Cenaze diplomasisi yeni bir şey değil. Papa Francis'in cenaze töreni, Vatikan duvarları ve taziyelerin örtüsü altında dünya liderleri arasında gayrıresmi ve gizli alışverişler için harika bir fırsat.
REKLAM
Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis'in cenaze töreni için dünya liderleri Roma'da olduğundan, İtalya'nın başkenti bir kez daha 24 saat boyunca 'Caput Mundi' (Dünyanın Başkenti) olacak.
Yaklaşık 170 ulusal delegasyon, uluslararası liderler, krallar ve kraliçeler törene katılıyor.
Birçok gözlemci, son veda töreninin bir anma anından daha fazlası olmasını ve liderler arasında gayrıresmi siyasi alışverişler için bir fırsata dönüşmesini bekliyor.
İtalya Dışişleri Bakanlığı'nda Siyasi İşler ve Uluslararası Güvenlik Genel Müdürü olan Pasquale Ferrara, cenaze diplomasisinin yeni bir şey olmadığını açıklıyor. "Bu, geçmişte diğer büyük etkinliklerde de yaşandı. Örneğin, Avustralya ve Japonya'nın Asya-Pasifik bölgesindeki güvenlik konusunda ortak bir açıklama için görüşmelere başladığı eski Japonya Başbakanı Shinzo Abe'nin cenazesini ele alalım."
2022'de suikasta uğradığında Shinzo Abe hem Japonya'da hem de küresel ölçekte güçlü bir rol üstlendi. Cenazesine 200'den fazla üst düzey heyet katıldı.
Aynı zamanda yüzlerce devlet başkanı ve yabancı hükümet temsilcileri de Kraliçe II. Elizabeth'in 2022'de düzenlenen cenazesine katıldı.
Yakın tarihli bir diğer örnek ise Mayıs 2024'te bir helikopter kazasında ölen eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin cenazesidir.
Fırtınalı ilişkilere sahip ülkelerin liderleri bile birbirlerinin yanından geçip, ölüm ve sevginin tüm engelleri aştığı bahanesiyle bir naaşın etrafında siyasi sözler fısıldayabilirler.
Örneğin, İran ile geleneksel olarak zorlu ilişkilere sahip Arap ülkeleri buzları kırarak Tahran'a en üst düzeyde heyetler gönderdiler.
Cumhurbaşkanı Reisi'nin cenaze töreni, 1979'daki İslam devriminden bu yana Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said ve Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükri tarafından Tahran'a yapılan ilk protokol ziyaretiydi.
Her iki lider de Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail'i eleştiren bir cenaze törenini sessizce dinledi.
Diplomatik zorluklar
Bu gibi durumlarda liderler arasındaki doğrudan siyasi alışverişler diplomatik, protokol ve lojistik zorluklar yaratabilir.
Büyük kalabalıklar, farklı yerler ve sıkı programlar nedeniyle her şey daha da karmaşık hale geliyor, özellikle de İtalyan ve Vatikan liderleri arasında çatışmalar ortaya çıktığında.
Büyükelçi Ferrara, "Roma'daki Kutsal Makam'daki ve İtalyan devletindeki diplomatik temsilciler arasındaki alışverişleri ve iletişimleri yönetmek kolay değil, ayrıca yurt dışından gelen ve genellikle sadece birkaç saat kalan heyetler için de," diyor.
Bu nedenle her şey mevcut siyasi ve dini liderlerin iradesine bağlı olacak. Doğaçlama bazen insan ilişkilerine yardımcı olur, özellikle de yas zamanlarında. Papa'nın cenazesi gibi üst düzey bir tören, başka yerlerde gerçekleşen resmi müzakerelerin aksine gayriresmi diyalogları destekleyebilir.
Büyükelçi Ferrara, "Bu tür zirveler ve toplantılar uzun ve dikkatli bir hazırlık gerektirir," diyor. "Ancak hız da bir avantaj olabilir. Başka bir deyişle, insanları ve özellikle dünya liderlerini diyaloğa çok açık bulabilirsiniz.".
Papa Francis, papalık görevi ile zamanımızın büyük siyasi meseleleri, özellikle iklim değişikliği, uluslararası çatışmalar ve küresel ölçekte sosyal meseleler arasında güçlü bir bağ kurdu. Bunu yaparken, yabancı ileri gelenler ve dünyanın dört bir yanından insanlarla ilişkiler kurdu.
Bugün bu kişilerin birçoğu saygılarını sunmak için Vatikan'da toplandı. Dünya liderleri için cenaze töreni, aksi takdirde daha sonra mümkün olmayabilecek diyalog fırsatları sunabilir.