Yeni bir araştırmaya göre, 28 Nisan'daki genel elektrik kesintisi, kıtalararası elektrik şebekesine sınırlı bağlantılar nedeniyle tekrar edebilir.
REKLAM
Portekiz ve İspanya'yı nisan ayında karanlığa gömen genel bir kesinti sonucunda yaklaşık 60 milyon kişi saatlerce elektriksiz kaldı. Bu, modern tarihin en büyük kesintisi olup, tekrarlanması zor bir senaryo. Ya da belki de değil.
Gerçek şu ki, Portekiz ve İspanya, Avrupa'da kesintilere en fazla maruz kalabilecek iki ülke. Bu durum, enerji geçişi üzerine çalışan İngiliz düşünce kuruluşu Ember'in bir çalışmasının bir sonucu.
Belgede, "İber Yarımadası, kıta ağına sınırlı bağlantıları nedeniyle diğer Avrupa ülkelerinden daha fazla kesinti riski altında. Kesintinin ardından İspanya ve Portekiz, gelecekteki kesintileri önlemek için daha güçlü bağlantıların gerekli olduğunu belirterek AB'yi yeni bağlantı projelerini desteklemeye çağırdı,” deniyor.
İspanya'nın Fransa ve Fas'ın yardımıyla olaydan 16 saat sonra tamamen toparlandığı belirtiliyor.
“Kesintiden sadece 10 dakika sonra, ilk Fransa-İspanya elektrik hattı yeniden enerjilendirildi, hemen ardından Fas ile bağlantı ve diğer Fransa bağlantıları geldi. Hidroelektrik ve gaz birimlerinin yardımıyla, İspanya'da tam restorasyon 29 Nisan sabahı saat 4 civarında, olaydan yaklaşık 16 saat sonra sağlandı,” şeklinde detaylandıran çalışma, Portekiz'in toparlanma süresini belirtmedi.
Portekiz Çevre Bakanı Maria Graça Carvalho, Mayıs ayında ülkenin elektrik şebekesini 10 saat içinde toparladığını söyledi.
“Bu tür bir olay için 10 saat içinde tam bir toparlanma sağladık. Bu örnek bir toparlanma sürecidir,” dedi.
İki ülkenin toparlanma sürelerini detaylandıran Avrupa Elektrik İletim Sistemi Operatörleri Birliği'nin (ENTSO-E) ön raporuna göre, İspanya'nın aksine, Portekiz'in hemen dış destek almadığı ve elektrik enerjisini kendi başına yeniden kurma sürecini başlattığı sonucuna varılabilir. Kesintiden bir saatten kısa bir süre sonra, REN, kendiliğinden başlama kapasitesine sahip hidroelektrik santrallerini, özellikle Castelo de Bode hidroelektrik santralini ve Tapada do Outeiro kombine çevrim santralini devreye aldı.
Toparlanma aşamalı olarak ilerledi ve saat 16:00 ile 17:30 arasında ülke içinde ilk enerji tedarik adaları çalışmaya başladı. Bu da şebekenin kademeli olarak yeniden kurulmasını sağladı.
Kesintiye neden olan sebeplerle ilgili olarak, İspanyol hükümeti bir raporda olayın aşırı gerilim olaylarından kaynaklanan çok faktörlü bir kökene sahip olduğu belirtildi. Belge siber saldırı ve dış müdahale olasılığını dışlayarak, olayın yetersiz planlama ve elektrik şebekesindeki gerilim kontrolündeki zayıflıklar gibi sistemik hatalardan kaynaklandığını vurguladı.
Avrupalı operatörlerin (ENTSO-E) nihai raporunun sonuçlarının ekim ayında açıklanması bekleniyor.
Sınırlı ithalat kapasitesi
İspanya'nın toparlanması, elektrik ithalatının önemini ortaya koyuyor ve bu, Avrupa kıtasında oldukça sınırlı görünüyor.
Ember'in raporunda, “Üç veya daha az ithalat yönüne sahip ülkelerin maksimum elektrik talebini ve yüzde 25 veya daha az potansiyel ithalat oranını toplarsak, Avrupa elektrik sisteminin yüzde 55'ine kadar olan kısmı, acil durum ithalatı seçeneklerinin sınırlı olması nedeniyle risk altında kabul edilebilir. Üç ülke – İspanya, İrlanda ve Finlandiya – özellikle maruz kalmış durumda, ağdaki olaylar durumunda komşularından çok az destek alabiliyorlar,” deniyor.
Portekiz neredeyse tamamen İspanya'ya bağımlı. Bu durum, komşu ülkede sorunlar olduğunda Portekiz'in büyük ithalat alternatifleri olmadığı ve kendine bağımlı kaldığı anlamına geliyor.
Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki bağlantıların önemi, çalışmaya göre, “Rusya'nın saldırganlığı nedeniyle Ukrayna ve Moldova'nın ciddi bir enerji kaybı yaşayacağı, ancak AB komşularıyla sınır ötesi elektrik değişimi sayesinde bu durumun önlendiği” örneğiyle kanıtlanıyor.
Portekiz ve İspanya'dan Brüksel'e baskı
Büyük kesintinin ardından Portekiz ve İspanya hükümetleri Avrupa Komisyonu'ndan, İber Yarımadası ile Avrupa Birliği'nin geri kalanı arasında bağlantıları ilerletmek için “siyasi ve mali olarak sağlam bir taahhüt” talep ettiler.
“İber Yarımadası'nın Avrupa Birliği'nin enerji sistemine hızlı ve etkili bir şekilde entegrasyonunu sağlamak için her düzeyde sağlam bir siyasi ve mali taahhüt gereklidir. Bu, bağlantıda ek bir sıçrama ve Avrupa elektrik altyapısına önemli bir yatırım gerektirecektir,” diye açıkladı Portekiz Çevre ve Enerji Bakanlığı ile İspanya Ekolojik Geçiş Bakanlığı.
Enerji Komiseri Dan Jorgensen'e gönderilen mektupta, “bu yıl içinde Fransa ve Komisyon ile birlikte, 2030 ve 2040 Avrupa hedeflerine ulaşmak için somut adımlar ve kilometre taşları içeren bir yol haritasının kararlaştırılabileceği bir bakanlık toplantısının gerçekleştirilmesi” önerildi.