Profesör Carlos Lodeiro Espino, “Bu kişisel bir kalkan. Beş gün boyunca farklı içecekleri tekrar tekrar test edebilir,” diyor.
REKLAM
Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı’na göre, AB genelinde her üç yetişkin kadından biri hayatının bir döneminde fiziksel veya cinsel saldırıya uğradı. Bu vakalara, 'ilaçlı cinsel saldırı' (DFSA) olarak bilinen, kurbanın içeceğine kimyasal madde katılmasıyla gerçekleşen saldırılar da dahil.
Bu çarpıcı istatistiklerden yola çıkan Portekiz ve İspanya’dan bir grup kimyager, içeceklere gizlice eklenen uyuşturucu maddeleri tespit edebilen kimyasal sensörlü kâğıt bileklik geliştirdi.
İlk bakışta bir festival bilekliği gibi görünen bu hafif ve biyolojik olarak parçalanabilir bileklik, içinde mikroskobik bir laboratuvar barındırıyor. GHB (Gamma-hidroksibütirat) olarak bilinen tecavüz hapını ve diğer bazı uyuşturucu maddeleri saniyeler içinde tespit edebiliyor.
Nasıl çalışıyor?
Bileklik, renk değişimi yoluyla çalışan iki küçük sensör içeriyor. Test yapılacak içecekten bir damla bilekliğin belirli kısmına damlatıldığında, eğer GHB gibi istenmeyen bir madde varsa renk yeşile dönüyor. Tepki birkaç saniye içinde gözle görülebiliyor.
Profesör Carlos Lodeiro Espino, “Bu kişisel bir kalkan. Beş gün boyunca farklı içecekleri tekrar tekrar test edebilir,” diyor.
GHB neden tehlikeli?
GHB renksiz, kokusuz ve vücutta hızla metabolize olan bir madde. Alındıktan birkaç saat sonra standart testlerle neredeyse tespit edilemiyor. Kurbanlar genellikle bilincini kaybediyor ya da olayı hatırlayamıyor, bu da soruşturmaları zorlaştırıyor. Avrupa’da kimyasal maddelerin kullanıldığı cinsel saldırıların üçte biri GHB veya türevleriyle gerçekleşiyor.
Laboratuvardan festivale
Proje, Portekiz ve İspanya’nın Valencia Üniversitesi’nden araştırmacıların işbirliğiyle geliştirildi. İlk bileklik partileri İspanya ve Portekiz’deki konser, festival ve gece kulüplerine ulaştı. Yaz aylarında turist sayısının artmasıyla birlikte içeceklerin “doping” riskinin de arttığı vurgulanıyor.
Proje ilgi görürse, bilekliğin daha fazla Avrupa ülkesinde kullanılması planlanıyor.
Fiyat ve erişim
Bir bilekliğin fiyatının 3 ile 5 euro arasında olması bekleniyor. Çoklu paketler ile günlük koruma maliyeti 1 euronun altına düşebilecek. Araştırmacılar, maliyetin festival organizatörleri ve yerel yönetimler tarafından karşılanmasını umuyor.
Diğer çözümler
Tek kullanımlık test çubukları, renk değiştiren içecek etiketleri, temasla renk değiştiren geçici dövmeler ve tırnak cilaları da GHB tespitinde kullanılan yöntemler arasında.
Caydırıcı etkisi
Bileklik sonuçları şu an mahkemede delil olarak kabul edilmese de, varlığı potansiyel saldırganlar üzerinde caydırıcı etki yaratıyor. Valencia bölgesinde bilekliklerin kullanılmaya başlanmasından sonra festival alanlarında “içeceğe madde katma” vakaları neredeyse sıfıra indi.
Araştırmacılar, bilekliğin ikinci versiyonunun kolluk kuvvetlerince resmi olarak tanınması için çalışıyor.