Evlilikte soyadı tercihlerini inceleyen yeni bir araştırma, 18-34 yaş arası İngiliz kadınların yalnızca üçte birinin evlenince soyadını değiştirmeyi düşündüğünü ortaya koyuyor.
REKLAM
Kocanın soyadını almak: Sevgi dolu bir jest mi, yoksa modası geçmiş ataerkil bir gelenek mi?
YouGov UK’nin 2.192 İngiliz yetişkinle yaptığı yeni araştırmaya göre, bu uygulama özellikle Y ve Z kuşağından kadınlar arasında giderek itibar kaybediyor. Veriler, genç kadınların bunu artık daha çok ataerkil bir kontrol sembolü olarak gördüğüne işaret ediyor.
Giderek daha fazla kadın, evlendikten sonra kendi soyadını korumayı ya da çift soyadı gibi alternatif çözümleri tercih ediyor.
İngiltere'de 18-34 yaş arası kadınların yalnızca yüzde 35’i eşlerinin soyadını alacaklarını söylerken, yüzde 24’ü her iki eşin de kendi soyadını kullanması gerektiğini düşünüyor. Bu oran, aynı yaştaki erkeklerin iki katından fazla.
Anket, 18-34 yaş arası erkeklerin yüzde 17’sinin, kadınların ise yüzde 20’sinin ya çift soyadı kullanımını ya da erkeğin eşinin soyadını almasını desteklediğini ortaya koyuyor.
Öte yandan, çiftlerin soyadlarını birleştirerek tamamen yeni bir soyadı oluşturması anlamına gelen “isim karıştırma” yöntemi, Britanyalılar arasında en az tercih edilen seçenek olarak öne çıkıyor.
Bir kadının eşinin soyadını alması, tüm yaş gruplarında hâlâ çoğunluk tarafından tercih edilen bir gelenek olmayı sürdürüyor; erkeklerin yüzde 56’sı, kadınların ise yüzde 51’i bu uygulamayı destekliyor. Buna karşın, 18-34 yaş arası erkeklerin neredeyse üçte biri, bir erkeğin eşinin soyadını almasına da olumlu yaklaşıyor.
Araştırma, gelenekler söz konusu olduğunda kuşaklar arasında beklenen ayrımı yeniden doğrularken, genç kadınların soyadı konusunda alternatiflere en açık grup olduğunu da ortaya koyuyor.
Kadının kendi soyadını kocasınınkiyle değiştirmesi geleneği, evli bir kadının eşinin koruması ve otoritesi altında kabul edildiği "coverture yasası"yla birlikte şekillendi. Bu yasal sistemde evlilik, kadının hukuki varlığını silerken, mal varlığı da otomatik olarak eşine devrediliyordu. Romantik görünen "birlik" fikri, kadının bağımsız bir birey olarak tanınmaması anlamına geliyordu.
Dolayısıyla soyadı verme geleneği, tarihsel olarak bir erkeğin karısı üzerindeki mülkiyet hakkını ve kadının bireysel kimliğinin bastırılmasını temsil ediyor.
Bugün hâlâ pek çok Avrupa ülkesinde heteroseksüel çiftler arasında bu gelenek norm olarak kabul ediliyor. Ancak İspanya ve İzlanda gibi ülkelerde kadınlar evlilik sonrası doğuştan gelen soyadlarını koruma eğilimindeyken, Yunanistan'da 1983’ten bu yana eşlerin kendi soyadlarını hayat boyu kullanmaları yasal zorunluluk haline gelmiş durumda.
Ataerkil kökenleri toplumsal cinsiyet eşitliği ve temel feminist değerlerle çelişse de, araştırmalar birçok kadının soyadı değiştirme geleneğini hâlâ sembolik ve neşeli bir ritüel olarak gördüğünü gösteriyor.
Bu eğilim ABD’de yapılan güncel bir çalışmayla da destekleniyor: 2023 yılında yapılan bir ankette kadınların yaklaşık yüzde 80’i eşlerinin soyadını almayı tercih ettiklerini belirtirken, yüzde 14’ü kendi soyadını koruduğunu, yüzde 5’i ise çift soyadı kullandığını ifade etti.