Tüketici grupları ve sektör temsilcilerinin baskısı artarken, Avrupa havacılık sektörü etki değerlendirmesi yapılabilmesi için müzakerelere altı ay ara verilmesini talep ediyor, bu da AP milletvekillerini önerilen hava yolu yolcu hakları yasası konusunda artan bir baskı altına alıyor.
Tüketici hakları savunucuları, Avrupa hava yolu sektörü ve AB üye devletleri, hava yolu yolcuları için önerilen yeni koruma düzenlemelerinde uzlaşmaya varamadı. Böylece, düzenlemeler on yılı aşkın süredir devam eden yasa çıkmazında sıkışmış durumda kalmaya devam ediyor.
Taslak metne yönelik memnuniyetsizlik o kadar büyümüş durumda ki sektör, artık müzakerelere ara verilmesi çağrısı yapıyor.
Avrupa’da faaliyet gösteren hava yolu şirketleri adına Salı günü AB ulaştırma bakanlarına gönderilen mektupta, “Önerilen önlemlere ilişkin kapsamlı bir etki değerlendirmesi yapılana kadar müzakerelere 6 ay ara verilmesi çağrısında bulunuyoruz,” ifadeleri yer aldı.
AB Konseyi Dönem Başkanı, ilerleme sağlanamaması hâlinde dosyanın uzlaştırma sürecine kalabileceği uyarısında bulundu.
Airlines for Europe, Avrupa Bölgesel Havayolları Birliği ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA) ortak tahminine göre, ulaştırma bakanlarının üzerinde çalıştığı mevcut taslak metin, sektörün yıllık toplam maliyetlerini en az yüzde 40 artırabilir.
Sektör temsilcilerine göre sonuçlar “ciddi” olur; şirketler artan maliyetleri bilet fiyatlarına yansıtmak zorunda kalır ve bazı hatlar ekonomik olarak sürdürülemez hâle gelebilir.
Sıkışan müzakereler
Sektörün şu an en büyük endişesi, yolcu tazminat eşiğinin yükseltilmesine yönelik öneri. Mevcut düzenlemeye göre Avrupa’daki yolcular, uçuşun iptal edilmesi veya üç saati aşan gecikme durumunda 250 ila 600 euro (yaklaşık 12 bin 325 TL – 29 bin 580 TL) tazminat alabiliyor. Tartışılan yeni teklif, bu tutarı 300 ila 600 euro (yaklaşık 14 bin 790 TL – 29 bin 580 TL) aralığına çekiyor.
Ancak hava yolu şirketleri, gecikme eşiğinin beş saate yükseltilmesini talep ediyor. Konsey ise üç saatlik sınırı koruyup tazminat miktarlarını düşürme seçeneğini değerlendiriyor.
Bununla birlikte üç saatlik gecikme eşiği bile tüm AB ulaştırma bakanlarının onayını alabilmiş değil. Tüketici grupları ise eşiğin yükseltilmesinin yolcuların büyük bölümünü tazminat hakkından mahrum bırakacağını söylüyor.
Avrupa Tüketici Örgütü’nün (BEUC) kıdemli hukuk sorumlusu Steven Berger, Euronews’e yaptığı açıklamada, “Bir gecikmenin ortalama süresi iki ila dört saat arasında. Mevcut eşiğin dört saate çıkarılması, yolcuların yüzde 60’ının tazminat hakkını kaybetmesi anlamına gelir” dedi.
Yeni korumaların yürürlüğe girebilmesi için üye devletlerin (Konsey), Avrupa Parlamentosu’nun ve Avrupa Komisyonu’nun onayı gerekiyor.
Ancak AP milletvekilleri tüketici örgütlerinin talepleriyle büyük ölçüde uyumlu olsa da, Konsey’in diğer iki kurumla müzakere yürütebilmesi için nitelikli çoğunluk şartı bulunuyor.
Şu anda üye devletler, uçuş gecikmelerinde tazminat ya da el bagajının temel bilet fiyatına dahil edilmesi gibi bazı tüketici korumalarının kapsamı ve eşikleri konusunda hâlâ uzlaşabilmiş değil.
BEUC ayrıca, uçuşa gelmeme şartlarının tamamen yasaklanması ve seyahat aksamalarında önceden doldurulmuş geri ödeme ve tazminat formlarının zorunlu hâle getirilmesi için kampanya yürütüyor.
BEUC’tan Steven Berger, “Şu anda tazminat almaya hak kazanan yolcuların yalnızca üçte biri hakkını gerçekten alabiliyor. Bu önlemler, uygulamayı önemli ölçüde güçlendirir ve tazminat ajansları ile bazı hava yolu şirketlerinin zararlı iş modellerini engellemeye yardımcı olur,” dedi.
Konsey, Parlamento ve Komisyon arasındaki kurumlar arası müzakereler Pazartesi günü yeniden başlayacak. Dönem başkanlığını yürüten Danimarka, üye devletlere “pragmatizm” çağrısı yaptı.
AB kurallarının revizyonu şu anda ikinci okuma aşamasında; ortak bir pozisyonun bulunamaması, diğer iki kurumla yürütülen müzakerelerin tamamen çıkmaza girmesine yol açacak.
Bir AB diplomatı Euronews’e yaptığı açıklamada, pazartesi günkü görüşmelerin “tüm taraflardan gelen güçlü itirazlar” nedeniyle “zor” geçmesinin beklendiğini söyledi.
Aynı diplomat, “Bu müzakereler artık Avrupa Parlamentosu ile Konsey’in ortak bir zemin bulması meselesi değil,” dedi.