Ukrayna’nın AB’ye katılımı, güvenlik açısından kritik görülse de süreç ciddi zorluklar barındırıyor. Üyelik için kapsamlı reformlar gerekiyor ve tüm kararların 27 üye ülkenin oy birliğiyle alınması şart.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne katılımının ülkenin gelecekteki güvenlik garantilerinin temel unsurlarından biri olduğunu söyledi. Von der Leyen, bu açıklamayı Avrupalı liderlerle yapılan ve barış görüşmelerinin ele alındığı toplantının ardından yaptı.
Von der Leyen, Almanya, Fransa ve Polonya liderlerinin de yer aldığı “Berlin Formatı” kapsamındaki görüşmenin ardından sosyal medyada yaptığı paylaşımda, “Ukrayna’nın AB’ye katılımı başlı başına bir güvenlik garantisidir,” ifadelerini kullandı.
“Özgür bir Ukrayna’nın refahı nihayetinde AB üyeliğinden geçiyor,” diyen von der Leyen şunu ekledi: “Genişleme sadece katılan ülkeler için değil, Avrupa’nın tamamı için fayda sağlar.”
Açıklamalar, ABD, Ukrayna ve Avrupalı liderler arasında yürütülen yoğun diplomasi trafiğinin ardından geldi. ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı ikili görüşmenin ardından Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, üç taraf arasında güvenlik garantilerinin “neredeyse kararlaştırıldığını” söyledi.
AB üyeliği süreci zorlu
Ukrayna’nın AB’ye katılımı, güvenlik açısından kritik görülse de süreç ciddi zorluklar barındırıyor. Üyelik için kapsamlı reformlar gerekiyor ve tüm kararların 27 üye ülkenin oy birliğiyle alınması şart.
Avrupa Komisyonu açısından Ukrayna’nın adaylığı, bir yandan liyakate dayalı genişleme ilkesini korumayı, diğer yandan savaş koşullarındaki olağanüstü durumu gözetmeyi gerektiriyor.
Süreçte en büyük engellerden biri Macaristan Başbakanı Viktor Orbán. Orbán, Ukrayna’nın üyelik kriterlerini karşılamadığını savunarak ilerlemeyi bloke ediyor. Bu yıl içinde, teknik müzakere başlıklarının açılması dahi bu veto nedeniyle mümkün olmadı.
Komisyon ise Ukrayna’nın teknik olarak bir sonraki aşamaya geçmeye hazır olduğunu savunuyor. Sürecin tıkanması, AB’de oybirliği kuralının değiştirilmesine dair tartışmaları da yeniden gündeme getirdi; ancak bu yönde somut bir adım atılmadı.
“Gönüllüler Koalisyonu” toplanıyor
Berlin Formatı görüşmesinin ardından konuşan Hollanda geçici Başbakanı Dick Schoof, Fransa ve İngiltere öncülüğündeki ve Ukrayna’ya destek veren ülkelerden oluşan “Gönüllüler Koalisyonu”nun önümüzdeki hafta toplanacağını duyurdu.
Merz: “Dürüstlük şart”
ABD Başkanı Trump ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy’nin Florida’daki Mar-a-Lago’da yaptığı görüşmenin ardından taraflar ilerleme mesajı verdi. Ancak görüşmeler, Rusya’nın Ukrayna’nın Vladimir Putin’e ait bir konutu hedef aldığı iddiasıyla gerildi.
Kiev bu iddiayı 'tamamen uydurma' olarak niteledi ve barış sürecini sabote etmeye yönelik olduğunu söyledi.
Trump, Putin’in kendisine böyle bir saldırıdan söz ettiğini aktararak, “Bu iyi değil. Böyle bir şey için doğru zaman değil,” dedi. Ancak ABD istihbaratının bu iddiayı doğrulayıp doğrulamadığına dair bilgi paylaşmadı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise misilleme yapılacağını açıkladı. Hafta sonu Rusya, başkent Kiev başta olmak üzere Ukrayna’ya yeni füze ve İHA saldırıları düzenledi.
Avrupalı liderler ise Moskova’nın iddialarına temkinli yaklaştı. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Avrupalı liderlerle yaptığı görüşmenin ardından, barış sürecinin ilerlediğini ancak bunun “herkesin dürüst davranmasını gerektirdiğini, Rusya’nın da buna dahil olduğunu” söyledi.
Trump ise barış anlaşmasının her iki tarafın da çıkarına olduğunu savundu. Ancak Ukrayna’nın toprak tavizleri, özellikle Donbas bölgesinin tamamının Rusya’ya bırakılması talebinin, hâlâ en zorlu başlıklardan biri olduğunu belirtti.
Trump ayrıca güvenlik garantilerinin büyük ölçüde Avrupalılar tarafından sağlanacağını, ancak ABD’nin de katkı sunacağını ifade etti.
Zelenskiy ise gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD’nin güvenlik garantilerinin 15 yıl için planlandığını, ancak Ukrayna’nın bunun 30 ila 50 yıla çıkarılmasını istediğini söyledi. “Bu tarihsel bir karar olur,” dedi.