İlaç üreticisi Novartis, yeni ilacına resmi onay almak için ilgili düzenleyici kurumlara en kısa sürede ve hızla başvuruda bulunacağını açıkladı.
Deneysel bir ilaç, yeni bir çalışmada sıtmaya karşı etkili oldu ve ilaç direncinin artan tehdidine karşı çok ihtiyaç duyulan bir ek güvence sunma potansiyeli taşıyor.
GanLum adı verilen ilaç, İsviçreli ilaç devi Novartis tarafından üretiliyor. Geç aşama bir klinik çalışmada, sıtmaya karşı mevcut tedavilerle benzer bir etkililik gösterdi. Ayrıca, mevcut ilaçlara karşı direnç belirtileri sergileyen mutant suşlara karşı da son derece etkiliydi.
Parazit veya bakteriler gibi patojenler mevcut ilaçlardan kaçabilecek kadar evrildiğinde, bulaşıcı hastalıkların tedavisi zorlaşır ve insanların ağır hastalanma ya da ölme riski artar.
Mali’deki Bamako Bilim, Teknik ve Teknolojiler Üniversitesi’nde parazitoloji ve mikoloji profesörü olan Dr Abdoulaye Djimde, yeni ilacın “onlarca yılın en büyük sıtma tedavisi atılımını” temsil edebileceğini söyledi.
Djimde, yaptığı açıklamada, “İlaç direnci Afrika için büyüyen bir tehdit. Bu yüzden yeni tedavi seçenekleri bir an bile gecikmemeli,” diye ekledi.
Küresel ölçekte, 2023’te tahminen 263 milyon sıtma vakası ve 597 bin sıtma kaynaklı ölüm görüldü. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre bunların büyük çoğunluğu Afrika’da bulunuyor. Beş yaş altı çocuklar, kıtadaki sıtma ölümlerinin yaklaşık dörtte üçünü oluşturuyor.
Bugün Afrika’daki sıtma hastalarının çoğu, 2000’lerin başında kullanıma giren artemisinin temelli kombinasyon tedavisi (ACT) ile tedavi ediliyor. Ancak DSÖ’ye göre son yıllarda Ruanda, Uganda ve Eritre gibi ülkelerde kısmi dirence ilişkin “kaygı verici” işaretler görülüyor.
Artemisinin yerine GanLum, sıtma parazitini hedef alan iki başka bileşikten üretiliyor.
Çalışma, Afrika’daki 12 ülkede yaklaşık bin 700 kişiyi kapsadı. Katılımcıların yarısına rastgele GanLum verildi, diğer yarısı ise standart tedavi aldı.
Dört hafta sonra, GanLum grubundaki hastaların yüzde 85,3’ünde semptom ya da parazit saptanmadı. Bu oran standart bakım grubunda %82,1’di.
Novartis’e göre bulgular, GanLum için yüzde 99,2’lik, standart bakım grubunda ise yüzde 96,7’lik genel iyileşme oranına karşılık geliyor.
Henüz hakemli bir dergide yayımlanmayan sonuçlar bu hafta bir bilimsel toplantıda sunuldu. Deneme kısmen Avrupa Birliği, Almanya ve İngiltere tarafından finanse edildi.
Novartis, düzenleyici kurumlara GanLum’un onaylanması için hızla başvuracağını açıkladı.
İlaç üreticisi şirketin geliştirme başkanı ve baş tıp sorumlusu Dr Shreeram Aradhye, ilacın “hem hastalığı tedavi etme hem de bulaşı engelleme” potansiyeline sahip olduğunu söyledi.
Önemli bir nokta, denemedeki tüm hastalarda Afrika’da en yaygın ve en ölümcül sıtma paraziti olan Plasmodium falciparum’a bağlı akut, komplikasyonsuz sıtma bulunmasıydı.
İngiltere'deki Hertfordshire Üniversitesi’nde genetik alanında kıdemli öğretim görevlisi olan Dr Alena Pance, yeni ilacın diğer sıtma parazitlerine karşı ve hastalığın hayatı tehdit eden biçimleri olan ağır ve serebral sıtmada etkili olup olmadığına dair daha fazla veri çağrısında bulundu.
Denemeye katılmayan Pance, bu sorulara rağmen bulguların “gerçekten cesaret verici” olduğunu söyledi.
“Dünya genelindeki parazit popülasyonlarında antimalaryal ilaçlara yaygın direnç, bu hastalığın dünya çapındaki yüksek yaygınlığı göz önüne alındığında bilinen ve son derece endişe verici bir durum,” dedi.