Aşılar henüz erken geliştirme aşamasında ancak testler başarılı olursa, kadınlarda görülen en yaygın kanser türlerinden birinin önlenmesine yardımcı olabilirler.
REKLAM
İngiltere'deki Oxford Üniversitesi'nde bilim insanları, Avrupa Birliği'nde (AB) her yıl yaklaşık 26.000 kadının ölümüne yol açan yumurtalık kanserini önlemek amacıyla bir aşı üzerinde çalışıyor.
Başarılı olunması halinde dünyanın ilk yumurtalık kanseri aşısı olacak OvarianVax, bağışıklık sistemini, kadınlar arasında en yaygın kanser türlerinden biri olan ve genellikle tedavisi daha zor olan ileri bir aşamaya kadar tespit edilemeyen yumurtalık kanserinin en erken aşamalarını tanıması ve bunlara karşı savaşması için eğitecek.
Aşının, yumurtalık kanseri riskini artırabilecek genetik mutasyonlara sahip kadınları hedef alması planlanıyor.
Bu mutasyonlara sahip bazı kadınlar, kanseri önlemek için yumurtalıklarını ve fallop tüplerini ameliyatla aldırmayı tercih ediyor ancak bu durum aynı zamanda çocuk sahibi olamamalarına da neden oluyor.
Oxford jinekoloji onkoloğu ve OvarianVax projesinin başkanı Dr. Ahmed Ahmed yaptığı açıklamada, "Yumurtalık kanserini önlemek için daha iyi stratejilere ihtiyacımız var," dedi.
"Bağışıklık sistemine kanserin çok erken belirtilerini tanımayı öğretmek zorlu bir görev," diye ekledi. "Ancak artık bağışıklık sisteminin yumurtalık kanserini nasıl tanıdığına dair bize gerçek bilgiler veren son derece sofistike araçlara sahibiz."
Ahmed'in ekibi, bağışıklık sisteminin yumurtalık kanseri hücrelerinin yüzeyindeki farklı proteinleri ne kadar iyi tanıdığını belirlemeye çalışacak ve aşının, hastalardan alınan tümör dokusundan büyütülen küçük kanser modelleri olan organoidleri ne kadar etkili bir şekilde öldürebileceğini ölçmek için laboratuvar testleri yapacak.
Bu erken testler başarılı olursa, araştırmacılar aşının insanlarda ne kadar iyi çalıştığını test etmek için klinik deneylerle ilerleyecek.
Kâr amacı gütmeyen Cancer Research UK'in CEO'su Michelle Mitchell yaptığı açıklamada, projenin "laboratuvarda yumurtalık kanserinde sağkalımı iyileştirme hedeflerimizi gerçekleştirecek çok önemli keşiflere" yol açabileceğini belirtti.
OvarianVax araştırmasını 600.000 sterline (719.960 euro) kadar finanse edecek olan Cancer Research UK, aşıların hastalara sunulmasının önünde hala "uzun yıllar" olabileceği uyarısında bulundu.
Daha fazla kanser aşısı yolda
Diğer kanser türlerini önlemeye yönelik aşılar da önümüzdeki yıllarda hastalara ulaşabilir.
Örneğin; mart ayında Oxford bilim insanları, ilaç üreticisi AstraZeneca ile COVID-19 aşısını geliştirmek için kullanılan benzer teknolojiyi kullanarak akciğer kanseri için bir aşı üzerinde çalıştıklarını duyurdu.
İnsan papilloma virüsü (HPV) aşısı da gelecek nesilde rahim ağzı kanserini neredeyse ortadan kaldırabilir.
Örneğin İskoçya'nın 2008 yılında HPV aşılama kampanyasını başlatmasından bu yana 12 veya 13 yaşlarında tamamen aşılanmış kadınlar arasında rahim ağzı kanseri vakasına rastlanmadı.
Aşılar, halihazırda kanser hastası olan kişileri tedavi etmek için de kullanılabiliyor. İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS), binlerce kanser hastasının belirli mutasyonlarını hedef alan kişiselleştirilmiş aşıları test etmek için bir klinik çalışma yürütüyor.
Bu çalışma için hastaların tümörleri ameliyatla alındıktan sonra, araştırmacıların kalan kanser hücrelerini tanımak ve yok etmek için bir bağışıklık tepkisi oluşturacağını umdukları kişiselleştirilmiş bir aşı uygulanıyor.