Projenin ilk sonuçları, dijital aracın bildirilen semptomlara göre “güvenilir teşhisler” yapılabildiğini ortaya koydu.
REKLAM
ABD, Ay ve Mars’a yönelik uzun vadeli görevlerini planlarken, Google ile Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) yeni bir yapay zekâ aracı üzerinde işbirliği yapıyor.
'Mürettebat Tıbbi Görevlisi Dijital Asistanı' adı verilen sistem, astronotların ve Dünya’daki tıbbi ekiplerin uzay görevleri sırasında “belirtileri anında teşhis etmesine ve tedavi etmesine” yardımcı olacak. Google’ın blog yazısına göre, bu araç uçuş cerrahlarına (uzay tıbbı uzmanı doktorlar) veri ve tahmine dayalı analizler sunarak karar alma süreçlerini de destekleyecek.
Projenin ilk sonuçları, bildirilen semptomlara göre “güvenilir teşhisler” yapılabildiğini ortaya koydu. Google, şimdi doktorlarla birlikte modeli test etmeye ve geliştirmeye devam ediyor. Şirket, astronotların Dünya ile sınırlı iletişim kurabildiği durumlarda bu dijital asistanın ayrıntılı teşhis ve tedavi seçenekleri sunacağını belirtiyor.
NASA, Artemis II ve III görevleriyle insanları 1960’lardan bu yana ilk kez Ay’a geri götürmeye hazırlanıyor. Bu Ay görevleri, 2030’larda başlaması planlanan ilk Mars yolculuklarının da basamağını oluşturuyor. Google’a göre bu sistem yalnızca uzay keşfi için değil, aynı zamanda “yapay zekânın en zorlu ve uzak ortamlarda bile hayati sağlık hizmeti sunma sınırlarını zorlaması” açısından da önemli.
Astronotlar şimdi hangi tıbbi desteğe sahip?
NASA astronotları, temel ilk yardım, kalp masajı (CPR), davranışsal sağlık desteği ve medikal kit kullanımı gibi genel eğitimler alıyor. Ayrıca uzaya özgü rahatsızlıklar —örneğin karbondioksit zehirlenmesi ve basınç düşmesi hastalıkları— konusunda da bilgi sahibi oluyorlar.
Yer ekibinde doktorlar, psikologlar ve uçuş cerrahları görev yapıyor. Astronotlar Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) kapsamlı bir eczane ve tıbbi ekipmana erişebiliyor ve acil durumlarda Dünya’ya geri dönebiliyor.
Ancak, 2023’te yayımlanan bir araştırmaya göre, Dünya yörüngesi dışındaki görevlerde (örneğin Ay ya da Mars yolculuklarında) iletişim gecikmeleri nedeniyle astronotlar gerçek zamanlı tıbbi destekten mahrum kalacak.
Ay’da iletişimde 10 saniyeye kadar gecikme yaşanabileceği, acil tahliyelerin ise iki haftaya kadar sürebileceği öngörülüyor.
Mars görevlerinde durum daha da zor: Bir astronotu Dünya’ya geri getirmek altı ay sürecek ve iletişimde 40 dakikaya kadar gecikme yaşanacak.
Bu nedenle araştırmacılar, uzun soluklu Mars görevlerinde kullanılacak tıbbi sistemlerin ISS’tekinden çok daha güçlü olması gerektiğini vurguluyor. Sistem, “doğru teşhis koyabilmeli, uzmanların sorularını öngörebilmeli ve tekrar tekrar iletişim ihtiyacını en aza indirmeli” deniliyor.