2023 yılında AB harcamalarının yüzde 11'i cinsiyet eşitliğinin desteklenmesine katkı sağladı. Euronews, Brüksel'in önümüzdeki dönemde bu rakamları iyileştirme planlarını inceledi.
REKLAMAvrupa Birliği'nin (AB) yıllık bütçesi yaklaşık 140 milyar euro civarında ve üst düzey yetkililer yaklaşan bütçe yenilemesinde cinsiyet eşitliğini desteklemeye daha iyi şekilde odaklanılması gerektiğini söylüyor.
Euronews'in edindiği bilgilere göre, kamu harcamaları cinsiyet ayrımı gözetmeksizin kadın ve erkek arasındaki mevcut eşitsizlikleri sürdürebilir, azaltabilir ya da artırabilir.
Toplumsal cinsiyet bütçelemesi, vergi mükelleflerinin parasının AB'deki kadınları ve kız çocuklarını olumsuz etkileyen engelleri tespit edip ortadan kaldırabilmesi için eşitlikçi harcamaları teşvik etmeyi amaçlıyor.
Euronews'e konuşan bir Avrupa Komisyonu sözcüsü, tarım, altyapı ve bilime önemli fonlar ayıran AB bütçesinin önümüzdeki Haziran ayından itibaren elden geçirileceğini ve önümüzdeki yedi yıl için yapılan planların toplumsal cinsiyetin ana konulardan biri olarak görüleceğini ifade etti.
Sözcü, henüz onaylanmamış planlara ilişkin olarak, AB'nin mevcut Mali Tüzüğünde yapılacak bir değişikliğin, "program ve faaliyetlerin toplumsal cinsiyet eşitliği ilkesi dikkate alınarak uygulanmasını ve mali programlardaki performans göstergesi verilerinin, uygun şekilde toplumsal cinsiyete göre ayrıştırılmasını" gerektireceğini sözlerine ekledi.
Bu yaklaşımın Avrupa Parlamentosu'ndaki milletvekillerinin takdirini kazanacak bir tutum olacağı öngörülüyor.
Avrupa Parlamentosu Kadın Hakları Komitesi Başkanı ve Sosyalistler ve Demokratlar grubundan Parlamento üyesi İspanyol Lina Galvez daha önce Euronews'e yaptığı açıklamada, cinsiyete dayalı bütçelemenin daha fazla uygulanması ve en üst siyasi düzeye çıkarılmasının önümüzdeki dönemin en önemli zorluklarından biri olacağını söyledi.
Uzmanlar da AB harcamalarının eşitliğin desteklenmesinde önemli bir rol oynayabileceğini belirtti.
Avrupa'da kadınların çıkarları için çalışan sivil toplum kuruluşlarının çatı kurumu olan Avrupa Kadın Lobisi (EWL) sözcüsü Mirta Baselovic, "Mali politikaların cinsiyete dayalı etkilerini göz önünde bulundurarak, cinsiyete dayalı bütçeleme yapılması, eşit olmayan maaş, karar alma rollerinde yetersiz temsil ile sağlık ve eğitim gibi hizmetlere sınırlı erişim gibi dengesizlikleri düzeltebilir" dedi.
Örnek olarak toplumsal cinsiyete duyarlı bir bütçenin, AB'de her beş kadından dördünün her gün yaptığı ancak erkeklerin sadece yarısından daha azının yaptığı ücretlendirilmeyen ev işi gibi hususları dikkate alması beklenebilir. Bu da durum, kadınların işgücü piyasasındaki kayıtlı istihdamını, dolayısıyla işsizlik oranlarını ve genel makroekonomik performansı etkileyebilir.
Bir sonraki AB Komisyonu'nun rekabetçiliği arttırmaya odaklanacağı düşünüldüğünde, uzmanlar sağlam ekonomi politikalarıyla bağlantı kuruyor.
Euronews'e konuşan Avrupa Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Enstitüsü (EIGE) araştırmacısı Helena Morais "Toplumsal cinsiyete dayalı bütçeleme iyi bir bütçelemedir. Ekonomik açıdan mantıklıdır ve uzun vadede toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlayacak bir araç olabilir" dedi.
