Ham madde geri dönüşüm oranları yerinde sayıyor… AB, 2030 hedefine ulaşabilecek mi?
Avrupa Birliği genelinde geri dönüşümde kaydedilen ilerleme son 10 yılda kayda değer olmadı.
Eurostat’ın son verilerine göre, 2015–2024 arasında AB genelindeki geri dönüşüm oranı yalnızca bir puan arttı: yüzde 11,2’den yüzde 12,2’ye.
Yeni ham madde çıkarımını azaltmaya gelince, Hollanda neredeyse yüzde 33’lük oranıyla tüm ülkeler arasında açık ara öne çıkıyor.
Komşu Belçika, yüzde 22,7 ile ikinci sırada; İtalya ise neredeyse yüzde 22 ile üçüncü.
Tablonun en altında ise sadece yüzde 1,3 ile Romanya bulunuyor. Onu yüzde 2 ile Finlandiya ve İrlanda izliyor.
AB’nin Döngüsel Ekonomi Planı, 2030 yılı için yüzde 23,2 oranında malzeme geri dönüşümü hedefi koymuş durumda.
AB yetkilileri, “Döngüsellik, sanayinin iklim nötrlüğüne ve uzun vadeli rekabetçiliğe yönelik daha geniş dönüşümünün temel bir parçasıdır,” dedi. “Değer zincirleri ve üretim süreçlerinde önemli ölçüde malzeme tasarrufu sağlayabilir, ek değer yaratabilir ve ekonomik fırsatların önünü açabilir.”
Ancak son 10 yıldaki yavaş büyüme göz önüne alındığında, bu hedefe ulaşmak artık zor görünüyor.
Zero Waste’in kimyasal geri dönüşüm görevlisi Lauriane Veillard, Europe in Motion’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Birincil malzemelerin kullanımı, ikincil malzemelere kıyasla daha hızlı artma eğiliminde. Bu da döngüsellik oranının düzgün şekilde artmasını engelliyor.”
Veillard, “Mutlak tonaj olarak daha fazla geri dönüşüm yapsak da üretim daha hızlı artıyor. Bu nedenle ortaya çıkan oran iyi görünmüyor; son 10 yılda yalnızca bir puan artmasının nedeni bu,” dedi.
Çarşamba günü AB sanayi stratejisi şefi Stéphane Séjourné, geri dönüşümün, Birliğin Çin’den kritik ham madde ithalatına olan bağımlılığını azaltmada kilit rol oynayacağını söyledi.
Son 10 yılda altı ülkede geri dönüşüm oranları düşüş gösterdi; özellikle Polonya’da (eksi yüzde 4,2) ve Finlandiya’da (eksi yüzde 3,2) kayda değer gerilemeler yaşandı.
Daha yavaş düşüşler ise Fransa (eksi yüzde 1,3), İspanya (eksi yüzde 0,2), İrlanda (eksi yüzde 0,1) ve Romanya (eksi yüzde 0,4) için kaydedildi.
Öte yandan Malta, geri dönüştürülen malzemelerde yüzde 14 gibi önemli bir artış gösterdi. Estonya da çok iyi bir performans sergileyerek 2014’ten bu yana yüzde 9 artış kaydetti; onu neredeyse yüzde 8 ile Çekya izledi.
Geri dönüştürülen farklı malzeme türleri incelendiğinde, metal cevherleri yüzde 23,4 ile en yüksek döngüsellik oranına sahip. Bunu yüzde 14,3 ile metalik olmayan mineraller izliyor.
Sonrasında yüzde 9,9 ile biyokütle, ve yüzde 3,8 ile fosil enerji materyalleri veya taşıyıcıları geliyor.