Trump yönetimi, Alaska'nın Arktik Ulusal Vahşi Yaşam Sığınağı'nı petrol ve doğal gaz sondajına açma planlarını onaylayarak ekonomik çıkarlar ile çevrenin korunması arasındaki şiddetli tartışmaları yeniden alevlendirdi.
ABD'de Başkan Donald Trump yönetimi, perşembe günü Alaska’nın Arktik Ulusal Yaban Hayatı Sığınağı’nın kıyı ovasını olası petrol ve gaz sondajına açma planlarını kesinleştirdi.
Bu karar, ülkenin çevresel mücevherlerinden birinde sondaj yapılıp yapılmaması konusunda uzun süredir devam eden tartışmayı yeniden alevlendirdi.
ABD İçişleri Bakanı Doug Burgum perşembe günü yaptığı açıklamada, kutsal kabul edilen ve Yerli Gwich’in halkı için özel anlam taşıyan 631 bin 309 hektarlık kıyı ovasında gelecekteki kiralama satışlarının önünü açan kararı duyurdu.
Plan, Başkan Donald Trump ve Kongre’deki Cumhuriyetçilerin bu bölümü olası gelişmelere yeniden açma yönündeki vaatlerini yerine getiriyor.
Trump’ın yaz aylarında kabul edilen vergi indirimleri ve harcama kesintilerini içeren yasası, 10 yıllık dönemde sığınakta en az dört kiralama satışının yapılmasını öngörüyordu.
Yerel topluluklar ne düşünüyor?
Burgum’a Washington, D.C.’de Alaska’nın Cumhuriyetçi Valisi Mike Dunleavy ve eyaletin kongre delegasyonu eşlik etti. Açıklamalar arasında, önceki yönetim tarafından iptal edilen sığınaktaki petrol ve gaz kiralarının yeniden yürürlüğe konması kararı da vardı.
Mart ayında bir federal yargıç, Biden yönetiminin bu kiraları iptal etme yetkisine sahip olmadığına hükmetmişti.
Bu kiralar, Trump’ın ilk döneminin sonunda yapılan ve sığınak için tarihte ilk kez düzenlenen kiralama satışında en büyük teklifi veren eyalet şirketi tarafından tutuluyordu.
Sığınak yakınlarındaki Yerli Gwich topluluklarının liderleri, kıyı ovasını kutsal kabul ediyor ve bu bölgenin kendilerinin geçim kaynağı olan ren geyiği sürüsü için önemine dikkat çekerek sondaja karşı çıkıyor.
Sığınak içinde yer alan Inupiaq topluluğu Kaktovik’in liderleri ise sondajı destekliyor ve sorumlu petrol geliştirmeyi bölgelerinin ekonomik refahı için kilit önemde görüyor.
Kaktovik Inupiat Corp. Başkanı Charles “CC” Lampe yaptığı açıklamada, “Kendi sesimize saygı duyan ve Kaktovik’in uzun vadeli başarısını destekleyen politikaların Washington’da ilerletildiğini görmek cesaret verici,” dedi.
Başkan Joe Biden’ın döneminin sonuna doğru sığınakta düzenlenen ikinci kiralama ihalesine hiçbir teklif gelmedi. Ancak ihale eleştirmenleri, kapsamının çok kısıtlı olduğunu savundu.
Wilderness Society’nin Alaska kıdemli yöneticisi Meda DeWitt ise perşembe günkü açıklamayla ilgili, yönetimin “Porcupine caribou sürüsünün (ren geyiğinin alt türü), bu topraklardan yaşamını sürdürebilme özgürlüğüne ve Arktik Sığınak’ın sağlığına bağımlı olan insanların yaşamlarını, kültürlerini ve manevi sorumluluklarını şirket çıkarlarının altına koyduğunu” söyledi.
King Cove ve Cold Bay'e giden yol
Perşembe günü açıklanan adımlar, Trump’ın ocakta göreve dönüşünde ortaya koyduğu planlarla tutarlı. Bu planlar arasında King Cove ile Cold Bay topluluklarını birbirine bağlayacak bir yol inşaatının hızlandırılması çağrısı da vardı.
Burgum, perşembe günü Izembek Ulusal Yaban Hayatı Sığınağı’ndan geçecek yolun inşasına yönelik bir arazi takası anlaşmasının tamamlandığını duyurdu.
King Cove sakinleri, Cold Bay’deki her hava koşuluna uygun havaalanına kara yoluyla ulaşmayı uzun süredir talep ediyor; bunu acil tıbbi bakıma erişim için hayati görüyor. Dunleavy ve kongre delegasyonu bu çabayı destekledi ve meseleyi hayat ve güvenlik konusu olarak nitelendirdi.
Çevreciler anlaşmaya karşı yasal olarak itirazda bulunacaklarını belirtti.
Bazı yerli liderler, yolun göçmen kuşları uzaklaştıracağından endişeli. Alaska Yarımadası’nın ucuna yakın sığınak, göçmen su kuşları için uluslararası düzeyde tanınan bir habitat barındırıyor.
Geçmişteki arazi takası önerileri de tartışma ve davalarla karşılaşmıştı.
Bir çevre grubu olan Biyolojik Çeşitlilik Merkezi, son arazi anlaşmasının sığınak içindeki yaklaşık 202 hektarlık “ekolojik olarak yerine konulamaz vahşi yaşam alanını” sığınak dışındaki King Cove Corp.’a ait 703,7 hektara kadar arazilerle değiştireceğini açıkladı.
Bazı topluluklarda, daha kuzeydeki Yukon-Kuskokwim Deltası bölgesindeki Yup’ik topluluklarının kabile liderleri, bir yolun geliştirilmesinin geçim kaynakları için hayati önem taşıyan göçmen kuşlara zarar vereceği endişesini dile getirdi.
Mferkezin Alaska direktörü Cooper Freeman, “Hooper Bay ve Paimiut Yerli köyleriyle birlikte, bu karara mahkemede kesinlikle itiraz etmeyi planlıyoruz,” dedi.
Cumhuriyetçi Senatör Lisa Murkowski gazetecilere yaptığı açıklamada, görev süresi boyunca King Cove için arazi erişimi konusunda mücadele ettiğini ve hem topluluğu hem de sığınağı ziyaret ettiğini söyledi.
Murkowski, sığınağı birçok su kuşu için “kelimenin tam anlamıyla bir beslenme noktası” olarak nitelendirdi ve yolun en az tahribatla inşa edilmesinin herkesin yararına olduğunu belirtti.
Murkowski, “Kimsenin çok şeritli, asfalt, dev kamyonların gidip geldiği bir yoldan bahsetmediğini hatırlamak önemli. Bu hâlâ 11 millik (18 kilometrelik), tek şeritli, çakıllı, ticari olmayan kullanım için yapılacak bir yol," dedi.