2023'te teşhislerdeki artışın kısmen testlerdeki artıştan kaynaklanması muhtemel ancak sağlık yetkilileri, HIV'i kontrol altına almak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu konusunda uyarıyor.
REKLAM
Avrupa sağlık yetkililerine göre, Avrupa'da yeni HIV teşhislerinin sayısı 2023 yılında arttı. Geçen yıl neredeyse her ülkenin yeni vaka bildirdiği de aktarıldı.
HIV/AIDS salgınının 1980'lerin başında başlamasından bu yana, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ-WHO) Avrupa bölgesini oluşturan 53 ülkede 2,6 milyondan fazla kişiye korunmasız cinsel ilişki, kan nakli, iğne paylaşımı veya anneden bebeğe geçen HIV enfeksiyonu teşhisi konuldu.
DSÖ'nün Avrupa ofisi ve Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'nin (ECDC) raporuna göre, 2023 yılında ise 47 Avrupa ülkesinde 113.000 yeni HIV teşhisi konulurken, bu sayı 2022 yılına kıyasla yüzde 2,4 artış olduğu anlamına geliyor.
Bulgular, araştırmacıların Lancet HIV dergisinde 2010 ve 2021 yılları arasında küresel olarak yeni HIV enfeksiyonu sayısının yüzde 21,9 oranında azalarak, 2,11 milyondan 1,65 milyona düştüğünü bildirmelerinden günler sonra geldi.
Bununla birlikte, Orta ve Doğu Avrupa'da HIV insidansı ve ölümlerinde artış görüldüğü belirtildi.
Yeni rapora göre, 21 Avrupa ülkesinde geçen yıl 2022'ye kıyasla daha fazla tanı konulurken, Azerbaycan, Finlandiya, İzlanda, İrlanda, Kazakistan, Litvanya, Malta ve Karadağ olmak üzere sekiz ülkede son 10 yılda bir yıl içindeki en yüksek sayıda yeni vaka görüldü.
Çalışmanın yazarları, bu artışın büyük olasılıkla ülkelerin daha fazla test yapmasından kaynaklandığını ve COVID-19 salgını sırasında yaşanan düşüşün ardından HIV tespitinde bir "toparlanmayı" yansıttığını belirtti.
Ancak rapora göre, HIV taşıyan kişilerin yaklaşık yüzde 30'unun durumlarını bilmediği göz önüne alındığında, Avrupa hastalığı önleme konusunda da zorluklarla karşı karşıya.
2023 yılında AIDS'e bağlı 630.000 ölüm
Avrupa Birliği (AB), İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç'te HIV pozitif hastaların çoğu durumlarını bilirken, Doğu Avrupa ve Orta Asya'dakilerin sadece yüzde 60'ı HIV taşıdıklarının farkında.
Rapora göre, AB ve İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç genelinde, göçmenler ve geç evrede tanı alan hastalar 2023 yılındaki tüm HIV teşhislerinin yüzde 48'ini oluşturuyor.
HIV enfeksiyonu tedavi edilemese de, virüsü hastanın bağışıklık sisteminin normal şekilde çalışabileceği kadar düşük seviyelerde tutan antiretroviral ilaçların yardımıyla kronik bir sağlık durumu olarak yönetilebiliyor.
Ancak tanı ne kadar geç konulursa HIV'in AIDS'e dönüşme olasılığı da o kadar artıyor ki Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Programı'na (Joint United Nations Programme on HIV/AIDS) göre, 2023 yılında dünya genelinde yaklaşık 630.000 kişi bu hastalıktan hayatını kaybetti.
ECDC başkanı Dr. Pamela Rendi-Wagner yaptığı açıklamada, Avrupa'nın "testlere erişimi iyileştirme ve bilmeden HIV ile yaşayan insan sayısını azaltma konusunda güçlü bir ilerleme kaydettiğini ancak hala yapılacak çok iş olduğunu" söyledi.
Savunmasız grupların önleme, teşhis ve tedaviye erişebilmelerini sağlamak için daha fazla hedefe yönelik çaba gösterilmesi çağrısında bulundu.
DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri Kluge, damgalama ve ayrımcılıkla mücadele için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu ve test ve önleme çalışmalarını desteklemek ve HIV'in yayılmasını durdurmak için daha fazla finansman gerektiğini de vurguladı.