USAID, Trump'ın ikinci döneminin başlamasından bu yana yanlış iddiaların önemli bir hedefi haline geldi ve ABD'nin Ukrayna'ya verdiği desteğe yönelik incelemeler yoğunlaştı.
REKLAM
ABD'nin Time dergisine Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy'yi 2022'de "Yılın Kişisi" seçmesi için 4 milyon dolar ödediğini iddia eden sahte bir video sosyal medyada yaygın bir şekilde paylaşılıyor.
Video genellikle, eski Başkan Joe Biden yönetimindeki önceki ABD hükümetinin vergi mükelleflerinin parasını vatandaşların "beynini yıkamak" ve "medyaya rüşvet vermek" için kullandığını söyleyen başlıklarla paylaşılıyor.
Diğerleri ise bunun Batı medyasına güvenilemeyeceği anlamına geldiğini çünkü Time'ın ön kapağının "doğru fiyata" satın alınabileceğini söylüyor.
Videoda, Başkan Donald Trump'ın Elon Musk başkanlığındaki yeni Devlet Verimliliği Departmanı'nın (DOGE) çalışmaya başladığından bu yana "devlet tarafından israf edilen büyük miktarda para" keşfettiği belirtiliyor.
Zelenskiy ile ilgili iddialara ek olarak, videoda ABD'nin uluslararası yardım kuruluşu USAID'in Politico'ya 8 milyon dolardan fazla para verdiği, binlerce gazeteciyi finanse ettiği ve Demokrat Parti'ye para aktardığı belirtiliyor.
Videoda New York Post'un logosu kullanılarak iddiaların buradan geldiği ima ediliyor, ancak Amerikan haber kuruluşunun web sitesinde yapılan bir arama böyle bir haberin mevcut olmadığını gösteriyor.
EuroVerify New York Post'a ulaştı ancak henüz bir yanıt alamadı.
Ayrıca USAspending.gov adlı web sitesine de bakılabilir. Bu sitede de Time Dergisi ya da Time'ın sahibi Marc Benioff tarafından kurulan Salesforce'a yapılan ödemelerle ilgili herhangi bir ayrıntı bulunmuyor.
Time, Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgalini başlattığı 2022 yılında Zelenskiy ve Ukrayna'nın Ruhu'nu Yılın Kişisi seçti. O dönemde gerekçeler yazıda belirtilmişti.
USAID: Yanlış bilginin doğduğu alan
USAID, Trump'ın Beyaz Saray'daki ikinci döneminde yanlış iddiaların önemli bir hedefi haline geldi ve ABD'nin Ukrayna'ya verdiği desteğe yönelik incelemeler yoğunlaştı.
Örneğin Politico için 8 milyon dolar ödendiği iddiası doğru değil, zira kayıtlar USAID'in 2023 ve 2024 yıllarında abonelik ücreti olarak sadece 44.000 dolar ödediğini ve diğer devlet kurumlarından da ek ödemeler yapıldığını gösteriyor.
Politico da daha önce CEO Goli Sheikholeslami ve Genel Yayın Yönetmeni John Harris'in okuyucularına yaptığı bir açıklamada hükümetten sübvansiyon almadıklarını söylemişti.
Diğer medya kuruluşları da USAID kaynaklı yanlış bilgilendirmelerin hedefi oldu: Örneğin BBC'nin 2023-2024 mali yılında yaklaşık 3,2 milyon dolar aldığı söyleniyordu.
Ancak bu para BBC'nin haber operasyonuna değil, "BBC ailesinin bir parçası" olan ancak editoryal ve mali açıdan BBC News'ten ayrı bir uluslararası yardım kuruluşu olan BBC Media Action'a gitti. BBC Media Action'ın o yılki bütçesinin yaklaşık yüzde 8'ini oluşturuyordu.
Açıklamada, "Kamu yararına çalışan medyaya verdiğimiz destekte BBC'nin editoryal standartlarını ve değerlerini takip ediyoruz," denildi. "Ancak fonlarımızın tamamı kendi projelerimize gidiyor. Bunlar BBC News'in gazeteciliğinden tamamen ayrıdır. BBC News'in editoryal karar alma süreci üzerinde hiçbir etkimiz yoktur. Birleşik Krallık'ta BBC çoğunlukla TV Lisans ücreti ile finanse edilmektedir."
BBC - ayrı bir kuruluş olan BBC Media Action hariç - kuruluşun ticari iştiraklerinden de gelir elde etmektedir.
USAID'den fon aldığı söylenen medya kuruluşları arasında Associated Press (AP) de bulunuyor. Federal hükümet istatistiklerine göre, haber ajansına 2008'den bu yana diğer devlet kurumları tarafından 37,5 milyon dolar ödenmiş olsa da, bunun hiçbiri USAID'den gelmedi.
AP sözcüsü Lauren Easton, "ABD hükümeti, hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi yönetimler boyunca uzun süredir AP müşterisidir. Tıpkı dünyanın dört bir yanındaki binlerce haber kuruluşu ve müşteri gibi AP'nin tarafsız gazeteciliğini lisanslıyor. Hükümetlerin içerikleri için haber kuruluşlarıyla sözleşme yapması oldukça yaygın bir durumdur."
Hedef alınan sadece medya değil. Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt şubat ayında gazetecilere yaptığı açıklamada, USAID'in "Sırbistan'daki işyerlerinde (çeşitlilik, eşitlik, kapsayıcılık programları) DEI'yi geliştirmek için 1,5 milyon dolar; İrlanda'da bir DEI müzikalinin yapımı için 70.000 dolar; Kolombiya'da bir transseksüel operası için 47.000 dolar ve Peru'da bir transseksüel çizgi romanı için 32.000 dolar" harcadığını söyledi.
İddialar hafta boyunca sosyal medyada hızla yayıldı, ancak USAID tarafından sadece Grupa Izadji adlı Sırp kuruluşa hibe verildi. Kuruluşun amacı "Sırbistan'daki işyerleri ve iş çevrelerinde çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılığı geliştirmek" olarak açıklandı.
Geri kalanlar ise Dışişleri Bakanlığı'nın Kamu Diplomasisi ve Halkla İlişkiler Müsteşarlığı tarafından verildi.
2022 yılında İrlandalı bir şirkete "ABD ve İrlanda'nın ortak değerleri olan çeşitlilik, eşitlik, kapsayıcılık ve erişilebilirliği teşvik edecek canlı bir müzik etkinliği" için 70.884 dolar hibe edilmiştir.
2021'de Kolombiya'daki bir üniversiteye bir opera prodüksiyonu aracılığıyla "farkındalık yaratmak ve transseksüel temsilini artırmak için" 25.000 dolarlık bir hibe verildi ve 22.020 dolarlık ek fon federal olmayan fonlardan geldi.
2022'de Perulu bir kuruluşa verilen 32.000 dolarlık bir diğer fon ise, "sosyal ve zihinsel sağlık sorunlarını ele almak için LGBTQ+ bir kahramanın yer aldığı özel yapım bir çizgi romanı" finanse etti.
AP'ye konuşan uzmanlar bu programların müsteşarlık tarafından finanse edilmesinin mantıklı olduğunu, çünkü bu programların ABD'nin çeşitlilik ve demokrasi gibi değerlerini ve iki ülke arasındaki dostluğu yansıtması gerektiğini söyledi.
Son küresel olaylar Avrupa ve ABD'nin yurt dışına ne kadar para gönderdiğine dikkat çekerken, kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi büyük önem taşıyor.