Aşırı sağın yükselişini pekiştiren ve Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un erken seçim çağrısı ile sonuçlanan AB seçimlerinin ardından euro son bir ayın en düşük seviyesine geriledi.
REKLAMAvrupa Birliği'nin (AB) 20 üye ülkesinin resmi para birimi olan euro, Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinden sonra ortaya çıkan belirsizlikler nedeniyle Cuma gününden bu yana keskin bir düşüş yaşadı.
Avrupa Komisyonu başkanı Ursula von der Leyen parlamentoda çoğunluğa sahip olsa da aşırı sağcı partiler seçimlerde büyük zafer elde etti. AB'de aşırı sağın yükselişi olarak nitelendirilen bu durum ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un parlamentoyu feshederek ülkenin erken seçime gideceğini açıklamasının ardından euro son bir ayın en düşük seviyesine geriledi.
Cuma günü piyasaların açılmasından itibaren Türkiye saati ile 13:48'e kadar geçen sürede euronun, ABD doları karşısında yüzde 1 değer kaybederek 1,0774 ile son bir ayın en düşük seviyesine düştüğü görüldü. İngiliz sterlini karşısında da zayıflayan euro, 0,8469 ile Ağustos 2022'den bu yana en düşük seviyelere geriledi. İsviçre frangı karşısında da iki aydan uzun bir dönemin en düşük seviyesi olan 0,9660'a düştü.
AB'nin büyük ekonomilerinde aşırı sağ zaferleri
Son anketlere göre, AB'nin önde gelen üye ülkelerinde aşırı sağın gücü artıyor.
Fransa'da Macron, partisi Rönesans'ın yüzde 31.5 oy alarak muhalefetteki aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi (RN) karşısında büyük bir yenilgiye uğramasının ardından dün geç saatlerde yaptığı açıklamada, ulusal meclisi feshettiğini ve erken seçimlere gidileceğini duyurdu.
İtalya'da ise Başbakan Giorgia Meloni'nin İtalya'nın Kardeşleri (FdI) partisi, ülkedeki en yüksek oy oranı olan yüzde 28 ile AB'deki gücünü pekiştirdi.
Almanya'nın aşırı sağcı partisi Almanya için Alternatif (AfD), devlet yayın kuruluşu ARD'ye göre yüzde 16,2 oyla ikinci sırada yer alırken, Şansölye Olaf Scholz'un Sosyal Demokratları (SDP) şimdiye kadarki en kötü sonucunu elde etti.
Avusturya'nın aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) yüzde 27 oy oranıyla yüzde 23,5 oy alan iktidar partisinin önüne geçti. Aşırı sağcı partiler, Belçika ve İspanya'da da yükseliş kaydetti. Macaristan'da aşırı sağcı lider Viktor Orban, seçimlerde şimdiye kadarki en kötü sonucunu elde etmesine rağmen birinci sıradaki yerini korudu.
AP'de aşırı sağ güç kazanırken, Yeşiller ve liberal Avrupa'yı Yenile Grubu (RE) ise ciddi kayıplar verdi. Son anketlere göre, her birinin yaklaşık 20 AP üyesi kaybetmesi bekleniyor. Bu değişim, Yeşil Mutabakat, AB yanlısı tutumlar, göç yasası ve Ukrayna'ya savaş yardımları da dahil olmak üzere kilit AB politikaları üzerinde güçlü bir etki yaratabilir.
AP seçimleri, euro için neden önemli?
Eurodaki ani düşüş, aşırı sağ partilerin artan gücü karşısında artan belirsizlikleri yansıtıyor. Çoğunlukla popülist olan bu sağ kanat temsilcileri AB, göç ve yeşil dönüşüm karşıtı ya da Rusya yanlısı olma eğiliminde. Artan etkileri, AB'nin bu alanlardaki politikalarını etkileme potansiyeline sahip olup siyasi ve ekonomik ittifak kurmada zorluklara yol açıyor.
AB'deki güç dengesinde yaşanan değişim, ulusal ve AB düzeyinde güvenlik için bir tehdit olarak görülen kilit politikaların kendi hükümetleri tarafından uygulanmasını etkileyebilir. Siyasi belirsizlikler düzenli ekonomik faaliyetleri sekteye uğratabilir ve dolayısıyla ekonomik büyümeyi zayıflatabilir. Basit bir ifadeyle, euronun ulusal hükümetlerin işlevselliğinin potansiyel olarak zayıflaması ile birlikte gerilediği söylenebilir.
Euro Bölgesi'ndeki başlıca devlet tahvili getirilerinin hareketleri de gün boyu yakından izlenecek. Zayıflayan euro, yatırımcıların sığınacak liman arayışına girmesiyle devlet tahvili getirilerinde düşüş sinyali verebilir. Özellikle Fransa ve Almanya'daki hisse senetleri ve tahvil getirilerinin düşebileceği ve bunun da İtalya ve İspanya gibi ülkelerdeki devlet tahvili getirileriyle aradaki farkın açılmasına neden olabileceği düşünülüyor.
Euronun zayıflamasını tetikleyen diğer faktörler
Avrupa Merkez Bankası (ECB) geçtiğimiz hafta 2019'dan bu yana ilk faiz indirimini gerçekleştirerek mevcut faiz artırım döngüsünün sonuna işaret etti.
Para politikası toplantısında şahin bir duruş sergilenmesine rağmen, artan siyasi belirsizlikler ECB'nin bölge ekonomisini desteklemek için para politikasında daha destekleyici olması yönünde baskı yaratabilir. Bu durum, merkez bankasının politika duruşunu başta ABD Merkez Bankası (Fed) olmak üzere Batılı benzerlerinden daha da uzaklaştırabilir. Fed, Perşembe günü faiz kararını açıklamaya hazırlanırken, politika değişikliğine ilişkin bir beklenti bulunmuyor.
Euro bölgesi ekonomisi 2023'ün ikinci yarısında durgunlaştı ve belirsiz siyasi ortam gelecek tahminlerini daha da gölgeleyebilir. Euro bölgesinin aksine, ABD ekonomisi çok daha güçlü ve istikrarlı seyrediyor. Bu da yatırımcıları euro satmaya ve güvenli liman olarak ABD doları almaya teşvik edebilir.