Avrupa Komisyonu, Viktor Orban hükümetiyle topyekûn bir çatışmaya zemin hazırlıyor. Komisyon sözcüsü Euronews'e yaptığı açıklamada, yasanın kabul edilmesi halinde bunun AB ilke ve hukukunun ciddi bir ihlali anlamına geleceğini belirtti.
REKLAM
Avrupa Komisyonu, dış müdahaleye karşı yeni bir siyasi kampanya başlatan Macaristan'dan, STK'lar ve medya kuruluşlarının yabancı finansmanını sınırlandırmayı amaçlayan tartışmalı yasa tasarısını geri çekmesini talep etti.
Eleştirmenler, 13 Mayıs'ta Budapeşte parlamentosuna sunulan "Kamu Yaşamının Şeffaflığı" başlıklı yasa tasarısının Macar hükümetine basını ve sivil toplumdaki eleştirel sesleri bastırmak için geniş yetkiler vereceğinden endişe ediyor.
Yasa, hükümetin ulusal egemenliğe tehdit olarak görmesi halinde, yetkililerin yabancı finansmanlı STK'ları ve medyayı bir listeye kaydetmesine ve finansmanı dondurmasına olanak tanıyacak. Fonların denizaşırı kaynaklardan gelmeye devam etmesi halinde ağır para cezaları öngörülüyor.
Komisyon'dan bir sözcü Euronews'e yaptığı açıklamada, yürütmenin yasa tasarısından haberdar olduğunu ve gelişmeleri yakından takip ettiğini söyledi.
"Komisyon'un bu taslakla ilgili büyük endişeleri var. Bu haliyle kabul edilmesi halinde AB ilke ve hukukunun ciddi bir ihlali anlamına gelecektir. Dolayısıyla bu taslağın yasama sürecinden geri çekilmesini talep ediyoruz," dedi.
Sözcü, "Bu taslağın kabul edilmesi halinde gerekli adımları atmakta tereddüt etmeyeceğiz," diye ekledi.
Sözcü sözlerini şöyle sürdürdü: "Komisyon sivil toplumun rolüne büyük önem vermektedir ve örgütlenme özgürlüğünün korunması ve finansmana erişim de dâhil olmak üzere AB genelinde sivil toplumun çalışmaları için elverişli bir ortamın teşvik edilmesi konusundaki kararlılığını sürdürmektedir."
Sözcü ayrıca Komisyon'un geçen yıl Macaristan'ı, Egemenlik Ofisi'ni kuran yasanın ve soruşturma faaliyetlerinin AB hukukunu ihlal ettiğini düşündüğü için AB Adalet Divanı'na sevk ettiğini hatırlattı.
Bu hafta bir grup Avrupa Parlamentosu üyesi, Başbakan Viktor Orban hükümetinin hukukun üstünlüğü konusunda geri adım attığı iddiasıyla Komisyon'a Macaristan'a yönelik AB fonlarının derhal dondurulması çağrısında bulundu.
Salı günü yayınlanan mektup Avrupa Komisyonu'nun Bütçeden Sorumlu Üyesi Piotr Serafin ve Demokrasi ve Adaletten Sorumlu Üyesi Michael McGrath'a hitaben yazılmış ve beş farklı siyasi gruptan 26 milletvekili tarafından imzalanmıştı.
Euronews yorum için Macar hükümeti ile temasa geçti.
Macaristan yasadan geri adım atmaya niyetli değil
Yasa tasarısı, Başbakan Viktor Orban'ın Mart ayında açıkladığı ve kendi deyimiyle 'Bahar Temizliği' kampanyasının bir parçası. İktidardaki Fidesz partisi, USAID fonları ve Avrupa Komisyonu gibi yabancı aktörlerin STK'ları ve medya kuruluşlarını finanse ederek Macar siyasetine müdahale ettiğini savunuyor.
Fidesz milletvekilleri Tamás Deutsch ve Kinga Gál bu hafta başında gazetecilere verdikleri demeçte Macar demokrasisinin sadece Macar halkına karşı sorumlu olduğunu ifade ettiler.
Hükümete göre, 2022 yılında birkaç milyon dolarlık yabancı fon, muhalif politikacılar tarafından hükümet aleyhine kampanya yürütmek için kullanıldı. Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, Avrupa Parlamentosu'nun Macaristan'la ilgili son tartışmasının ardından Budapeşte'de yaptığı konuşmada hükümetin yasadan geri adım atmak istemediğini açıkça ifade etti.
"Endişelenmekte haklılar ama yanlış bir sebepten dolayı," dedi ve ekledi: "Şeffaflık yasası konusunda değil, bir AB ülkesinin siyasi yaşamına yabancıların müdahalesi konusunda endişelenmeliler."
AP üyeleri ve STK'lar taslak konusunda harekete geçilmesini talep ediyor
Geçtiğimiz hafta sonu on binlerce Macar Budapeşte sokaklarında taslağı protesto etti. Çarşamba günü Avrupa Parlamentosu, Macaristan'da hukukun üstünlüğüne ilişkin son gelişmelerle ilgili bir tartışma düzenledi. Birçok milletvekili Avrupa Komisyonu'nu harekete geçmeye çağırdı.
Euronews'e konuşan Avrupa Parlamentosu Macaristan raportörü Tineke Strik, yasanın "Rusya'nın yabancı ajanlar yasasının bir kopyası" olduğunu söyledi. Strik, yasanın kabul edilmesi halinde AB Adalet Divanı'nın yasayı iptal edebileceğini söyledi.
Strik, "Avrupa Komisyonu yasayı askıya alamaz, ancak Avrupa Komisyonu derhal Adalet Divanı'na gidebilir ve Divan'dan bunu askıya almak için derhal bir önlem almasını isteyebilir, çünkü bir süre önce Egemenliği Koruma Yasası hakkında zaten devam eden bir prosedür var ve Divan bu davaya bakıyor," dedi.
Hollandalı Parlamenter, "Ancak Komisyon'un yapabileceği şey, bakın, burada bir aciliyet var, bu nedenle sizden geri dönüşü olmayan bir zararın oluşmasını önlemek için geçici bir tedbir almanızı rica ediyorum," diye ekledi.
Avrupa Birliği genelinde 80'den fazla gazete ve medya kuruluşu, Macaristan'da ifade özgürlüğünü daha da kısıtlayacağını belirterek yasayı protesto eden bir mektup imzaladı.
Perşembe günü ise 320 sivil toplum kuruluşu Avrupa Komisyonu'nu derhal harekete geçmeye çağıran bir mektup yayınladı. Mektupta Başkan Ursula von der Leyen'den Avrupa Birliği Adalet Divanı'ndan devam eden ihlal prosedüründe geçici tedbirler almasını derhal talep etmesi, Macar hükümetini tasarıyı geri çekmeye çağırması ve Macaristan'ın bu yöndeki talepleri reddetmesi halinde yeni bir ihlal prosedürü başlatması istendi.
AB bakanlarının salı günü Brüksel'de Genel İşler Konseyi için bir araya geldiklerinde, Macaristan'da hukukun üstünlüğü konusunda geri adım atıldığı iddiası bağlamında bloğun 7. Madde yaptırım rejiminin potansiyel kullanımını tartışmaları planlanıyor.