DSÖ, dünya çapında milyonlarca insana HIV tedavisi ve testi sağlayan PEPFAR gibi programlar için finansmanın sürdürülmesi gerektiğini belirtti.
REKLAM
ABD Başkanı Donald Trump'ın dünya çapında 30 milyon kişinin tedavisini kapsayan HIV karşıtı programlara yönelik fonları dondurmasının ardından küresel sağlık yetkilileri alarm veriyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-WHO) tüm uluslararası yardımların geçici olarak durdurulmasının düşük ve orta gelirli ülkelerde HIV (insan bağışıklık yetmezliği virüsü) teşhis, ilaç ve tedavisine erişimi riske attığını ve bunun sağlık açısından vahim sonuçlar doğurabileceğini söyledi.
DSÖ'den yapılan açıklamada, "HIV programları için finansmanın durdurulması, HIV ile yaşayan insanları hastalık ve ölüm riskiyle karşı karşıya bırakabilir ve toplumlarda ve ülkelerde bulaşmayı önleme çabalarını baltalayabilir," denildi.
Dış yardımda uzun süreli bir askıya alma, "dünyayı her yıl küresel olarak milyonlarca kişinin HIV'den öldüğü 1980'lere ve 1990'lara geri götürebilir."
2023 yılı itibarıyla 39,9 milyon kişi HIV ile yaşıyor ve bunların yaklaşık üçte ikisi Sahra Altı Afrika'da bulunuyor.
Yaklaşık 630.000 ölümle HIV, küresel olarak önde gelen ölüm nedeni olmaya devam ediyor. Ancak bu sayı bulaşmayı engelleyen ve HIV'in AIDS'e (edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu) ilerlemesini önleyen yeni ilaçların piyasaya sürülmesi sayesinde 2004'teki 2,1 milyon seviyesinden geriledi.
ABD fonlarının dondurulması, 2003 yılında dönemin Başkanı George W. Bush tarafından başlatıldığından bu yana 26 milyondan fazla hayat kurtardığı belirtilen AIDS Yardım Acil Planı'na (PEPFAR) darbe vuracak.
ABD hükümetine göre program 2024 yılında 55 ülkede 20.6 milyon kişiye antiviral HIV tedavisi sağladı.
Ayrıca 2,5 milyon kişi HIV enfeksiyonunu önleyen PrEP'e başladı ve 83,8 milyon kişi test yaptırdı.
PEPFAR, 30 milyon kişinin HIV tedavisini kapsayan diğer dış yardım programları için de geçerli olan finansmanın askıya alınmasından işleri etkilenecek 342.000 sağlık çalışanını destekliyor.
ABD küresel sağlık liderliğinden geri çekiliyor
Bu duraklama, Trump'ın geçen hafta göreve gelmesinden bu yana küresel sağlık liderliğinden geri adım atmak için attığı tek adım değil.
Trump, ABD'yi DSÖ'den çekme sürecini başlattı ve ABD'nin kürtaj yapan ya da kürtaj hakkında bilgi veren yabancı gruplara para vermesini yasaklayan Mexico City Politikasını yeniden yürürlüğe koydu.
ABD'nin yeni başkanının başlıca şikâyetleri arasında DSÖ'nün COVID-19 salgınını ele alış biçimi ve ABD'nin örgütün finansmanındaki aşırı büyük rolüne yönelik eleştiriler yer alıyor.
DSÖ, PEPFAR'ın faaliyet gösterdiği ülkelerin programı daha fazla sahiplenmeleri ve 2030 yılına kadar ABD gibi bağışçılara bağımlılıklarını azaltmaları için çalıştığını söyledi.
Ancak DSÖ, Trump'ın "ani" finansmanları askıya alma kararının bu çabaları altüst edebileceğini, geçişi koordine etmeyi zorlaştırabileceğini ve "milyonlarca insanın hayatını riske atabileceğini" söyledi.
Örgüt, "hayat kurtaran HIV tedavisi ve bakımının sağlanması için muafiyetler" istiyor.