Ultra hızlı moda devlerine eko-vergiler, reklam yasakları ve influencer kısıtlamaları getirmesi planlanan yeni mevzuat, başlangıçtaki çevresel hedeflerinin gerisinde kaldığı gerekçesiyle eleştiriliyor.
REKLAM
Fransız Senatosu Salı günü, özellikle Çinli e-ticaret platformları Shein ve Temu'yu hedef alan, düşük maliyetli giyim devlerini düzenlemek üzere tasarlanmış yeni bir yasa tasarısını büyük bir çoğunlukla onayladı.
Metin, seri üretim ve düşük fiyatlarla gelişen bir model olan hızlı modanın çevresel ve ekonomik sonuçlarıyla mücadele etmeyi amaçlıyor.
Mevzuat, hızlı moda şirketleri tarafından satılan ürünlerin emisyon, kaynak kullanımı ve geri dönüştürülebilirlik gibi çevresel etkilerini değerlendirecek bir eko-puan sistemi getiriyor.
En düşük puana sahip markalar 2025'ten itibaren ürün başına 5 euroya kadar vergilendirilebilir, bu rakam 2030'a kadar 10 euroya yükselebilir. Ancak vergi, ürünün perakende satış fiyatının yüzde 50'sini geçemeyecek.
Tasarı ayrıca, ultra hızlı moda markalarının reklamlarının yasaklanmasını ve bu markaları internet üzerinden tanıtan influencer'lara yaptırım uygulanmasını da içeriyor.
Tasarı ile Shein ve Temu gibi ultra hızlı moda platformları hedef alınırken, Zara, H&M ve Kiabi gibi büyük Avrupalı aktörler en ağır cezalardan muaf tutuldu.
'Hayal kırıklığına uğradık'
Çevreci gruplar, revize edilen tasarıyı "zayıflatılmış bir hedef" olarak nitelendirdi.
Friends of the Earth France kampanya yöneticisi Pierre Condamine, "Bu kaçırılmış bir fırsat," dedi.
"Elimizde iki markayı hedef alacak ve dolayısıyla Fransa'da satılan üretim ve giysilerin en az yüzde 90'ını temsil eden markaları dışarıda bırakacak bir metin var. Yani bu kaçırılmış bir fırsat. Gerçek bir çevresel hedefimiz olabilirdi. Hayal kırıklığına uğradık çünkü sonuçta bu tasarının arkasındaki en büyük itici gücün ekonomik koruma olduğunu görebiliyoruz. Oysa başlangıçta sektörü daha sürdürülebilir uygulamalara yöneltmek gibi bir hedef vardı."
Ancak bazı Fransız milletvekilleri tasarının öncelikle Avrupa endüstrilerini koruması gerektiğini savunuyor. Muhafazakar Senatör Sylvie Valente Le Hir, "Ne yazık ki başka seçeneğimiz yok," dedi.
"Bugün hâlâ elimizde kalan Avrupa sanayilerini savunmak zorundayız. Çin’de üretim yapan bu devlerle bizim üretimimiz arasında çok büyük bir fark var — onlar bizden 100 kat daha büyük ölçeklerde üretim yapıyor. Bu yüzden, Avrupa ve Fransa’daki sanayileri şimdilik korumamız gerekiyor. Aksi takdirde, elimizde hiçbir şey kalmayacak."
Shein sözcüsü Quentin Ruffat ise bu hafta başında tasarıya tepki göstererek, metnin Fransız tüketicilerin "alım gücünü etkileyebileceği" uyarısında bulundu.
2010 ve 2023 yılları arasında Fransa'da reklamı yapılan hızlı moda ürünlerinin değeri 2,3 milyar eurodan 3,2 milyar euroya yükseldi.
Ülkenin çevre ajansı Ademe'ye göre, Fransa'da her saniye 35 giyim eşyası çöpe atılıyor.
Senato tasarıyı 337 lehte ve sadece bir aleyhte oyla kabul etti. Metin şimdi eylül ayında senatör ve milletvekillerinden oluşan ortak bir komiteye gidecek.
Tasarının AB düzenlemelerine uygunluğunun sağlanması için Avrupa Komisyonu'nun da bilgilendirilmesi gerekecek.
Tasarı kabul edilirse, Avrupa'da hızlı modanın zararlarını ele alan en agresif yasama çabalarından biri olacak ancak nihai etkisi henüz belli değil.