Gelecek yılki Eurovision Şarkı Yarışması’nın organizatörleri, İsrail’in yarışmaya katılmasına izin verildiğini duyurdu. Bu kararın ardından, İsrail’in Gazze’deki saldırılarını eleştiren birçok Avrupa ülkesi yarışmadan çekildiklerini açıkladı.
Gazze’deki savaş nedeniyle İsrail’in yarışmadan men edilmesi yönündeki çağrılar ve bu yılki yarışmada oyların İsrail temsilcisi lehine manipüle edildiği iddialarına rağmen, ülkenin gelecek yılki Eurovision Şarkı Yarışması’na katılmasına onay verildi.
Yarışmayı düzenleyen Avrupa Yayın Birliği’nin (EBU) genel kurulunda, “üyelerin büyük çoğunluğu, katılım konusunda yeni bir oylamaya gerek olmadığı ve 2026 Eurovision Şarkı Yarışması’nın ek önlemler alınarak planlandığı gibi devam etmesi gerektiği” yönünde görüş bildirdi.
Bu nedenle İsrail’in katılımına dair ayrı bir oylama yapılmadı. Bunun yerine, 37 ülkenin temsilcileri geçen ay açıklanan yeni kurallardan memnun olup olmadıklarına ilişkin gizli bir oylamaya katıldı. Delegelerin yüzde 65’i değişiklikleri desteklerken, yüzde 23’ü karşı oy kullandı; yüzde 10’u ise çekimser kaldı.
Değişiklikleri destekleyenler arasında Norveç, İsveç, Finlandiya ve Danimarka yayıncıları da yer aldı. Bu ülkeler, tüm tartışmalara rağmen Eurovision Şarkı Yarışması’nı desteklemeyi sürdüreceklerini açıkladı.
Avusturya'nın yayın kuruluşu ORF, karardan memnun olduğunu ve gelecek yıl ev sahipliği yapmayı dört gözle beklediğini söyledi.
ORF Genel Müdürü Roland Weissman, yarışmanın "hükümetler için değil yayıncılar için bir yarışma olduğunu" ve İsrail'in katılımını kişisel olarak savunduğunu söyledi.
"Kültürel diyaloğu teşvik etme ve kamu yayıncılarının demokratik rolünü destekleme ve güçlendirme ruhuyla, köprüleri yakmamak önemliydi" diyen Weissman, bazı üyeler tarafından dile getirilen endişelerin "çok ciddiye" alındığını da sözlerine ekledi.
EBU'nun kararına tepki gösteren İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog X'te şu açıklamayı yaptı: "İsrail dünyanın her sahnesinde temsil edilmeyi hak ediyor, bu benim tamamen ve aktif olarak bağlı olduğum bir amaç... Yarışmanın kültürü, müziği, uluslar arasındaki dostluğu ve sınır ötesi kültürel anlayışı savunan bir yarışma olarak kalmasını umuyorum."
Ancak İsrail'in gelecek yılın kadrosunda tutulması kararı, şimdilik dört ülkenin Eurovision 2026'dan çekilmesine neden oldu.
Eurovision 2026'ya kimler katılmayacak?
İrlanda, Hollanda, Slovenya ve İspanya, önümüzdeki yıl düzenlenecek Eurovision Şarkı Yarışması’nı boykot etmeye hazırlanıyor. Avrupa Yayın Birliği’nin (EBU) dünkü genel kurul toplantısının ardından, bu ülkelerin ulusal yayıncıları hemen açıklama yaparak 2026 yarışmasına katılmayacaklarını duyurdu.
Hollandalı yayıncı AVROTROS, “mevcut koşullar altında, katılımın kuruluşumuz için temel olan kamusal değerlerle bağdaştırılamayacağı sonucuna vardığını” belirtti. Genel direktör Taco Zimmerman, “Kültür birleştirir ama bedeli ne olursa olsun değil. Geçtiğimiz yıl yaşananlar, savunabileceğimiz değerlerin sınırlarını test etti,” dedi.
Sloven yayıncı RTVSLO ise yarışmaya katılmanın “barış, eşitlik ve saygı değerleriyle çelişeceğini” ve “Gazze’de ölen 20.000 çocuk adına” yarışmadan çekildiklerini açıkladı. RTVSLO Yönetim Kurulu Başkanı Natalija Gorscak, karardan önce yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Üst üste üçüncü yıl, halk bizden başka bir ülkeye saldıran herhangi bir ülkenin katılımına hayır dememizi talep etti. Barış ve anlayış için Avrupa standartlarını takip etmeliyiz. Eurovision en başından beri neşe ve mutluluk kaynağı olmuş, sanatçıları ve izleyicileri müzik birleştirmiştir ve böyle de kalmalıdır.”
