Uzmanlara göre iklim değişikliği uçuşlarda türbülansı artırıyor. Bu nedenle hava yolu şirketleri, yolcuların güvenliği ve konforunu sağlamak için çözümler arıyor.
Bir havayolu, türbülansın uçuşlarını ne zaman etkileyeceğini tahmin etmeye yardımcı olması için yapay zekâya başvuruyor.
Türbülans, kokpitteki hava durumu radarında görülmediği ya da çoğu hava modeli tarafından hesaplanamayacak kadar yerel olduğu için çoğu zaman kaçınması zor olur.
Uzmanlar iklim değişikliğinin gökyüzünü daha sarsıntılı hale getirdiğini söylerken, havayolları yolcuların güvenliği ve konforunu sağlamak için yollar arıyor.
Türbülans kaynaklı can kayıpları ve ciddi yaralanmalar çok nadirdir; ancak geçen yıl Londra’dan kalkan bir Singapore Airlines uçuşunda bir kişi hayatını kaybetti, Dublin’e giden bir Qatar Airways uçuşunda ise çok sayıda kişi yaralandı.
İklim değişikliği türbülansı artırıyor
Türbülans, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’ne göre yolcu ve mürettebattaki ölümcül olmayan yaralanmaların başlıca nedenidir.
Büyük uçaklarda ölüm ve ağır yaralanmalar sık görülmese de ABD Federal Havacılık İdaresi’ne göre 2009-2021 döneminde 146 yolcu ve mürettebat türbülans olaylarında ciddi şekilde yaralandı.
Geçen yıl, Birleşik Krallık’taki Reading Üniversitesi’nden meteorologların yaptığı bir araştırma, iklim değişikliği nedeniyle gökyüzünün 40 yıl öncesine kıyasla yüzde 55’e varan oranda daha sarsıntılı hâle geldiğini ortaya koydu.
Karbon dioksit emisyonlarının yol açtığı daha sıcak hava, jet akımındaki hava akımlarını değiştirerek Kuzey Atlantik’te ve dünya genelinde açık hava türbülansı olarak bilinen olguyu şiddetlendiriyor.
Bilim insanları, dünyanın en yoğun uçuş güzergâhlarından biri olan Kuzey Atlantik üzerindeki tipik bir noktada, şiddetli türbülansın toplam yıllık süresinin 1979 ile 2020 arasında yüzde 55 arttığını belirledi.
Kuzey Atlantik en büyük artışı yaşarken, yeni çalışma Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa, Orta Doğu ve Güney Atlantik üzerindeki diğer yoğun uçuş güzergâhlarında da türbülansın belirgin biçimde arttığını ortaya koydu.
Emirates türbülansı tahmin etmek için yapay zekâ kullanıyor
“Havayolları artan türbülansı nasıl yöneteceklerini düşünmeye başlamalı; çünkü yalnızca ABD’de bunun sektöre yıllık maliyeti 150 ila 500 milyon dolar [€134 ila €465 milyon],” dedi Reading Üniversitesi’nden meteorolog Mark Prosser geçen yıl Euronews Travel’a.
“Türbülans içinde geçirilen her ek dakika, uçağın yıpranmasını artırır; ayrıca yolcular ve kabin görevlileri için yaralanma riskini yükseltir.”
Mevcut hava modelleri ve radarlar, çoğu zaman algılayamayacak kadar yerel olan küçük ölçekli girdaplar nedeniyle sarsıntılı koşulların ne zaman etkili olacağını öngörmekte zorlanıyor.
Şimdi, Orta Doğu’nun en büyük havayolu Emirates, uçuşlarda türbülansı tahmin etme kapasitesini artırmak için yapay zekâya yöneliyor.
Şirket, yeni teknolojinin pilotlarına uçuş rotaları üzerindeki türbülans bölgelerini işaret eden “gerçek zamanlı veriler” üretebildiğini söylüyor.
Sistem, “makine öğrenimi, kitle kaynaklı türbülans verileri ve pilot raporlarını” kullanıyor ve kokpite “canlı, yerinde türbülans görselleştirmeleri” sağlıyor.
Emirates, yeni stratejinin beklenmedik şiddetli hava olaylarıyla karşılaşmalarda şimdiden azalma sağladığını bildirdi.
“Henüz erken aşamalarda olsak da bu sistemlerin sağlayabileceği potansiyel faydaların doğrulandığını şimdiden görüyoruz,” dedi Emirates’in uçuş operasyonları bölümünün kıdemli başkan yardımcısı Kaptan Hassan Alhammadi.
Havayolunun türbülanssız uçuş garantisi veremeyeceğini, ancak teknolojinin geçen yıl boyunca beklenmedik şiddetli türbülans olaylarında “kayda değer bir azalma”ya katkıda bulunduğunu da sözlerine ekledi.