50'den fazla sanatçı ve kolektif, Sonar'a katılımlarını iptal ederken, kamuoyu festivallerden tutarlılık ve İsrail ile ekonomik bağlarını etkin bir şekilde kesmelerini talep ediyor.
REKLAM
Bu yaz İspanya’da bir müzik festivaline katılmayı planlıyorsanız, bilet ya da içecek için ödediğiniz paranın tam olarak nereye gittiğini ilk kez merak ediyor olabilirsiniz. Eskiden tek derdiniz favori grubunuzu dinlemek için dans pistinde iyi bir yer kapmakken, bu artık değişti.
Vina Rock, Sonar, Resurrection Fest ve Monegros Desert Festival gibi İspanya’daki bazı büyük festivallerde bu yaz, hem bazı sanatçılar hem de izleyicilerin önemli bir kısmı etik ilkelere öncelik vererek etkinliklere katılmayı reddetti.
Bunun nedeni, söz konusu festivalleri düzenleyen Superstruct Entertainment grubunun, İsrail’in uluslararası hukuk tarafından Filistin toprağı sayılan ve yasa dışı olarak işgal ettiği bölgelerde gayrimenkul yatırımları bulunan KKR (Kohlberg Kravis Roberts & Co) fonuyla bağlantılı olması.
KKR, halka açık limited şirket CPP Investments ile birlikte Alman medya devi Axel Springer Grubu’nun bazı gizli iştiraklerinde de büyük yatırımcı konumunda. Bu iştiraklerden biri olan Yad2 adlı ilan platformu, Doğu Kudüs, Gazze ve Batı Şeria gibi tartışmalı bölgelerde konut ilanları yayımlıyor.
Superstruct Entertainment grubu, 2024 yılında KKR tarafından devralındı. İspanyol kamuoyu ise bu bağlantıların detaylarını, 2025'in ocak ve mayıs aylarında Eldiario.es ve El Salto gibi bağımsız yayın organlarında çıkan haberlerle öğrenince, çok sayıda bağımsız sanatçıdan anında tepki geldi.
Sonar ve Vina Rock festivalleri bağımsızlıklarını ilan etti
Programında yer alan politik duruşlu sanatçılarıyla bilinen Viaa Rock festivali, 1-3 Mayıs tarihleri arasında Reincidentes, Fermin Muguruza, Porretas ve Sons of Aguirre gibi grupların yokluğunda ve sosyal medyada gelen yoğun eleştirilere rağmen gerçekleştirildi. Filistin’e destek veren bildirileri imzalayan Sons of Aguirre, “Vina Rock ve KKR tarafından satın alınan diğer festivallere, el değiştirene dek bir daha katılmayacağız,” açıklamasıyla boykota katıldığını duyurdu.
Artan baskılar üzerine festival yönetimi, “karalama kampanyası” yürütüldüğünü savunarak KKR ile bağlantıları konusunda bağımsızlıklarını koruduklarını belirtti. Yapılan açıklamada, “KKR’nin Vina Rock’ın kimliği, programı, değerleri ya da işleyişi üzerinde hiçbir etkisi yoktur” denildi. Ancak bu yanıt, sosyal medya kullanıcıları tarafından ikiyüzlü ve tutarsız olarak değerlendirildi.
12-14 Haziran’da gerçekleşen elektronik müzik festivali Sonar da benzer tepkilere sahne oldu. Pompeu Fabra Üniversitesi dahil en az 50 sanatçı ve kolektif etkinliğe katılmayı reddetti. Tepkiler üzerine Sonar yönetimi, Filistin halkıyla dayanışma içinde olduklarını belirten bir açıklama yayınladı ve “KKR’nin yatırımları ya da kararları üzerinde müdahale veya kontrolümüz yoktur. Sonar’ın kimliğini tanımlayan tüm alanlarda bağımsızlığımızı koruyoruz” diyerek kendini savundu.
Giderek daha eleştirel bir kamuoyu
Ancak bu savunmalar kamuoyunu ikna etmedi. On binlerce kullanıcı sosyal medyada Sonar’ı boykot çağrıları yaparken, festival yönetimi de ilkeleri nedeniyle katılmak istemeyenlere bilet iadesi yapacağını açıkladı.
Instagram’daki tepkiler arasında, “Bilet paramın nereye gittiğini bilerek dans etmek mi? Hayır, teşekkürler,” diyen bir kullanıcı yer aldı. Bir başkası, “Örtülü ifadeleriniz biraz açıklama ihtiyacı doğuruyor. Ne yazık ki ihtiyaç duyduğumuz ayrılık, finansal bir ayrılık,” diye ekledi. Bir diğer kullanıcı ise, “Bir yıl önce KKR’nin biletini almıyorduk, şimdi neden param kanla lekelenmeli?” diye sordu.
Tartışmalar sadece bu etkinliklerle sınırlı kalmadı. Diriliş Festivali (25-28 Haziran) ve Monegros Çöl Festivali (26 Haziran) gibi diğer büyük festivallerde de sanatçı iptalleri yaşandı.
KKR fonunun bağlı olduğu diğer festivaller arasında Arenal Sound (30 Temmuz - 3 Ağustos), Granada Sound (12-13 Eylül) ve FIB Benicàssim (17-19 Temmuz) ile Superstruct Entertainment’ın sahip olduğu İspanya’daki yaklaşık 30 büyük festival bulunuyor.
Avrupa'da nüfuz kazanmak
Superstruct, İspanya'nın dışında da ağını genişletti. Ocak 2025’te İngiltere’deki canlı müzik etkinlikleri platformu Boiler Room’u satın aldı; ancak çalışanlar yeni sahipleriyle ilgili endişelerini hızla dile getirdi. Finlandiya’da ise Helsinki’nin ana festivali Flow Festival’de çalışan bir işçi kolektifi, izleyicileri ve sanatçıları etkinlikten uzak durmaya çağırmak için grev yaptı.
Son ticari hamleleriyle Superstruct, Avrupa’da da faaliyet gösteren ABD merkezli dev müzik şirketi Live Nation üzerinde önemli bir nüfuz kazandı. KKR’nin Avrupa’daki satın almaları, paranın ideolojisi olmasa da güçlü bir niyet beyanı olarak değerlendiriliyor.
Tarafsız bir sanat mı?
Superstruct'ın devralınması tartışmaları, İsrail’in Eurovision’a katılımı ve Avrupa Yayın Birliği’nin (EBU) son yarışma sırasında Filistin yanlısı bir bildiri yayımlaması nedeniyle İspanya’yı tehdit etmesiyle aynı dönemde patlak verdi.
EBU, Eurovision’u tarafsız bir yarışma olarak sunmaya çalışsa da, giderek artan tartışmalar sanatın Avrupa’da çatışma ve sosyo-politik bağlamdan bağımsız gelişip gelişemeyeceği sorusunu gündeme getiriyor.
Büyük isimler yarışmaya katılmayı sürdürürken, bağımsız sanatçılar ve daha küçük izleyici kitlesine sahip gruplar, kaybedecekleri en az olduğu için yarışmadan çekiliyor. Buna karşılık, halkın beklentileri ve talepleri giderek yükseliyor.
Sanatın uluslararası çatışmalardan bağımsız kalıp kalamayacağı ya da açık siyasi taahhütler taşıması gerekip gerekmediği tartışması ise her zamankinden daha canlı bir şekilde devam ediyor.