Ukrayna genelindeki medya çalışanları, USAID fonlarının kesilmesi nedeniyle haberleri azaltmak zorunda kaldı ve birçoğu bunun Kremlin’in dezenformasyon kampanyalarına hizmet ettiğinden çekiniyor.
REKLAM
Larysa Hnatchenko, Harkov'un en eski gazetesi olan Slobidskyi Kray'ın başında 14 yılı aşkın bir süredir görev yapıyor.
Trump yönetimi Ocak ayında USAID hibelerini yüzde 90 azaltınca, Hnatchenko çalışmaya devam etmek için beklemediği bir yola başvurdu.
Yayına devam edebilmek için birikimini kullanmaya başladı: Maaşlar, ofis kirası ve yakıt masraflarını böyle karşılıyor.
Euronews'e konuşan Hnatchenko, "Tüm bunların üzerine, hibeyi durdurduklarında zaten iki aylık borcumuz vardı," dedi.
Slobidskyi Kray ekibinin çoğu, Şubat 2022’de Rusya’nın büyük işgalinden sonra Harkov'dan ayrıldı. Ancak şehir kurtarıldıktan sonra, haberciliğe devam etmek için kararlılıkla geri döndüler.
Ekip Harkov'da, 20 farklı yerdeki insani yardım merkezlerine her hafta 3 bin ücretsiz gazete dağıtımını organize etti.
Hnatchenko, "Gazeteleri dağıtma amacımız kar elde etmek değil, işgal altındaki topraklarda ve cephe hattındaki bölgelerde yaşayan insanların haber almasını sağlamaktı," diyor.
"Bu bölgelerde abonelik hizmeti sunmak imkansız, çünkü insanlar sürekli bombardıman altında ve bir gün sonrasında nerede olacaklarını bilmiyorlar."
Hnatchenko sözlerine şöyle devam etti: "Birçok yaşlı, gazete alabilmek için insani yardım merkezlerine yürüyerek gelirdi."
Fon yetersizliği nedeniyle bu çalışmalar artık durma noktasına geldi. ABD hibeleri daha önce Slobidskyi Kray'ın finansmanının yüzde 50'sini oluştururken, 10 yerel Ukrayna yayın organından dokuzu da büyük ölçüde USAID'e bağlıydı.
Hnatchenko, USAID fonlarının kesilmesinin Kremlin’in işine yaradığını ve birçok savunmasız kişinin Rus dezenformasyonuna karşı başka güvenilir haber kaynaklarına ulaşamamasından endişe ediyor.
"Bu gerçek bir sorun, artık gazetelerimizi elektriği olmayan yerlere ulaştıramıyoruz. İşgal altındaki ve cephe hattındaki birçok yerde Rus yayını var, bu da büyük bir tuzak," dedi.
Rus dezenformasyonuna alan açılması
Ukrayna medyası güçlü kalmayı başarmış olsa da, USAID fonları kesilmeden önce medya izleme kuruluşu Reporters Sans Frontieres (RSF) tarafından hazırlanan bir rapor, Ukraynalı medya kuruluşlarının üç yılda maliyetlerini karşılamak için 96 milyon dolara ihtiyaç duyduğunu gösteriyordu.
RSF Ukrayna Bölge Müdürü Pauline Maufrais Euronews'e yaptığı açıklamada, "USAID'in sona ermesinden bu yana kaç kurumun kapanmak zorunda kaldığına dair güncel bir rakam yok, ancak Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgalini başlatmasından bu yana 330'dan fazla kuruluşun kapanmak zorunda kaldığını biliyoruz," dedi.
Maufrais, "Rus propaganda kuruluşları USAID'in sona ermesini olumlu karşıladı çünkü bu durum özellikle cepheye yakın bölgelerde Ukrayna'daki yayın organlarının haberlerini erişilmesi güç hale getiriyor," dedi.
Ocak ayında RSF, Moskova propagandası yayan International Reporters adlı kuruluş hakkında bir dosya yayınladı. Bu kuruluş, Fransız vatandaşı olup Rus vatandaşlığına geçmiş Christelle Néant gibi çalışanlarını, Mariupol ve Avdiivka'ya, işgal altındaki Ukrayna topraklarına, halkla röportaj yapmak için gönderiyor.
International Reporters, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini uluslararası alanda meşrulaştırmak için yabancı propagandacıları kullanan Kremlin destekli çok sayıdaki ağdan sadece biri.
Maufrais, "Ukrayna medyasında çalışan gazeteci sayısı azalırsa, maaş ödemek için yeterli para yoksa, bu demektir ki bu konuyla ilgili daha az haber yapılacak," dedi.
"USAID fonları kesildikten sonra, medya kuruluşları daha az serbest çalışan işe alabiliyor, çalışanlar işlerini kaybediyor ve bu yüzden Ukrayna’dan daha az haber çıkıyor."
Maufrais, "Bazı yayın kuruluşları yalnızca birkaç haftalık finansmanla çalışırken, diğerleri Haziran ayına kadar çevrim içi olarak ayakta kalabileceklerini söyledi," diye ekledi.
Durdurulan belgeseller
Gwara Media video departmanı sorumlusu Ustyn Danchuk Euronews'e yaptığı açıklamada, "Rusya tarafından kaçırılan ve işkence gören kadınların hikayesini anlatan belgeselimiz gibi büyük projeleri kesmek zorunda kaldık, çünkü tüm finansman USAID'den geliyordu," dedi.
"Kesintiler uygulandığında belgeselin yüzde 60'ını çoktan çekmiştik ama bu iş için bize ödeme bile yapılmamıştı."
Birçok Vgoru çalışanı Rus işgali altındayken yakalanma ve işkence görme korkusuyla Herson'u terk etti. Geri döndüklerinden beri her gün füze tehdidiyle ve sürekli korkuyla yaşıyorlar.
Danchuk için haber yapmak ve halkın Rus dezenformasyonuna maruz kalmamasını sağlamak kilit önem taşıyor.
"Herson sokaklarında dolaştığım ve insanlara sorular sorduğum formatta bir video üretiyorum. Gördüğüm kadarıyla genç ve orta yaşlı insanlar savaşın sona ermesi için Ukrayna'da adaletin sağlanmasını istiyorlar, barış karşılığında ülkenin büyük bir kısmının teslim edilmesini istemiyorlar."
Ancak Danchuk, bunun yeterli olmayabileceğini ve Kremlin’in halk arasında hâlâ etkili olduğunu söyledi.
"Birçok yaşlı insanın Rus anlatısına kandığını görüyorum, birçoğu 'Ruslarla barış yapmamız gerektiğine, her çatışmanın sona ereceğine ve yeniden dost olmamız gerektiğine' inanıyor."
Danchuk sözlerini şöyle tamamladı: "Haberler aracılığıyla dezenformasyonla mücadele etmeye devam ediyoruz, ancak USAID olmadan çok daha az şey yapabiliyoruz."