Avrupa genelinde nakit kullanımı azalırken, tüm ödemelerin yarısından fazlası hala banknotlarla yapılmakta. Ancak kullanım payı değer açısından çok daha düşük seyrediyor.
Avrupa'da giderek artan sayıda insan dijital ödemelere yönelirken, banknotlar hala önemli bir ekonomik rol oynasa da nakit işlemlerin payı azalıyor.
ECB'nin 40 bin katılımcıyla yaptığı bir ankete göre, Euro bölgesinde 2024 yılında tüm işlemlerin yarısından biraz fazlası (yüzde 52) nakit olarak ödendi. Buna rağmen, bu pay toplam para değeri olarak bakıldığında çok daha düşük seyrediyor - tüm işlemlerin yüzde 39'una tekabül etmekte.
Euro bölgesindeki 20 ülkeden 14'ünde nakit en sık kullanılan ödeme yöntemi ve ülkelerin yaklaşık yarısında işlemlerin yüzde 45 ila yüzde 55'ini oluşturmakta. Euro bölgesindeki ülkeler karşılaştırıldığında, nakit kullanımı Hollanda'da yüzde 22 ile Malta'da yüzde 67 arasında değişmektedir.
İtalya'da yüzde 61, İspanya'da yüzde 57 ve Slovenya'da yüzde 64 olmak üzere, Güney Avrupa ve Doğu Avrupa özellikle nakit ağırlıklı olmaya devam etmekte.
Nakit ağırlıklı Güney ve Doğu ile dijital öncelikli Kuzey ve Batı
Hollanda (yüzde 22), Finlandiya (yüzde 27), Lüksemburg (yüzde 37), Belçika (yüzde 39) ve Fransa'nın (yüzde 43) da aralarında bulunduğu Kuzey ve Batı Avrupa ülkeleri, nakit kullanımının bazı ülkelerde zaten marjinal düzeyde olduğu, daha çok dijital öncelikli ülkeler.
AB'nin en büyük dört ekonomisi arasında Fransa, Euro Bölgesi ortalaması olan yüzde 52'nin altında kalan tek ülke olurken, Almanya yüzde 53 ile bunun biraz üzerinde yer alıyor.
"Hollanda'da banka kartı ya da akıllı telefonla temassız ödeme gibi dijital ödeme yöntemlerinin benimsenme oranı çok yüksek. Hollanda Merkez Bankası sözcüsü Euronews Business'a yaptığı açıklamada, Hollandalı tüketicilerin temassız ödemeleri, örneğin nakit veya geleneksel banka kartı ödemelerinden daha hızlı ve daha uygun olarak algıladıklarını belirtti.
Sözcü ayrıca hem nakit hem de banka kartlarının tüccarlar tarafından yaygın olarak kabul edildiğini, bunun kısmen tüccarlar için nispeten düşük ücretlerin ve küçük miktarlar için dijital ödemeleri teşvik etmek için banka kampanyalarının yardımcı olduğunu belirtti.
Bu etkenler, nakit kullanımının daha düşük olduğu diğer ülkeler için de büyük ölçüde geçerli görünmekte.
Ödemelerin değerinde nakit kullanımı
Değer bakımından nakit, Hollanda'da yüzde 17'den Litvanya'da yüzde 59'a kadar değişen oranlarda olmak üzere, Euro bölgesinde yüzde 39'luk bir paya sahiptir.
Toplam harcamaların yüzde 50'sinden fazlasının nakit olarak yapıldığı Litvanya'nın yanı sıra Slovakya (yüzde 56), Slovenya (yüzde 56), Avusturya (yüzde 56), Malta (yüzde 54) ve Hırvatistan'da (yüzde 51) da nakde olan yüksek bağımlılık görülmektedir.
İtalya (yüzde 49), Portekiz (yüzde 47), İspanya (yüzde 45), İrlanda (yüzde 44), Güney Kıbrıs (yüzde 43) ve Yunanistan (yüzde 42) değer bazında nakit bağımlılığının orta aralığında yer almaktadır.
Altı ülkede nakdin payı yüzde 35 veya altında seyrediyor: Hollanda (yüzde 17), Finlandiya (yüzde 28), Lüksemburg (yüzde 29), Almanya (yüzde 30), Fransa (yüzde 34) ve Belçika (yüzde 35).
Litvanya en üst sırada yer alırken, Letonya yüzde 36 ile komşu ülkeler arasında bile büyük farklılıklar olduğunu gösteriyor.
Kartlar 50 euro üzerindeki ödemelerde hakim konumda
Almanya da kültürel benzerliklere rağmen nakit kullanımı açısından Avusturya'dan çok farklı görünüyor. Avusturya'da banknotlar hala popülerken, Almanya dijital ödemeleri benimsemeye başlamış durumda.
Bu sonuçlar, parasal değer açısından nakit paranın Orta, Doğu ve Güney Avrupa'da hala önemli olduğunu, Kuzey ve Batı Avrupa'nın ise dijital ödemelere çok daha fazla güvendiğini göstermekte.
ECB ayrıca nakit paranın küçük tutarlı alışverişlerde en sık kullanılan ödeme yöntemi olduğunu, ancak kartların en çok 50 euro üzerindeki ödemelerde kullanıldığını tespit etmiştir.
Algılanan avantajlar: İnsanlar neden nakit kullanıyor?
Kartlı ödemelere kıyasla nakit paranın algılanan avantajları sorulduğunda, katılımcılar çeşitli nedenlerin altını çizdi.
En büyük avantaj "nakit paranın anonim olması ve mahremiyeti koruması" (yüzde 41) olurken, bunu "nakit paranın insanları harcamaları konusunda daha bilinçli hale getirmesi" (yüzde 35) ve "daha hızlı çözüm sağlaması" (yüzde 30) izledi.
Her beş kişiden yalnızca biri nakit paranın daha güvenli olduğunu belirtiyor
Katılımcıların yüzde 28'i daha fazla durumda kabul gördüğü için nakit kullandığını söylerken, yaklaşık beşte biri nakit paranın daha kolay veya hızlı olduğunu belirtti. Sadece yüzde 18'i nakit paranın daha güvenli olduğunu ifade etti.
Genç müşteriler genellikle dijital ödeme yöntemlerinde kendilerini daha rahat hissettiklerinden, yaşa göre de ayrımlar yapılabilir. Veriler, 40 yaşın altındaki tüketicilerin işlemlerinin yüzde 50'sinden daha azında nakit kullandığını gösterirken, 65 yaş ve üzeri bireyler ödemelerinin yüzde 57'sini nakit ile gerçekleştiriyor.