Şiddeti meşru yöntem olarak gören Black Bloc ve sosyal hareket Sarı Yelekliler arasında bağ var mı?

REKLAM

Fransa’da başkent Paris olmak üzere ülkenin birçok kentinde 1 Mayıs gösterilerinde Black Blocs alanlarda yer aldı. Black Blocs her yıl olduğu gibi 1 Mayıs gösterilerine katıldı fakat bu yıl farklı olan bir şey vardı; Sarı Yelekliler ve Fransız hükümetinin ismini koyduğu ‘casseur’ler (kıran döken) de eylemlerde yer aldı.

Bankamatiklere hasar veren, alışveriş merkezlerinin üzerine yazılamalar yapan, çöp kutularını yakan ve kendilerini ideolojik olarak anarşist olarak tanımlayan Black Bloc kimdir? Sarı Yelekliler eylemleriyle bir ilgileri var mı?

Black Bloc veya çoğul kullanımıyla Black Blocs (Kara Blok), Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un politikalarını Sarı Yelekliler gibi protesto ediyor. Yüksek vergilere tepki olarak başlayan ve son zamanlarda sosyal adaletsizliği genel olarak protesto eden Sarı Yelekliler ile bu anlamda bir ortak yönleri var. Fakat hem ideolojik hem de taktiksel anlamda Black Bloc çok farklı bir oluşum.

Black Blocs kimdir?

Black Blocs, tarihçi Bryan Muller ve Hugo Melchior tarafından “tamamen siyah giyinen devrimci militanların oluşturduğu kolektif bir hareket” olarak tanımlanıyor. Berlin Duvarı’nın yıkılmasından önce 1980’lerde Batı Almanya’da kapitalizm karşıtı Black Blocs protesto taktikleriyle polisle çatışmaları sayesinde adını dünya çapında duyurdu.

Dünyanın her yerinde küçük gruplar halinde örgütlenen Black Blocs, adını giydikleri siyah giysiler ve siyah maskelerden alıyor.

Toplumsal eylem ve gösterilere katılan Black Blocs, politik hareket anlamında şiddeti meşru bir araç olarak görüyor ve kapitalizmin simgeleri olan bankalara, reklam panolarına ve lüks hotel ve alışveriş merkezlerine saldırıyor. Fransız televizyon kanalı LCI’ye konuşan Black Blocs üyesi Julien, “Şiddet sayesinde sesimiz duyulabiliyor.” diyor ve ekliyor; “10 bin kişinin katıldığı bir eylem genellikle kısa bir paragraf olarak gazetenin bir köşesinde belki yayınlanır belki yayınlanmaz. Tıpkı Black Bloc gibi eğer bütün dünya şu an Sarı Yelekliler’i konuşuyorsa bu kullandıkları şiddetin sayesindedir.”

Hem Sarı Yelekliler hem de Black Blocs sembolik giysiler seçiyor

Geçmişi Soğuk Savaş dönemine dayanan Black Blocs’un karşısında Kasım 2018’den beri var olan bir sosyal hareket var; Sarı Yelekliler. Bu anlamda tarih olarak karşılaştırılamayacak iki grup söz konusu. Zira Sarı Yelekliler bir sosyal hareket iken, Black Blocs ideolojik bir protesto taktiği.

Öte yandan iki grup da isimlerini sembol olarak kullandıkları giysilerden alıyor. Sarı Yelekliler, 17 Kasım 2018’de vergi artışlarını protesto etmek için eylemlerine başlarken, Fransa’da her araçta bulunması zorunlu olan yüksek görünürlüklü parlak yeleklerden aldı ismini. Black Blocs da, hem tanınmamak için yüzlerini ve giysilerini siyah renk seçti, hem de anarşizmin sembolik renkleri siyah ve kırmızıdan dolayı kullandı bu rengi.

