Yeni analiz kapsamında Avrupa'daki 37 ülkede yaklaşık 114 bin gencin alışkanlıkları takip edildi.
Avrupa genelinde öğrencilerin alışkanlıklarına ilişkin yeni bir analiz, Avrupalı gençlerin giderek daha fazla elektronik sigaraya (e-sigaraya) yöneldiğini ortaya koydu. Analize göre gençlerin e-sigara kullanması, uyuşturucu ve alkol deneme ihtimalinden daha muhtemel.
Alkol ve Diğer Uyuşturucular Üzerine Avrupa Okul Anketi Projesi (ESPAD) olarak bilinen yeni rapor, 37 Avrupa ülkesinde 15 ve 16 yaşlarındaki yaklaşık 114 bin öğrenciyi kapsıyor.
Analiz kapsamında, Avrupalı gençlerin uyuşturucu kullanımı, sigara içme alışkanlıkları, alkol tüketimi ve daha birçok konudaki eğilimleri 30 yıl boyunca takip edildi.
Sigara ve alkol
Analiz, 1990'lardan bu yana sigara içme oranlarının düşmesine rağmen ergenlik çağındaki kızların günlük olarak sigara içme olasılığının son yıllarda arttığına işaret etti.
E-sigara kullanımı da artmaya devam ediyor: öğrencilerin yüzde 44'ü (beş yıl önce bu oran yüzde 14'tü) en az bir kez e-sigara denemiş ve yüzde 22'si düzenli olarak e-sigara kullandığını söylüyor.
Gençlerin çoğu elektronik sigaraya ulaşmanın kolay olduğunu belirtirken, rapora göre bu eğilim, "geleneksel ve elektronik sigaraların ikili kullanımına ilişkin endişeleri körüklüyor ve alternatif nikotin ürünlerine doğru daha geniş bir kaymayı" yansıtıyor.
Özellikle alkolün popülerliğinin azaldığı görülüyor: hem genel tüketim hem de aşırı içki tüketimi son 20 yılda düştü.
Bununla birlikte, gençler arasında aşırı alkol tüketimi bazı bölgelerde sorun olmaya devam ediyor: en yüksek oranlar Danimarka (yüzde 55), Almanya (yüzde 49) ve Avusturya'da (yüzde 48) görülüyor.
Rapora göre, ergenler daha genç yaşlarda da içki içiyor. Her dört öğrenciden yaklaşık üçü alkolü denemiş ve her üç öğrenciden biri ilk içkisini 13 yaşında veya daha küçükken içmiş.
Yasadışı uyuşturucu kullanımı
2024 yılında öğrencilerin yüzde 12'si esrarı denemiş olup, bu oran 1995 yılından bu yana kaydedilen en düşük seviye olmasına rağmen esrarı Avrupa'da en yaygın kullanılan yasadışı uyuşturucu haline getiriyor.
Genç erkeklerin esrar kullanma olasılığı genellikle kızlardan daha yüksek ancak bu fark giderek azalıyor.
Kokain ve ecstasy (MDMA olarak da biliniyor), öğrencilerin yaklaşık yüzde 2'sinin denemiş olduğu bir sonraki en popüler yasadışı uyuşturucular olurken, bunları LSD veya diğer halüsinojenler ve amfetaminler takip ediyor.
Genel olarak, gençlerin yüzde 13'ü en az bir kez yasadışı uyuşturucu denemiş ve bu yaygınlık 2015'ten bu yana yavaş yavaş düşüyor. Bununla birlikte, ülkeler arasında büyük farklılıklar var: Gürcistan ve Moldova'da yüzde 3,9 olan oranlar Lihtenştayn'da yüzde 25'e kadar çıkıyor.
Analiz, özellikle Avrupalı öğrencilerin reçeteli ilaçları tıbbi olmayan nedenlerle giderek daha fazla kullandığını gösteriyor: yüzde 8,5'i sakinleştirici ve yatıştırıcıları denerken, yüzde 6,9'u kafayı bulmak için ağrı kesici almış.
Oyun, sosyal medya ve kumar
Rapora göre, her beş gençten dördü ayda en az bir kez video oyunu oynuyor ancak oyunlar artık genç erkeklerin domine ettiği bir alan değil.
Erkeklerin oyun oynama olasılığı hala daha yüksek olsa da, kızların oyun oynama oranı 2015'ten bu yana üç kattan fazla artarak geçen yılın oranı yüzde 22'den yüzde 71'e çıktı.
Diğer taraftan, kızların sosyal medyayı sorunlu olarak gördükleri şekilde kullanma olasılıkları da daha yüksek ancak erkeklerin zararlı sosyal medya kullanımında son 10 yılda daha büyük bir artış görüldü.
Genel olarak, 2024 yılında öğrencilerin neredeyse yarısı sorunlu sosyal medya kullanımı bildiriyor.
Neredeyse her dört gençten biri geçtiğimiz yıl içinde slot makineleri, piyangolar, kart veya zar oyunları oynamak ya da spor veya hayvan yarışları üzerine bahis oynamak da dâhil olmak üzere para karşılığı kumar oynamış.
Kumarın çoğu yüz yüze oynanmış olsa da genç kumarbazların yüzde 65'i bunu internet üzerinden yapıyor.
Erkeklerin kumar oynama olasılığı kızlardan daha yüksek ancak ülkeler arasında da büyük farklılıklar var. Kumar oynama oranları Gürcistan'da yüzde 9,5 ile İtalya'da yüzde 45 arasında değişiyor.
Raporda, "Birçok Avrupa ülkesi son yıllarda küçüklerin korunmasına daha fazla odaklanarak daha katı kumar düzenlemeleri benimsemiş olsa da, Avrupalı ergenler arasında kumar oynama oranı sabit kalmıştır," denildi.