Nadir toprak elementleri dijital teknoloji, otomotiv, enerji ve savunma sektörlerinde kritik öneme sahip.
Avrupalı şirketler için gergin bir dönemde, Avrupa Birliği Ticaret Komiseri Maros Sefcovic, salı günü Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao ile nadir toprak elementlerinin ihracatına getirilen kısıtlamalar konusunda bir telefon görüşmesi yaptı.
Son haftalarda Çin’in nadir toprak elementlerinin ihracatını sınırlama kararı sonrasında AB ile Çin arasındaki ilişkiler gerginleşirken, Sefcovic görüşme sonrasında “gerilimin tırmanmaması” çağrısında bulundu.
“Gerilimi tırmandırmak istemiyoruz,” diyen Sefcovic, görüşmeyi “yapıcı” olarak tanımladı.
İki saat süren telefon görüşmesinin ardından Çinli mevkidaşını Brüksel’e davet ettiğini ve bu davetin Wang tarafından kabul edildiğini de açıkladı.
Çin, ABD ile artan ticaret gerilimi çerçevesinde 9 Ekim’de dünyaya yaptığı nadir toprak ihracatına yeni kısıtlamalar getirdiğini duyurmuştu. Bu adım, AB’yi Washington ile yaşanan ticaret anlaşmazlığında dolaylı biçimde etkilemişti.
Yeni düzenlemelere göre, şirketlerin nadir toprak içeren ürünleri ihraç edebilmek için Çinli makamlardan lisans alması ve bu ürünlerin hangi amaçla kullanılacağını beyan etmesi gerekiyor. Sefcovic, geçen hafta bu süreçten “Avrupalı şirketler için uygulanamaz” diye bahsetmişti; çünkü Çin yönetimi bu lisansları son derece sıkı koşullarla veriyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) göre Çin, dünya genelindeki nadir toprak elementlerinin yüzde 60’ını üretiyor ve işlenme tarafının yüzde 90’ını kontrol ediyor. Bu mineraller dijital teknoloji, otomotiv, enerji ve savunma sektörleri için kritik önemde.
“Yeni ihracat kontrolleri üretimi aksatabilir ve maliyetleri artırabilir. Bu uyarıyı çok ciddiye alıyorum,” diyen Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, salı günü Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada, AB’nin tedarik zincirini çeşitlendirmek için dünya genelinde yeni ticaret anlaşmaları yapmayı planladığını açıkladı.
Sefcovic'e göre, Çin şu ana kadar AB menşeli şirketlerin lisans başvurularının yalnızca yarısını onayladı; bu da durumu son derece kritik hale getirdi.
Durumun aciliyeti nedeniyle, AB Sanayi Komiseri Stephane Sejourne pazartesi günü önde gelen Avrupa sanayi temsilcileriyle bir video konferans gerçekleştirdi.
Görüşmeye otomotiv, rüzgar enerjisi, kimya ve maden işleme sektörlerinden şirketler katılarak Çin'in yeni kısıtlamalarının faaliyetleri üzerindeki etkilerini paylaştı.
Sejourne’nin ofisinden bir kaynak, durumun sektörden sektöre farklılık gösterdiğini ve kısa vadede “herkesin kabul edebileceği tek bir çözümün muhtemel olmadığını” belirtti.
Aynı kaynak, Çin’in kısıtlamalarının AB sanayisi üzerindeki etkisini azaltmak amacıyla Sejourne’nin Avrupa şirketlerine, AB’nin olası ortak bir satın alma ve depolama merkezi üzerinde çalıştığını söylediğini aktardı.
Konu, perşembe günü yapılacak bir günlük AB zirvesinde gündeme gelebilir, ancak üst düzey bir AB yetkilisine göre hiçbir üye devlet özel bir oturum talep etmediği için “konuya özel bir tartışma” yapılmayacak.
Bununla birlikte, zirvede rekabetçilik ve yeşil teknolojiye ilişkin konular ele alınacak; burada “ekonomik güvenliğe dair bir mesajın” da yer alabileceği belirtildi.
“Bu, liderlerin farkında olduğu önemli bir konu,” diye ekledi yetkili.
Pekin’in nadir toprak elementleri ihracatına kısıtlama getirmesi, ABD ile ticari gerilimin yeniden tırmanmasının ardından gerçekleşti. Bu gerilim, iki ülke ilişkilerini Trump’ın yeniden göreve gelmesinden bu yana ciddi şekilde zorladı.
Geçen haftadan itibaren, Biden yönetimi döneminde başlatılan bir soruşturma sonucu ABD, Çinli şirketlere ait veya onların işlettiği gemilere, ABD limanlarına yanaştıklarında ek ücretler uygulamaya başladı.
Washington, eylül ayı sonunda Çin'den bazı şirketlerin ABD teknolojilerine erişimini kısıtlayan “kara listeyi” genişletti.
İki ekonomik dev arasındaki gerilimin doruk noktasında, karşılıklı gümrük vergileri yüzde 100’ü aşmıştı. Ancak, mayıs ayında İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan görüşmeler sonucunda varılan mutabakatla birlikte, bu oran ABD malları için yüzde 10’a, Çin malları için ise yüzde 30’a düşürüldü.