“Sarı Yelekliler ve Black Blocs arasında yakınlaşma yok”

Euronews’a konuşan ve Sciences Po (Siyasal Bilgiler Enstitüsü) öğretim üyesi Guillaume Farde, “Sarı Yelekliler ve Black Blocs arasında bir yakınlaşma olmadığını” belirtti. Farde, sosyal hareket olan Sarı Yelekliler ve sokakları şiddet sayesinde benimsemek üzerine kurulu protesto taktiği olan Black Blocs’un karıştırılmaması gerektiği görüşünde. Farde’a göre, özünde akaryakıt zamlarını ve yüksek vergileri protesto etmek için başlamış Sarı Yelekliler eylemleri kapitalizm ve sömürgecilik karşıtı olan Black Blocs’dan “çok çok uzakta bir hareket.”

Öte yandan söylemlerinde değişiklik yapan Sarı Yelekliler, Black Blocs ile ortak argümanlar oluşturmaya başladı. Yüksek vergileri protesto etmek için başlayan Sarı Yelekliler’in beş buçuk aylık süre içinde söylemleri değişti. Son zamanlarda sosyal adaletsizlik ve artan polis şiddetine karşı söylem geliştiren Sarı Yelekliler bu anlamda Black Blocs ile uzlaşıyor.

Akademisyen Farde, Sarı Yelekliler eylemleriyle birlikte Balck Blocs'un Fransa’nın güneyindeki Bordeaux ve Toulouse gibi kentlerde medyada daha görünür olduğuna değindi.

Sarı Yelekliler’in çoğu barışçıl şekilde eylem yapmayı tercih etse de, göstericilerin büyük kısmı Black Blocs’a sempati duyuyor.

'Ultra-Sarı'lar kim?

Farde'a göre, Sarı Yelekliler son aylarda yaptığı eylemlerde Black Blocs ile aynı taktiği kullanarak protestolarını sürdürüyor. Amaç hükümeti ve sistemi şiddet yoluyla bertaraf etmek.

Öte yandan Fransız hükümeti ise bu eylemciler için ‘Ultra Sarı’ söylemini kullanmaya başladı. Farde’a göre söz konusu eylemciler, Black Blocs ile iletişim kurmaya çalışarak ortak eylem yapmaya çalıştı. Fakat örgütlü ve organize olamadıkları için söz konusu iletişim kurulamadı.

Black Blocs ve ‘casseur’ler arasındaki fark nedir?

Fransız yetkililer, Paris’in ünlü Champs Elysees caddesinde dükkan ve bankalara saldıranların ve yağmalayanların Black Blocs olduğunu söyleyerek bu grubun suçlu olduğunu ilan etti. Fakat gerçek göründüğünden daha karmaşık.

Fransız hükümetinin ‘casseur’ olarak adlandırdığı ve ‘kıran döken’ anlamına gelebilecek bu gruplar eylemler esnasında bazı dükkanları ya da restoranları hedef alıyor. Fakat bu gruplar saldırdıkları mağaza ve dükkanları yağmalayabiliyor, bu anlamda ‘hırsızlık' suçunu işleyebiliyorlar. Öte yandan Black Blocs saldırdığı yerleri yağmalamıyor, zira tüketim toplumunu protesto ettikleri için eylemlerde çalma ya da yağmalama eylemlerine karışmıyorlar. Diğer yandan çalma esnasında polislere yakalanma riskleri yüksek olduğu için “vur ve kaç” taktiğiyle saldırdıkları alanlarda çok vakit geçirmeden hareket ediyorlar.

Ayrıca ‘casseur’ler aşırı sağcılardan da oluşabilirken, Black Blocs ideolojik olarak kendisini aşırı sağ ve ırkçılık karşıtı tanımladıkları için siyasi yelpazenin zıt kısmında yani radikal solda yer alıyor.

Avrupa’nın dört yanından Black Blocs’a katılanlar oldu

Sarı Yelekliler Fransa’daki pahalı hayat koşullarını protesto ederken Black Blocs tüm kapitalist sisteme karşı oldukları için uluslararası bir oluşum. 1 Mayıs eylemleri öncesinde Black Blocs tüm Avrupa’daki arkadaşlarını destek olmaları için Paris’teki eylemlere çağırdı. Bu nedenle çarşamba günü yapılan 1 Mayıs eylemlerinde sadece Fransa’dan değil, Avrupa’nın farklı yerlerinden, İspanya, Almanya ve diğer ülkelerden gelen Black Blocs üyeleri de vardı.