ülkemizin mali yapısını düzene sokmak için uzun ama gerekli bir mücadelenin ilk adımıdır,” diye konuştu.
Demokratlar sonuçları konusunda uyarıyor
Demokratlar, Cumhuriyetçilerin önce iki partili harcama paketlerinde uzlaşıp birkaç ay sonra hoşlanmadıkları kalemleri kesmeye kalkmasının süreci anlamsızlaştırdığını savundu.
Maine’den bağımsız senatör ve Demokratlarla birlikte hareket eden Angus King, “Bu, bütçe komisyonu sürecini paramparça ediyor. Bütçe Komitesi ve aslında bu kurum, yönetimin istediği her şeyi onaylayan bir mühür haline geliyor,” diye konuştu.
Senato’daki Demokrat lider Chuck Schumer ise, ABD genelinde on milyonlarca insanın yerel kamu radyo ve televizyon istasyonlarına yerel haberler, hava durumu uyarıları ve eğitim programları için güvendiğini belirterek, alınan kararların bu erişimi tehlikeye atacağını söyledi.
“Bu kesintiler daha kötü bir zamana denk gelemezdi,” diyen Schumer, “Teksas’taki seller bize hızlı uyarıların ve anlık hava tahminlerinin hayatla ölüm arasındaki farkı yaratabileceğini hatırlatıyor,” ifadelerini kullandı.
Demokratlar, Cumhuriyetçilerin tasarıyı gündeme getirme gerekçelerini de eleştirdi.
Tasarıyla sağlanacak tasarrufun, partinin iki hafta önce Trump’ın büyük vergi ve harcama indirimlerini içeren yasasını geçirirken yol açtığı gelecek on yıl için öngörülen 3,4 trilyon dolarlık (yaklaşık 136 trilyon TL) bütçe açığı yanında “devede kulak” kaldığını savundular.
Senatör Patty Murray, “Şimdi Cumhuriyetçiler borçtan endişe ettiklerini söylüyor,” diyerek şöyle devam etti:
“O kadar endişeliler ki yerel radyo istasyonlarını kapatmayı, o kadar endişeliler ki Susam Sokağı’nı yayından almayı düşünüyorlar. Borç dengesiyle bunun ne ilgisi var? Bu gülünç bir iddia.”
Senato'da neler olacak
Cumhuriyetçilerin tasarının gündeme alınması için yeterli oyu sağlamasıyla birlikte, Senato’da “vote-a-rama” olarak bilinen ve onlarca tartışmalı değişiklik önergesinin oylanabileceği 10 saatlik uzun bir görüşme süreci başlıyor.
Temsilciler Meclisi daha önce Başkan Trump’ın talebine büyük ölçüde parti çizgisinde gerçekleşen 214’e karşı 212 oyla destek vermişti. Ancak Senato tasarıda değişiklik yaptığı için metin yeniden Meclis’e dönmek zorunda kalacak.
Öte yandan, tasarıya karşı oy kullanmayı düşünen Cumhuriyetçi senatörler Trump’ın doğrudan hedefi olma riskiyle karşı karşıya.
Trump, sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, tasarıya karşı oy vermeyi planlayan bazı Cumhuriyetçi senatörlere doğrudan uyarıda bulundu.
Tüm Cumhuriyetçilerin tasarıya destek vermesinin ve özellikle Kamu Yayıncılığı Kurumu’nun fonlarının kesilmesinin hayati önemde olduğunu vurgulayan Trump, “Bu ucubenin yayın yapmaya devam etmesine izin veren herhangi bir Cumhuriyetçi, benim desteğimi ya da onayımı almayacak,” ifadelerini kullandı.