EIGE'nin araştırmasına göre, cinsiyet eşitliğinin ele alınması kişi başına büyümeyi yüzde 9,6'ya kadar artırabilir ve 2050 yılına kadar 10,5 milyona kadar ek istihdam yaratabilir.
Morais, "Fonların ve bu fonların arkasındaki üye devletler ile Komisyon arasındaki programların, belirlenen hedeflere ulaşmak için kadınları ve erkekleri hedef almasını sağlamak da önemli olacaktır" dedi.
Bununla birlikte, bütçe harcamalarında önceki yıllara kıyasla önemli bir artış olmasına rağmen, program düzeyinde, 2023 yılında harcanan AB bütçesinin sadece yüzde 11'i ana veya önemli bir hedef olarak toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesine katkıda bulundu. Bu da yaklaşık 48 milyar euroya (1,8 trilyon TL) denk geliyor.
REKLAMAvrupa Komisyonu'nun son bulgularına göre, bugüne kadar öğrenci değişim programı Erasmus+, Avrupa Sosyal Fonu+, salgın sonrası İyileşme ve Dayanıklılık Tesisi ve Horizon Europe dahil olmak üzere 49 AB programından 13'ünün ana hedefi toplumsal cinsiyet eşitliği oldu.
AB'nin araştırma ve inovasyona yönelik ana finansman programı olan Horizon, başvuru sahiplerinin programa katılabilmek için bir toplumsal cinsiyet eşitliği planına sahip olmalarını özellikle şart koşuyor.
Avrupa Parlamentosu Kadın Hakları Komitesi Başkanı ve Sosyalistler ve Demokratlar grubundan Parlamento üyesi İspanyol Lina Galvez, "Horizon Europe, toplumsal cinsiyet koşulluluğunun en güçlü olduğu program. Bu programda hali hazırda sahip olduğumuz toplumsal cinsiyet etkisinin yansımasını diğer fonlarda da görmeliyiz".
Ancak EIGE'nin araştırmacısı Morais, bu programın etkilerinin tüm ülkeleri kapsamadığını vurguluyor.
REKLAMMorais, "Eğer bu örnek ilerleyen zamanda tüm ülkelerin fonlara erişimini sağlamak için zorunlu hale getirilirse, o zaman bu gerçekten de AB'nin mali mekanizmalarında toplumsal cinsiyet bütçelemesini uygulamak için pratik bir yol olabilir" dedi.
AB'nin kurucu anlaşmaları gereği ve yasal olarak, toplumsal cinsiyet de dahil olmak üzere, eşitsizliklerin finansman yoluyla da ortadan kaldırması gerekiyor.
Avrupa Kadın Lobisi (EWL) sözcüsü Mirta Baselovic, 2021'den 2027'ye kadar uzanan mevcut bütçe çerçevesinin konuya daha duyarlı olacak şekilde tasarlandığını ancak tüm AB mali araçlarında toplumsal cinsiyet bütçelemesinin tam olarak uygulanmasında "Kat edilmesi gereken daha çok yol var" dedi.
EWL, toplumsal cinsiyet bütçelemesinin kaynakları daha akıllıca kullanmakla ilgili olduğunu ve o nedenle daha maliyetli veya fazla külfet oluşturmayacağının altını çizdi.
REKLAMBaselovic, "Eğitim, veri toplama ve mevcut süreçlerin uyarlanması için başlangıçta yatırım gerektirse de bu çabalar, daha adil ve etkili kamu harcamalarının uzun vadeli faydalarından daha etkili olacaktır" dedi.
AB kanun yapıcılarının bütçe görüşmelerini müzakere etmeye başlamadan önce hâlâ toplanması gereken veriler ve çıkarılması gereken dersler olduğunu söyleyen EIGE araştırmacısı Helena Morais, "Bu bir süreç ve farklı yaklaşımların uygulanmasından dersler çıkarmalıyız" diye ekledi.
Jack Schickler bu habere katkıda bulunmuştur.