Evrensel nakil organına dönüştürülen böbrek, iki gün boyunca sorunsuz çalıştı.
REKLAM
Organ bağışında devrim niteliğinde bir adım atıldı: Bilim insanları, kan grubu A olan bir böbreği kan grubu 0'a dönüştürerek beyin ölümü gerçekleşmiş bir kişiye başarıyla nakletti.
Evrensel nakil organına dönüştürülen böbrek, iki gün boyunca sorunsuz çalıştı, ardından reddedilme belirtileri göstermeye başladı.
Ancak araştırmacılar, yöntemin geliştirilmesi halinde organ bekleme sürelerini kısaltabileceğini belirtiyor.
Bu çığır açıcı çalışma, 3 Ekim’de Nature Biomedical Engineering adlı hakemli bilimsel dergide yayımlandı.
Enzimlerle kan grubu dönüştürme
Kan grubu uyumu, 1950’lerden bu yana yapılan böbrek nakillerinin en büyük kısıtlarından biri.
İnsanlarda dört ana kan grubu var: A, B, AB ve 0.
0 grubu kişiler yalnızca 0 tipi organ alabiliyor; bu da bekleme süresini uzatıyor.
Kan gruplarını birbirinden ayıran temel unsur ise bağışıklık sistemini tetikleyen antijenler. 0 grubu kanda bu antijenler bulunmadığından “evrensel donör” olarak kabul ediliyor.
Bilim insanları, 2022’de geliştirdikleri enzim temelli bir yöntem sayesinde organların yüzeyindeki antijenleri kaldırarak onları “ECO” adı verilen evrensel organlara dönüştürmeyi başarmıştı. Bu yöntem daha önce akciğerlerde denenmişti; ancak ilk kez bu çalışmada bir böbreğe uygulanarak insana nakledildi.
İki saatlik işlemle A’dan 0'a
Kan grubu A olan ve tıbben nakil için uygun görülmeyen bir böbrek, özel bir sıvıyla yıkanarak antijenlerinden arındırıldı. Bu işlem yaklaşık iki saat sürdü.
Araştırma ekibinden Britanya Kolumbiyası Üniversitesi’nden biyokimyacı Prof. Stephen Withers, Livescience'a yaptığı açıklamada, “Organı korumak için kullanılan sıvıya belirli enzimler ekledik. Bu enzimler, bağışıklık sistemi tarafından tanınan A antijenlerini temizliyor,” dedi.
Bu işlemin, organın bağışıklık sistemi tarafından hedef alınmasını tamamen önlemese de reddedilme sürecini yavaşlatabildiği görüldü.
İlk insan denemesi
ECO böbrek, ailesinin onayıyla çalışmaya dahil edilen beyin ölümü gerçekleşmiş bir kişiye nakledildi. Alıcının kanında yüksek miktarda anti-A antikoru bulunmasına rağmen böbrek, ilk iki gün boyunca normal şekilde çalıştı. Üçüncü gün, organ yeniden A antijenleri üretmeye başlayınca reddedilme belirtileri gözlendi.
Withers, “Gerçek bir klinik nakilde bağışıklık baskılayıcı tedaviler de uygulanır. Bu yöntem ECO böbreklerle birleştirilirse, nakil organların daha uzun süre dayanması mümkün olabilir,” diye belirtti.
Organ bekleme süresi kısalabilir
Araştırmacılar, bu tür dönüşümlerin özellikle 0 grubu hastalar için hayati önem taşıdığını vurguluyor. Dünya genelinde organ bekleme listesinde bulunanların yüzde 50’den fazlası 0 grubunda ve bu hastalar diğerlerine kıyasla 2 ila 4 yıl daha uzun bekliyor.
Elde edilen sonuçlar umut verici olsa da uzmanlar, yöntemin henüz erken aşamada olduğunu söylüyor.
Withers, “Henüz bu sürecin evrensel olarak uygulanacağını söylemek erken, ancak kesinlikle mümkün görünüyor,” dedi.