Avrupa Parlamentosu, Düşünce Özgürlüğü ödülü için finalistleri belirledi. Kazanan önümüzdeki çarşamba günü Strazburg'da açıklanacak.
REKLAM
Avrupa Parlamentosu düşünce özgürlüğü için verilen 2025 Sakharov Ödülü’nün üç finalisti perşembe günü belirlendi. Ödül, insan haklarını, ifade özgürlüğünü ve demokratik değerleri savunan kişi ve kuruluşlara veriliyor.
Bu yılın kısa listeye kalan adayları arasında, Belarus’tan hapisteki gazeteci Andrzej Poczobut ve Gürcistan’dan Mzia Amaglobeli, Filistin’de ve tüm çatışma bölgelerinde görev yapan gazeteciler ile insani yardım çalışanları ve Belgrad’da hükümete karşı ülke çapında protestoları başlatan Sırp öğrenciler yer aldı.
Üç aday, Parlamento’nun Dış İlişkiler (AFET) ve Kalkınma (DEVE) Komitelerinin üyelerinin yaptığı oylama sonucunda seçildi. Her parlamenter tek bir oy kullandı.
Parlamentodaki her siyasi grup kendi adayını göstermişti. Belarus’taki Polonya azınlığından gazeteci, denemeci ve blog yazarı Poczobut, EPP ve ECR grupları tarafından aday gösterildi. Onun adaylığı, 2025’te hükümet karşıtı bir protestoya katıldığı için gözaltına alınan ve siyasi gerekçelerle iki yıl hapis cezasına çarptırılan Gürcü gazeteci Amaglobeli ile birlikte 61 parlamenter tarafından teklif edildi.
İkinci adaylık, Filistin Gazeteciler Sendikası, Kızılhaç ve UNRWA tarafından temsil edildi; S&D grubu tarafından önerildi ve Sol grup tarafından desteklendi. Sol grup ayrıca özellikle Hamza ve Wael Al-Dahdouh, Plestia Alaqad, Shireen Abu Akleh ve Ain Media gibi Filistinli gazetecilerin adını zikretti.
Üçüncü aday ise, Kasım 2024’te Novi Sad’daki bir tren istasyonunun çatısının çökmesi sonucu 16 kişinin hayatını kaybetmesinin ardından ülke çapında protestoları başlatan Sırp öğrenciler oldu. Bu adaylık, liberal grup Renew Europe (Avrupa'yı Yenile) grubu tarafından seçildi.
Charlie Kirk adaylar arasında değil
Yeşiller/EFA grubunun adayı Budapeşte Onur Yürüyüşü, PfE (Patriots for Europe) grubunun adayı Fransız-Cezayirli yazar Boualem Sansa ve ESN (Europe of Sovereign Nations) grubunun adayı olan, kısa süre önce hayatını kaybeden ABD’li muhafazakâr aktivist Charlie Kirk, yeterli oyu alamayarak kısa listeye giremedi.
Kirk’in adaylığı Avrupa Parlamentosu’nda tartışmalara yol açtı. Eylül ayında Strazburg’daki genel oturumda ölümünün ardından yapılan saygı duruşu, siyasi atışmalara sahne oldu. Partiden Euronews’e konuşan kaynaklara göre adaylık, ESN üyeleri ve bazı PfE milletvekilleri tarafından desteklendi. Ancak parlamento genelinde daha geniş bir destek bulamadı.
S&D milletvekili Marco Tarquinio, oylamanın ardından Euronews’e, “Charlie Kirk son derece bölücü bir figürdü. Kuşkusuz bir mağdurdu, ancak bazı azınlıklara karşı nefret söylemleri yayıyordu,” dedi. “Buna karşılık, oylama sonucunda ortaya çıkan üçlü, Sakharov Ödülü’nün ruhunu tam anlamıyla yansıtıyor: vazgeçmeyen, nefret söylemini kullanmayan ya da meşrulaştırmayan mağdurlar.”
Öte yandan, İspanya’daki aşırı sağcı Vox partisinden milletvekili Hermann Tertsch, Kirk’ün mirasını övdü ve finalistler arasında Filistin Gazeteciler Sendikası’nın yer almasını eleştirdi. Tertsch, Euronews’e, “Filistinli gazeteciler genellikle Hamas üyeleri anlamına geliyor,” dedi.
Sakharov Ödülü’nün kazananı gelecek çarşamba günü Strazburg’da açıklanacak. Kararı, Parlamento Başkanı Roberta Metsola ve sekiz siyasi grubun liderlerinden oluşan Başkanlar Konferansı verecek.
50.000 euroluk (2,4 milyon TL) ödülü kapsayan tören ise 16 Aralık’ta Strazburg’da gerçekleştirilecek.
Sovyet fizikçi ve siyasi muhalif Andrey Saharov’un adını taşıyan Düşünce Özgürlüğü için Sakharov Ödülü, 1988’den bu yana muhaliflere, siyasi liderlere, gazetecilere, avukatlara ve sivil toplum aktivistlerine veriliyor.
Ödülün geçmiş sahipleri arasında, Güney Afrika’da apartheid karşıtı mücadelenin simgesi ve ülkenin ilk devlet başkanı Nelson Mandela ile Rusya muhalefet lideri Aleksey Navalny da bulunuyor.
Geçtiğimiz yıl Sakharov Ödülü’nü, kısa süre önce Nobel Barış Ödülü’ne de layık görülen María Corina Machado ile Venezuela muhalefetinin diğer lideri Edmundo Gonzalez kazanmıştı.