Ursula von der Leyen, Rus varlıklarına bağlı savaş tazminatı kredisi başarısız olursa Ukrayna’yı finanse etmek için bir 'B Planı' sundu. Ancak Belçika’nın itirazlarına rağmen bu kredi hâlâ en güçlü seçenek olarak görülüyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya Merkez Bankası’nın dondurulan varlıklarını kullanma planına Belçika’nın çekinceleri devam ederken, Ukrayna’nın bütçe ve savunma ihtiyaçlarını finanse etmek için savaş tazminatı kredisine alternatif seçenekleri açıkladı.
Alternatifler arasında, AB bütçesi teminatıyla piyasalardan borçlanmak ve üye ülkeler arasında ikili anlaşmalar yoluyla ulusal düzeyde borçlanma mekanizmaları oluşturmak yer alıyor. Bu seçenekler, Rus varlıklarına bağlı savaş tazminatı kredisinin hayata geçirilememesi halinde değerlendirilecek.
Von der Leyen, kredi seçeneğinin hâlâ en güçlü ve öncelikli plan olduğunu vurguladı.
“Ukrayna’ya bir kredi veriyoruz — ve Rusya tazminat ödediğinde Ukrayna bu krediyi geri ödüyor,” diyen von der Leyen, perşembe sabahı Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda konuştu.
“Bu, Ukrayna’nın savunmasını ve ekonomisini desteklemenin en etkili yolu. Ve Rusya’ya zamanın kendi lehine işlemediğini anlatmanın en net yolu,” ifadelerini kullandı.
Von der Leyen sözlerini, “Gerekirse uzun vadeli bir taahhütte bulunacağımızı göstereceğiz. Avrupa, ne kadar sürerse sürsün Ukrayna’nın yanında olmaya devam edecek,” diye tamamladı.
140 milyar euroluk savaş tazminatı kredisi fikri, Eylül ayında gündeme gelmiş ve o tarihten bu yana bütçelerinde ek borçlanma alanı bulunmayan, piyasaların tepkisinden çekinen ve nakit sıkıntısı yaşayan AB üyesi ülkeler arasında destek bulmaya başlamıştı.
Dondurulan Rus varlıklarının kullanılması fikrinin avantajı, yeni bir ulusal borç çıkarılmasını gerektirmemesi; çünkü bu fonlar, şu anda Brüksel’deki menkul kıymet merkezi Euroclear’da tutulan nakit bakiyelerinden doğrudan karşılanabilecek.
Ancak teklif, Euroclear’ın ev sahibi konumundaki Belçika hükümetinden sert dirençle karşılaştı. Brüksel yönetimi, bu planın hayata geçmesi halinde Kremlin’in misilleme hedefi haline gelebileceğinden endişe ediyor. Üstelik Belçika ile Rusya arasında, Sovyet dönemine dayanan ve tahkim süreci öngören bir yatırım anlaşması bulunuyor.
Geçen ay Belçika Başbakanı Bart De Wever, bu gerekçelerle AB liderlerinin savaş tazminatı kredisini onaylamasını engelledi. De Wever, planın ilerleyebilmesi için “azami düzeyde” yasal güvence, tüm üye ülkelerden riski tamamen paylaşacak sağlam teminatlar ve diğer egemen varlıkların şeffaf şekilde izlenebilmesi şartlarını öne sürdü.
De Wever, “Eğer parayı benim ülkemden alırsanız ve işler ters giderse, bir hafta içinde 140 milyar euroyu (yaklaşık 6,87 trilyon TL) ödemeye ne gücüm var ne de niyetim,” dedi.
Avrupa Komisyonu, Belçika’nın çekincelerini gidermeye ve De Wever’ı Aralık ayında yapılacak yılın son AB zirvesinde planı imzalamaya ikna etmeye çalışsa da, kilitlenme hâlâ sürüyor.
Avrupa Komisyonu’nun, savaş tazminatı kredisine ek olarak Ukrayna’yı desteklemek için alternatif yollar içeren bir “seçenekler belgesi”ni yakında sunması bekleniyor.
Ursula von der Leyen’in perşembe günkü konuşması, üye başkentlere henüz gönderilmemiş olan bu belgenin gayriresmî bir ön sunumu olarak değerlendiriliyor.
Von der Leyen, Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı açıklamada, “Bu taahhüdü yerine getirmek için Belçika ve tüm üye ülkelerle yakın iş birliği içindeyiz,” dedi.
Kulislerde ise AB yetkilileri ve diplomatlar, siyasi açıdan uygulanabilir tek seçeneğin savaş tazminatı kredisi olduğunu kabul ediyor.
“Seçenekler belgesi”nin ise aslında ortak borç çıkarma planının zorluklarını açıkça ortaya koymak için hazırlanmış bir araç olduğu belirtiliyor. Örneğin İskandinav ülkeleri, bu plan kapsamındaki borçlanma seçeneğini çoktan reddetti.
Öte yandan Belçika, Komisyon’un savaş tazminatı kredisine yönelik ısrarından giderek daha fazla rahatsızlık duymaya başladı; von der Leyen’in açıklamaları da bu rahatsızlığı yatıştırmadı.
Bir AB yetkilisi Euronews’e yaptığı açıklamada, “Belçika hükümetinin endişeleri haklı, ancak talepleri son derece maksimalist; çünkü sıfır riskle yürütülebilecek hiçbir mali işlem yok,” ifadelerini kullandı.
Savaş devam ederken Ukrayna için zaman daralıyor
Savaş sürerken Ukrayna için zaman daralıyor
Ukrayna’nın, 2026’nın ikinci çeyreğinde yeni bir dış yardım paketine ihtiyaç duyması bekleniyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın Kiev’e yapılan yardımları kesme kararı, mali yükün büyük kısmının artık Avrupa’nın omuzlarına kalması anlamına geliyor.
Von der Leyen, “Hepimiz bu savaşın sona ermesini istiyoruz. Ancak kalıcı bir barış, güçlü ve bağımsız bir Ukrayna’ya bağlı,” dedi ve ekledi:
“Putin hâlâ bizden daha uzun dayanabileceğine inanıyor. Zamanla Rusya’nın savaş alanında hedeflerine ulaşabileceğini düşünüyor. Bu açık bir yanlış hesaplama.”
Von der Leyen, “Şimdi, Putin’in zaman kazanma amaçlı ikiyüzlü hamlelerini boşa çıkarmak, onu müzakere masasına getirmek ve savaşı Rusya için daha maliyetli hale getirmek için yeni bir ivme yaratma zamanı,” ifadelerini kullandı.