Florida Üniversitesi’nden ağız biyolojisi uzmanları, şekerin ağıza girdiği andan itibaren dişleri nasıl etkilediğini anlattı.
Yılbaşı yaklaşırken, yılın son ayları yoğun bir şeker tüketimiyle geçiyor. Ancak tatlıları yedikten sonraki ilk dakikalarda ağızda neler yaşandığı çoğu kişi tarafından bilinmiyor.
Florida Üniversitesi’nden ağız biyolojisi uzmanları Prof José Lemos ve Jacqueline Abranches, şekerin ağıza girdiği andan itibaren dişleri nasıl etkilediğini The Conversation'da kaleme aldıkları yazıda anlattı.
İki uzmana göre, şekerli bir yiyecek ya da içecek tüketildiğinde ağızda yaşayan bakteriler saniyeler içinde bu şekeri kullanmaya başlıyor. Bakteriler şekeri enerjiye dönüştürürken yüksek miktarda asit üretiyor.
Şeker alımından bir-iki dakika sonra ağız içindeki asit seviyesi, diş minesini çözebilecek kadar yükseliyor. Bu, çürük oluşumunun ilk adımı olarak biliniyor.
Neyse ki tükürük bu noktada devreye giriyor. Tükürük hem ağızdaki fazla şekeri temizliyor hem de oluşan asidi nötralize ederek diş yüzeyini korumaya çalışıyor.
Ayrıca ağız florasında bulunan yararlı bakteriler, çürüğe neden olan bakterilerle rekabet ederek ortamı dengelemeye yardımcı oluyor. Fakat uzmanlar, gün boyunca sık sık şeker tüketildiğinde bu doğal savunma mekanizmalarının yetersiz kaldığını belirtiyor.
Plak tabakası
Diş çürümesine yol açan bakteriler, şekerle beslendiklerinde diş yüzeyine yapışan ve temizlenmesi oldukça zor olan bir biyofilm (plak) tabakası oluşturuyor.
Bu tabaka adeta bir kale görevi görerek bakterileri koruyor ve tükürüğün asidi nötralize etmesini zorlaştırıyor.
Asidik ortamda hayatta kalabilen zararlı bakteriler çoğalmaya devam ederken faydalı bakteriler ortamdan çekiliyor. Böylece ağız içi asidi sürekli yüksek kalıyor ve diş minesi aşınarak çürük oluşuyor.
Ne yapılabilir?
Uzmanlar dişleri korumak için birkaç öneride bulunuyor.
Örneğin şeker tüketimini azaltmak ve tatlıları mümkünse bir öğün sırasında yemek, tükürük artışı sayesinde ağızdaki asidin daha hızlı dengelenmesini sağlıyor.
Gün boyu atıştırmalık olarak şekerli yiyecek ve içecek tüketmekten kaçınmak da çürük riskini azaltıyor.
Şekerli gıdaların, özellikle sofra şekeri ve yüksek fruktozlu mısır şurubu içerenlerin, süreklilik kazandığında ağızda asit seviyesini uzun süre yüksek tuttuğu uyarısı yapılıyor.
Düzenli diş fırçalamak ve her gün diş ipi kullanmak da plak tabakasının temizlenmesi için önemli. Uzmanlar, yemeklerden sonra fırçalamanın çürük riskini ciddi ölçüde düşürdüğünü vurguluyor.