Sosyal medyadaki bir paylaşımında terörü övdüğü gerekçesiyle gözaltına alınan Fransız komedyen Dieudonné M’bala bu hafta hakim karşısına çıkacak
REKLAMSosyal medyadaki bir paylaşımında terörü övdüğü gerekçesiyle gözaltına alınan Fransız komedyen Dieudonné M’bala bu hafta hakim karşısına çıkacak.
Paris’te, Charlie Hebdo dergisine düzenlenen saldırılar sonrasında ‘Je suis Charlie’ (Ben Charlie’yim) sözü saldırılar kınanırken en fazla kullanılan slogan haline geldi.
Dieudonné ise Facebook hesabında yaptığı paylaşımda “Je me sens Charlie Coulibaly (Kendimi Charlie Coulibaly gibi hissediyorum)” yazmıştı. ‘Coulibaly’ yani Charlie Hebdo saldırılarının ardından Musevilerin işlettiği bir süpermarkete düzenlenen saldırının zanlısı Amedy Coulibaly.
Milyonlar Charlie Hebdo saldırılarının sadece dergi çalışanlarını değil ifade özgürlüğünü de hedef aldığını söyleyerek sokaklara indi.
Diğer taraftaysa bir komedyen yazdığı bir yazı nedeniyle gözaltına alındı. ‘İfade özgürlüğünün sınırı ne?’ tartışılır oldu.
Kimileri için komedyenin sözleri, Müslümanların en hassas olduğu bir konu gözardı edilerek basılan karikatürler kadar yanlıştı. Kimileri içinse biri mizah diğeri ise nefret söylemiydi.
Peki kim bu Dieudonné ve Fransız yasaları ifade özgürlüğü ile ilgili ne diyor?
Dieudonné kimdir?
Dieudonné M’bala, 11 Şubat 1966’da Fontenay-aux-Roses kentinde dünyaya geldi. Fransız bir anne ve Kamerunlu bir babanın oğlu olan komedyen ilköğrenimini Katolik okulunda tamamladı.
Farklı sektörlerde çalıştıktan sonra, komedide karar kıldı. 1990’larda Elie Semoun ile ikili olarak komedi gösterilerinde sahne aldı. Aynı zamanda siyasetten de çok uzak durmadı. Siyasi hareketlerde rol alan komedyen ırkçılık ve aşırı sağcı politikacı Jean-Marie Le Pen karşıtı bir tutum sergiledi.
Siyahi köleleri konu alan senaryosunu beyaz perdeye yansıtmak için Ulusal Sinema Merkezi’ne yaptığı maddi yardım talebi geri dönünce kurum için ‘çifte standart uygulayan ziyonistler’ tabirini kullandı.
Komedyen hakkında açılan diğer davalar
- 16 Şubat 2007 Lyon Capitale radyosuna verdiği bir mülakatta Yahudiler hakkında yaptığı yorumlar nedeniyle yargılanmıştı. Komedyen sözlerinin din üzerine felsefi bir tartışmanın parçası olduğunu savunmuş, mahkeme ise belirli bir grubun hedef alındığına hükmetmişti. - 15 Kasım 2007 Bir dergide yayınlanan röportajında Yahudileri köle tacirlerine benzeten Dieudonné, ırkçı nefreti körüklediği gerekçesiyle 5 bin Euro para cezasına çarptırılmıştı. - 26 Haziran 2008 Cezayir’de, 2005 yılındaki bir gösterisinde Yahudi Soykırımı ile ilgili ifadeleri nedeniyle 7 bin Euro para cezası almıştı. - 28 Kasım 2013 İnternette yayınladığı bir şarkının sözleri nedeniyle ırkçı nefreti körüklediğine hükmedilen komedyen 28 bin Euro para cezasına çarptırıldı.
Fransız kanunları ifade özgürlüğü ile ilgili ne diyor?
1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi 11. Maddesi:
“Düşüncelerin ve inançların serbestçe dışa vurumu en değerli insan haklarından bir tanesidir. Her bir yurttaş yasaların belirlediği durumlarda bu özgürlüklerin kötüye kullanımından sorumlu olmak şartı ile bu ifadelerini özgürce konuşabilir, yazabilir ve yayınlayabilir.”
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 10. Maddesi:
“1. Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir almak ve vermek özgürlüğünü de içerir. Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine bağlı tutmalarına engel değildir. 2. Kullanılması görev ve sorumluluk yükleyen bu özgürlükler, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu emniyetinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması, veya yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması için yasayla öngörülen bazı biçim koşullarına, sınırlamalara ve yaptırımlara bağlanabilir.”
Kanunlar ifade özgürlüğünü koruma altına alsa dahi uygulamada kimi durumlar istisna görülmektedir.
Fransa’da ifade özgürlüğünü sınırlayan iki durum söz konusu:
1. Hakaret1. Irkçı nefretin körüklenmesi, insanlık karşıtı suçların, ırkçılığın ve Yahudi karşıtlığının savunulması ile homofobik söylemler