Avrupa’nın en büyük nükleer tesisi, savaşın ortasında 10 gün önce dış şebekeden aldığı elektrik bağlantısını kaybetti.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi, Rusya’nın kontrolündeki Zaporijya Nükleer Santrali’nde artan güvenlik riskleri konusunda alarm verdi.
Avrupa’nın en büyük nükleer tesisi, savaşın ortasında 10 gün önce dış şebekeden aldığı elektrik bağlantısını kaybetti. Şu anda santraldeki altı devre dışı reaktörün ve kullanılmış yakıt havuzlarının soğutma sistemleri, acil durum dizel jeneratörleri ile çalışıyor.
Grossi, tesisin güvenliğinin şimdilik kontrol altında olduğunu, ancak bunun sürdürülebilir olmadığını belirtti: “Reaktörlerin ve yakıt depolarının mevcut durumu istikrarlı. Ancak jeneratörler bu yükü uzun vadede taşıyamaz. Şebeke elektriğinin yeniden bağlanması hayati önem taşıyor.”
Zelenskiy ise jeneratörlerin bugüne kadar hiç bu kadar uzun süre çalışmadığına dikkat çekti: “Jeneratörler ve santral böyle bir senaryo için tasarlanmadı. Durum kritik.”
Taraflar birbirini suçluyor
Ukrayna, enerji hattının Rus topçusu tarafından hedef alındığını söylerken; Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, hattın Ukrayna bombardımanı sonucu kesildiğini öne sürdü.
“Rusya’nın kontrol ettiği bir tesisi bombaladığı iddiası aptalca,” diyen Peskov, sorumluluğu Kiev’e yükledi.
10’uncu kez elektriksiz kaldı
UAEA verilerine göre santral, 23 Eylül’de savaşın başlamasından bu yana 10'uncu kez dış şebeke bağlantısını kaybetti. Tek kalan enerji hattı, santralden 1,5 kilometre uzakta yaşanan askeri faaliyet nedeniyle hasar gördü.
Şu anda sahada 8 acil durum jeneratörü aktif, 9’u yedekte, 3’ü ise bakımda. UAEA ekibi, yakıt takviyesi sayesinde jeneratörlerin en az 10 gün daha çalışabileceğini bildiriyor. Ancak uzun vadede dış güç kaynağına ihtiyaç duyulduğu vurgulanıyor.
Nükleer felaket endişesi
Zaporijya, dünyanın en büyük 10 nükleer santralinden biri. Tesisin güvenliği, savaşın en başından bu yana uluslararası toplumda büyük kaygı yaratıyor. Rus güçleri, 24 Şubat 2022’de başlayan işgalin ilk günlerinde santrali ele geçirmişti.
Ukrayna’da toplam 4 nükleer santral bulunuyor ancak Rusya’nın kontrolü altındaki tek tesis Zaporijya. Çatışmaların son bulmasına yönelik ABD öncülüğündeki diplomatik çabalar sonuçsuz kalırken, santralde yaşanacak olası bir kaza tüm Avrupa için büyük bir felaket riski taşıyor.