Son birkaç yılda Sardinya'nın kırsal kesimleri azalan nüfuslarını ve sendeleyen ekonomilerini canlandırma umuduyla çeşitli programlar başlattı.
2024 Mart ayında, Bianca Fontana Sardinya’da üç hafta geçirmek için Avustralya’dan uçağa bindi. Hayatında köklü bir değişiklik yapmak üzere yola çıktı.
Fontana bir ev satın aldı, bir dizi resmî işlemi tamamladı ve dünyanın öbür ucundaki İtalyan adasına taşınmasının temelini attı.
İtalya’nın birçok kırsal bölgesinde olduğu gibi, Sardinya’nın iç kesimleri de ciddi bir demografik gerileme yaşıyor.
Son birkaç yılda, ücra yerleşim yerlerindeki azalan nüfus ve sarsılan ekonomiyi güçlendirme umuduyla çeşitli programlar başlattı.
İşte 2 bin 500 nüfuslu bir köyde bir yabancının nasıl yeni bir hayata başladığı ve izinden gitmek isteyenler için hâlâ geçerli projeler.
2.500 nüfuslu Sardinya'da bir köy
İtalyan kökenli olan Fontana, dünyanın öbür ucunda ev satın alma sürecini adeta çocuk oyuncağı gibi anlatıyor.
“Hayatımda ev sahibi olmayı hiç öngörmemiştim. Yurt dışında, seyahatle dolu bir yaşam sürdüm ve bir yerde beş yıldan fazla kalmadım. Bu yüzden bir şeye bağlanma fikri en ürkütücü kısımdı.”
"Asıl satın alma süreci ise nispeten basitti," diyor. Sardinya’da geçirdiği üç hafta boyunca evi seçti ve vekaletnameyi teknik uzmana devretti.
Avustralya’ya döndükten birkaç hafta sonra evraklar tamamlandı ve Fontana ödemeyi banka havalesiyle yaparak işi bitirdi.
Adaya bir sonraki dönüşünde avukatı anahtarlarla onu bekliyordu.
Sardinya boş evleri 1 euroya satışa çıkarıyor
Sardinya’nın kırsal kasaba ve köyleri can çekişiyor. Adanın 1,57 milyonluk nüfusunun büyük bölümü (otuz yıl önceki 1,64 milyondan düşmüş durumda) Cagliari, Sassari ve Alghero gibi kıyı kentlerinde yaşıyor.
Kırsalda yüzlerce ev boş duruyor.
Genç sakinler akın akın kent merkezlerine göç ederken, kırsal topluluklar terk edilmiş konutlara yeniden nüfus kazandırmak için farklı yöntemlere başvuruyor.
Ollolai ve Nulvi gibi belediyeler, anakaradan İtalyanları ve yabancıları bir espresso kadar ucuz ev teklifleriyle cezbetmeye çalışıyor.
Sardinya'da yetkililer o tarihten bu yana ada çapında nüfus kaybını önlemeye yönelik önlemler başlattı: 3 binden az nüfuslu bir köye taşınanlara, en az beş yıl ikamet etmeleri koşuluyla, ev satın alma ya da yenileme için 15 bin euroya kadar destek
Satış kampanyalarının parçası bile olmayan, sudan ucuz sayısız ev bulunduğu düşünülürse, bu azımsanacak bir meblağ değil.
Fontana evini 30 bin euroya satın aldı. Yaşanabilir hale getirmek için hatırı sayılır bir tadilat gerektiğini, buna çatı onarımı ile ciddi su hasarı olan bir iç duvarın tamirinin de dahil olduğunu söylüyor.
Tadilat teşvik programından yararlanabildi. Karmaşık evrak işlerini tamamlamak bir yabancı için göz korkutucu olabilir, ancak Fontana bu süreci teknik uzmana bıraktı.
“Onay, başvurudan sonra belki altı ayda geldi. Ardından paranın hazır olduğuna yaklaşık altı ay sonra haber verildi. Parayı almak ise bir yıldan fazla sürdü,” diyor.
Fontana’nın ilerideki yenileme planları arasında zemin kattaki taş duvarları ortaya çıkarmak, birkaç ilave banyo eklemek, çok ihtiyaç duyulan bir mutfak kurmak ve bir ısıtma sistemi taktırmak var.
Yine de işlerin toplamı için kabaca 100 bin euroluk tahmini, Avustralya’da bulabileceğini söylediği benzer seçeneklere kıyasla hayli uygun.
Sardinya çocuk sahibi olmayı teşvik ediyor
Nüfus kaybını önleme paketi sadece evleri canlandırmakla ilgili değil; nüfusu uzun vadede artırmayı ve ekonomileri sağlamlaştırmayı da hedefliyor.
Sardinya’nın doğum oranı çok düşük. İtalya’nın en düşük oranına sahip (ki ülke zaten AB’nin en düşüklerinden biri) ve kadın başına 0,91 çocukta seyrediyor.
Nüfusu sadece sabit tutmak için bile ortalamanın kadın başına yaklaşık 2,1 çocuk olması gerekiyor.
Bu nedenle bölgesel teşvik paketinin bir parçası olarak, ilk çocuk için aylık 600 euro, sonraki her çocuk için ise beş yaşına kadar aylık 400 euro destek veriliyor.
Ekonomi cephesinde ise, 3 binden az nüfuslu bir kasabada yerel istihdam yaratacak bir iş kurmak isteyen bireylere 20 bin euroya kadar destek sağlanıyor.
Yabancılar Sardinya’nın kırsal kesimleri uçurumun eşiğinden geri getirebilir mi?
Ancak adaya yeni gelenler için güçlü bir çekim unsuru olan, daha soyut bir şey de olabilir.
Dünyanın dört bir yanındaki hızlı, koşturmacalı toplumlarda yaşayanlar, Sardinya’nın kırsal kesimlerine bakıp yavaş yaşamın, birbirine sıkı sıkıya bağlı toplulukların ve doğayla iç içe olmanın bir sığınağını görebilir.
Uzaktan çalışmanın ve dijital göçebe vizelerinin yaygınlaşması, artık yurt dışına taşınmayı özellikle uygulanabilir bir seçenek haline getiriyor.
Fontana, “Bence zengin ülkelerin durumu artık çoğuna cazip gelmiyor,” diyor.
“İnsanlar kısır yarıştan kaçmak, daha sakin, doğayla daha iç içe bir yaşam biçimi bulmak istiyor. Bu yüzden internette çözüm arıyorlar, benimkine benzer YouTube kanallarını buluyorlar ve yavaş yavaş taşınma cesaretini topluyorlar.”
Çocuk sahibi olma planı olmadığını da ekleyen Fontana, yolculuğunu çevrimiçi olarak başkalarıyla paylaşmanın ve benzer bir adım atmak isteyenlere danışmanlık vermenin bölgeyi canlandırmada en az bunun kadar etkili olabileceğini söylüyor.