İrlandalı yayıncı RTÉ ise kararına şu sözlerle açıklık getirdi: “RTÉ, Gazze’deki korkunç can kayıpları ve pek çok sivilin hayatını riske atmaya devam eden insani kriz göz önünde bulundurulduğunda, İrlanda’nın katılımının mantıksız olduğunu düşünmektedir.”
İspanyol yayıncı RTVE yarışmayı ya da yarı finalleri yayınlamayacağını açıkladı ve karar alma sürecini "yetersiz" olarak eleştirdi. EBU'nun kararının "RTVE'nin festivalin organizasyonuna olan güvensizliğini arttırdığını ve festivali çevreleyen siyasi baskıyı teyit ettiğini" söylediler.
Boykot ülkenin kültür bakanı Ernest Urtasun tarafından da desteklendi ve Urtasun "insan haklarını her türlü ekonomik çıkarın önünde tutan bir RTVE ile gurur duyduğunu" söyledi.
İspanya’nın 1961’den bu yana ilk kez yarışmadan çekilmesi, Eurovision üzerinde en büyük etkiyi yaratacak. Zira İspanya, Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere ile birlikte yarışmanın düzenlenmesine en fazla maddi katkıda bulunan “Büyük Beşli” yayıncılarından biri konumunda.
Almanya, daha önce İsrail’in yarışmadan dışlanması durumunda Eurovision 2026’ya katılmayacağını açıklamıştı. Fransa ise bu yılın başlarında, koşullar ne olursa olsun yarışmada yer alacağını teyit etmişti.
BBC ise gelecek yıl yarışmayı yayınlayacağını ve “EBU üyeleri tarafından alınan kolektif kararı” desteklediğini bildirdi.
Bundan sonra ne olacak?
Yarışma bir krizle karşı karşıya ve İsrail'in katılımına ilişkin gerçek bir oylamanın reddedilmesi kaosu daha da tetikledi.
Yarışma üzerine doktorası bulunan Eurovision uzmanı Paul Jordan, "Eurovision parçalanmış bir etkinlik haline geliyor" dedi. "Slogan 'Müzikle Birleşmek'... ne yazık ki siyaset yoluyla bölünmüş durumda."
Jordan, genel kurul öncesinde yaptığı açıklamada, "Oldukça dağınık ve zehirli bir durum haline geldi," diye ekledi.
Bazı yayıncılar dünkü kararın ardından henüz bir açıklama yapmadı. Daha önce İsrail'in ihraç edilmesini öneren bir önergeyi kabul eden İzlanda'nın RÚV kanalı, önümüzdeki haftaya kadar katılımı konusunda nihai bir karar vermeyeceğini söyledi.
Diğer yayıncıların da İspanya, Hollanda, İrlanda ve Slovenya'nın Eurovision 2026 boykotuna katılıp katılmayacağını göreceğiz. Üyelerin gelecek yılki katılımlarını teyit etmek için Aralık ortasına kadar süreleri var ve nihai liste Noel'e kadar açıklanacak.
Kesin olan bir şey var ki, İsrail'in katılımı nedeniyle bölünmüş iki yarışmanın ardından, 2026 gösterisi söz konusu olduğunda izleyici sayılarının düşme riski çok yüksek.
Şimdiden gelecek yılki yarışmanın küresel çapta boykot edilmesi yönünde çağrılar yapılmaya başlandı ve pek çok kişi İsrail'in programda yer almasından duydukları dehşet ve öfkeyi internet üzerinden dile getiriyor. EBU'nun kararı protestoların daha da artmasına yol açabilir ve bazılarının deyimiyle kurumun ikiyüzlülüğünü gözler önüne serebilir.
Aslında Eurovision, siyasi tarafsızlığını korumakla övünen ve kendisini siyasetten ziyade müziği kutlayan bir platform olarak tanıtıyor. Ancak Avrupa Yayın Birliği (EBU), 2022 yılında Ukrayna’nın işgalinden yalnızca birkaç gün sonra Rusya’yı yarışmadan men etmişti.
Bu durumda birçok kişi aynı soruyu soruyor: İsrail neden farklı olsun ki?
Gelecek yıl 70. Eurovision olacak olan yarışma 12-16 Mayıs tarihleri arasında Avusturya'da gerçekleşecek.