9 Şubat'ta yapılan parlamento seçimlerinin ardından Kosova hâlâ kurulu bir meclise sahip değil. Bu durum, siyasi analistlere göre, teknik yetkiyle görev yapan geçici hükümetin faaliyetlerinin yasal olup olmadığı konusunda soru işaretleri yaratıyor.
REKLAM
Kosova’daki sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, Priştine'deki parlamento binasının önünde sembolik bir gösteri düzenleyerek meclisin tıkanmasına tepki gösterdi.
Gösteri, yeni seçilen meclisin 22. birleşim denemesinden bir saat önce gerçekleştirildi.
Organizatörlere göre, seçimlerin yapıldığı 9 Şubat’tan bu yana geçen ve kurumsal yapı oluşturma sürecinde kaybedilen zamanı simgelemek amacıyla protesto sırasında sembolik saatler kuruldu.
Kosova Demokratik Enstitüsü’nden (KDI) Eugen Cakoli, gösterinin amacının "kurumsal krizin normalleşmesine" karşı çıkmak olduğunu belirtti.
“Çoğu milletvekili aylardır çalan alarma kulak asmıyor. Her siyasi parti, Meclis’in işlevsizliği konusunda eşit derecede sorumludur,” dedi Cakoli.
Başbakan Albin Kurti ve yaklaşık 10 kadar bakanı, milletvekili yemini etmiş olmalarına rağmen hükümetteki görevlerini sürdürmeye devam ediyor.
Salı günkü protestoda, kurumsal sorunun ne kadar acil olduğunu vurgulamak için eş zamanlı alarmlar çalındı.
"Her gecikmenin bir bedeli var!" ve "Demokrasi sirki" gibi sloganlar, Meclis’teki sıralama düzenine göre dizilmiş 120 boş sandalyenin üzerinde yer aldı.
Kosova Demokratik Birliği’nden (LDK) muhalefet siyasetçisi Hikmete Bajrami, “Başbakan Albin Kurti ve eski kabine üyeleri hakkında toplam 17 ceza davası açtık,” dedi.
“Bu kişilerin hepsi seçilmiş milletvekilleridir ve Merkez Seçim Komisyonu tarafından resmi sonuçlara göre milletvekillikleri onaylanmıştır. Bu nedenle, 27 Mart’tan bu yana Hükümet Yasası’nın 26. Maddesini ihlal ettiklerine inanıyoruz,” diye açıkladı Bajrami.
Kurti’nin teknik yetkiyle görev yapması ne kadar yasal?
Başbakan Albin Kurti ve kabinesindeki bazı isimler, milletvekili yemini öncesinde yürütme görevlerinden istifa ettiklerini açıklamıştı. Ancak birçok hukukçuya göre, yasa uyarınca hükümet üyelerinin teknik yetkiyle görevde kalmaları mümkün değil.
Nisan ayında, Kosova Meclisi’nde 120 milletvekili yemin etti. Fakat siyasi partiler arasındaki usul anlaşmazlıkları nedeniyle meclis başkanı iki kez seçilemedi ve bu durum ülkeyi uzayan bir yasama krizine sürükledi.
9 Şubat seçimlerinde sandalye kazanan tüm partiler, milletvekilliklerini kabul ederek meclis başkanlığı ve başkan yardımcılarının seçilmesinin önünü açtı.
Kurti’nin Özyönetim Hareketi (Vetevendosje!), hükümeti iktidarda kalmaya devam ediyor ve Kurti fiilen başbakanlık görevini sürdürüyor.
“Kosova’nın bir hükümeti var ve ben başbakan olarak görev yapıyorum. Eksik olan şey, Kosova Cumhuriyeti’nin yeni bir meclisi,” dedi Kurti ulusal basına verdiği röportajda.
Ancak şu anda görevde olan milletvekilleri teknik yetkiyle otururken, hükümet stratejik kararlar almaya devam ediyor.
Demokratik Kültür Savunuculuğu Merkezi’nden Sırp akademisyen Aleksandar Rapajić, “Normal olan, parlamentoda yemin etmeden önce yürütmedeki görevlerine devam etmeleri ve daha sonra hükümet kurup kurmayacaklarına göre meclisteki yerlerini değiştirmeleriydi,” dedi.
Bu görüş, Hukuk ve Siyaset Araştırmaları Grubu’ndan Bljerina Istrefi tarafından da paylaşılıyor. Istrefi’ye göre, şu anki meclis çıkmazı, yürütme düzeyinde yasa dışı bir durum yaratmış durumda.
Başbakan ve bakanlar tarafından 17 karar alındığını belirten Istrefi, bu kararların Anayasa’nın 72. Maddesi’ni ihlal ettiğini söyledi.
“Bu, her bir kararın yasa dışı olduğu anlamına geliyor çünkü en yüksek hukuk normunu ihlal eden bir yürütme organı tarafından alınmışlardır,” dedi.
Istrefi ayrıca, bu kararların iptal edilmesi gerektiğini ve bu şekilde çalışmanın 'görev ve yetkinin kötüye kullanılması' anlamına geldiğini, bunun da Kosova Ceza Kanunu’nun 414. Maddesi kapsamında cezai sorumluluk doğuracağını ifade etti.
Ülkedeki sivil toplum kuruluşları, dokuzuncu yasama döneminin toplanmasına kadar protestolarına devam edeceklerini açıkladılar.
Kurti’nin Vetevendosje! partisi 120 sandalyeden 48’ini kazanarak tek başına hükümet kurmak için gerekli çoğunluğu sağlayamamıştı.
Yeni bir kabine, ülke ekonomisini yönetmek ve 14 yıldır devam eden Sırbistan’la normalleşme görüşmelerini sürdürmek gibi önemli diplomatik konuları ele alacak.
Ancak Kurti ve üç büyük muhalefet partisi, koalisyon ortaklığına yanaşmıyor.