AB Komisyonu, Avrupa'daki konut krizinin çözümüne yönelik olarak, hükümetlerin ekonomik müdahalelerine ilişkin kuralların gevşetilmesini de içeren bir plan sundu.
AB Komisyonu, salı günü ilk "Avrupa Uygun Fiyatlı Konut Planı"nı açıkladı. Plan, birlik genelinde etkisini artıran konut krizine karşı konut fiyatlarını düşürmeyi hedefleyen önlemler içeriyor.
Açıklanan plan, konut arzını artırmayı ve devlet yardımı kurallarını esneterek sektöre yönelik sosyal harcamaların önünü açmayı amaçlıyor. Ayrıca, öğrenci ve sosyal konutlara yeni yatırımlar öngörülüyor ve kısa süreli kiralamalara ilişkin yeni bir mevzuatın yolda olduğu belirtiliyor.
Komisyonun verilerine göre, 2013’ten bu yana AB’de konut fiyatları yüzde 60’tan fazla artarken, ortalama kiralar yaklaşık yüzde 20 yükseldi.
Bu durum, Avrupalı hanelerin gelirlerinin büyük bir bölümünü konut giderlerine ayırmasına yol açtı. Avrupa’da Konut raporuna göre, 2023’te haneler ortalama olarak gelirlerinin yüzde 19,7’sini krediye ve kiraya harcadı. Yunanistan, Danimarka ve Almanya gibi ülkelerde ise hanelerin yüzde 13’ünden fazlası, harcanabilir gelirlerinin yüzde 40’ından fazlasını konuta ayırdı.
Konut krizi, AB genelinde vatandaşları etkiliyor. Yaklaşık Avrupalıların yüzde 16’sı aşırı kalabalık konutlarda yaşarken, yüzde 10,6’sı yeterli ısınmayı karşılayamıyor. En güncel verilere göre, neredeyse 1 milyon kişi evsiz, buna karşın konutların yüzde 20’si boş durumda.
AB Komisyonu, bu sorunların giderilmesi için mevcut yeni konut üretimine ek olarak yılda yaklaşık 650 bin konutun daha inşa edilmesi gerektiğini; bunun da toplamda yılda yaklaşık 1,6 milyon yeni konut anlamına geldiğini hesaplıyor.
Bu ek konutların inşasının yıllık yaklaşık 150 milyar euroya mal olacağı, bunun için de kamu ve özel yatırımların artırılması gerektiği belirtiliyor.
Komisyonun planı
Komisyon, dört stratejik alanda adımlar atılmasını öneriyor. Bunlar arasında, sosyal ve uygun fiyatlı konut projelerine destek sağlanmasını kolaylaştırmak için devlet yardımı kurallarının, önceden bildirim ve onay gerekmeyecek şekilde gözden geçirilmesi de yer alıyor.
Bir AB yetkilisi Euronews’e yaptığı açıklamada, “Şu ana kadar konut, yalnızca en fazla ihtiyacı olanlara yönelik sınırlı projeler için devlet yardımına uygun sayılıyordu. Bu değişiklik, orta sınıf için de konut inşa edilmesine yardımcı olacak,” dedi.
Vatandaşlar için mevcut konut sayısını azaltan kısa süreli kiralamalar konusuna yönelik somut mevzuatın ise ilerleyen aşamada sunulacağı belirtildi. Bu alanda yerel yönetimlerin, ulusal hükümetlere kıyasla daha fazla yetkisi bulunuyor ve bazı şehirlerde şimdiden adımlar atılmış durumda.
Bir AB yetkilisi, “Bu plan, ulusal ve yerel yönetimlerin sorunu ele alabilmesi için bir çerçeve oluşturuyor,” dedi.
Toplamda AB, önümüzdeki yıllarda çok yıllı bütçesinden en az 11,5 milyar euroyu, halihazırda sosyal, uygun fiyatlı ve sürdürülebilir konut için ayrılmış 43 milyar euroya ek olarak harekete geçirecek. Ulusal ve bölgesel kalkınma bankaları ile kurumların ise 2029’a kadar 375 milyar euro yatırım yapması bekleniyor.
Enerji ve Konut Komiseri Dan Jorgensen, Komisyon tarihinde bu göreve atanan ilk isim olarak, “Konut sadece bir meta değildir; temel bir haktır. Avrupa’da herkesin yaşayabileceği insana yakışır bir eve erişebilmesi için her avroyu harekete geçirmeli ve elimizden geleni yapmalıyız” dedi.