Covid-19'a çare arayışı: Koronavirüs aşı çalışmaları adım adım nasıl ilerledi?

COVID-19 aşı çalışmaları
COVID-19 aşı çalışmaları © AP Photo
By Gizem SadeAlessio Dellanna
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Covid-19'a karşı henüz bir aşı geliştirilemedi ancak dünyanın dört bir yanında çalışmalar devam ediyor. Haziran ayı itibariyle potansiyel aşı yarışını önde götüren AstraZeneca ortaklığıyla Oxford Üniversitesi oldu.

REKLAM

Covid-19'a karşı henüz bir aşı geliştirilemedi ancak dünyanın dört bir yanında çalışmalar devam ediyor.

Haziran ayı itibarıyla, potansiyel aşı yarışını önde götüren AstraZeneca ortaklığıyla Oxford Üniversitesi oldu.

13 potansiyel aşı arasındaki denemelerde en ileri aşamada olan Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca'nın ChAdOx1 nCoV-19 adlı aşı adayı ile "etkisi, güvenilirliği ve bağışıklık sağlayıcılığına" ilişkin çalışmalar, 8 Eyül'de bir denekte yan etki oluşturduğu gerekçesiyle durduruldu.

Klinik aşamada en çok aşı denemesi yapan Çin'i ABD, İngiltere ve Almanya izliyor.

Koronavirüs salgınının Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkışından bu yana yapılan çalışmaların gelişimini derledik:

31 Aralık: Yeni bir hastalık tanımlandı

Dünya Sağlık Örgütü'nün Çin ofisi, 31 Aralık'ta Vuhan kentinde sebebi belirlenemeyen gizemli bir hastalık tespit edildiğini bildirdi. 3 Ocak itibarıyla Vuhan'da 44 zatürre vakası olduğu açıklandı.

10 Ocak: Bilim insanları yeni tip koronavirüsün gen haritasını çıkardı

Çin'in yeni zatürre vakalarını bildirmesinden birkaç gün sonra bilim insanları, daha sonra Covid-19 olarak adlandıracakları hastalığın genom dizisini haritalandırdı. Bu, bir aşıya giden yolda ilk önemli adım oldu.

11 Ocak: Yeni tip koronavirüsün moleküler haritası yayınlandı

Uzmanlar koronavirüsün genetik dizilimini yayımladı ve sonrasında aşı için uluslararası çalışmalar başladı.

16 Mart: ABD aşı denemelerine başladı

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ulusal Sağlık Enstitüleri, hayvanlar üzerinde umut vadeden sonuçlar alınmasının ardından 18 ila 55 yaşlarındaki 45 sağlıklı yetişkin üzerinde aşı denemelerine başladı.

Çalışmalar Massachusetts merkezli biyoteknoloji şirketi Moderna ve Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından finanse edildi ve 6 hafta sürdü.

Denenen aşı mRNA-1273 olarak adlandırıldı.

2 Nisan: 'Covid-19'a karşı tüberküloz aşı denemeleri devam ediyor'

Fransa Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırmalar Enstitüsü "Covid-19'a karşı BCG aşısını test etmek için klinik araştırmalar devam ediyor. Hollanda, Almanya, Fransa, İspanya ve Avustralya'da başlamak üzere" açıklamasını yaptı.

8 Nisan: Dünya genelinde en az 115 aşı inceleniyor

Nature.com dergisi, "Küresel Covid-19 aşısı Ar&Ge ortamında, 73'ü henüz keşif ve klinik öncesi aşamada olan 115 aşı adayı var" ifadelerini kullandı.

Bu aşı adaylarından klinik deney seviyesine ulaşmış olanlarının Inovio, Moderna, CanSino Biolohicals ve Shenzhen Geno-Immune Tıp Enstitüsü tarafından test edilenler olduğu bildirildi.

13 Nisan: Avrupa Birliği aşı çalışmaları için 80 milyon euro fon sözü verdi

Avrupa Birliği, Alman CureVac şirketinin aşı çalışmalarını desteklemek için fon ayrıldığını açıkladı.

14 Nisan: GSK ve Sanofi Covid-19 aşısı için birlikte hareket etmeye karar verdi

İngiliz şirket GlaxoSmithKline ile Fransız ilaç devi Sanofi, 2020'nin ikinci yarısında klinik denemelerin başlayacağını duyurdu. İki şirket, denemelerin başarılı olması halinde aşının 2021'in ikinci yarısında erişilebilir olacağını belirtti.

22 Nisan: Almanya koronavirüs aşısı için klinik denemelerin başladığını duyurdu

Almanya'nın yetkili kuruluşu Paul-Ehrlich Enstitüsü, Alman BioNTech şirketi ve ABD'li ortağı Pfizer'e deneysel aşıları 18 ila 55 yaşlarındaki, sağlıklı 200 gönüllü üzerinde test etmek üzere aşı ruhsatı için yeşil ışık yaktı.

24 Nisan: Oxford Üniversitesi Covid-19 aşısında insanlı deneylere başladı

(İki gruba ayrılarak yarısına aşı diğer yarısınaysa placebo verilen) bin 112 kişi üzerinde ChAdOx1 nCoV-19 ilacın denemeleri başladı. Deneklerin bağışıklık sistemlerinin virüsle mücadele için harekete geçirilmesi amaçlandı.

REKLAM

İlaç, genetik olarak koronavirüsü taşımak üzere tasarlanmış bir şempanze virüsü kullanılarak oluşturuldu.

İngiltere hükümeti çalışmalara 51 milyon euro hibe etti. Sağlık Bakanı Matt Hancock ilacın yüzde 80'lik bir başarı oranı sağladığını açıkladı.

13 Mayıs: Fransa'da 'aşıya öncelikli erişim' polemiği

Fransız ilaç devi Sanofi, aşı çalışmalarına fon sağlayan ilk ülke olduğu için ABD'ye aşıya erişimde öncelik verileceğini açıkladı. Sanofi'nin bu açıklaması tartışmalara yol açtı.

Fransa Ekonomi Bakanı Agnes Pannier-Runacher bu teklifin "kabul edilemez" olduğunu söylerken Fransa Başbakanı Edouard Philippe, Sanofi'nin CEO'sundan Fransa'nın muhtemel aşıya erişimi konusunda güvence aldığını duyurdu.

22 Mayıs: Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca aşı denemelerinde ikinci aşamaya geçti

Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca şirketi, klinik testlerinde 10 bin kişinin yer alacağı ikinci aşamaya geçti. Bu sayı, nisan ayında başlayan birinci aşama çalışmalardaki deneklerin 10 katı kadardı.

REKLAM

Bu aşamada, farklı yaş gruplarının aşıya ne tür tepkiler vereceğinin anlaşılması amaçlandı.

Çalışmaların üçüncü aşaması, aşının, 18 yaş üstü büyük bir denek grubunu koronavirüse yakalanmaktan koruyup korumayacağını test etmeye odaklanacak.

13 Haziran: Avrupa ülkeleri büyük aşı anlaşması yapmak için ortaklık sözü verdi

İlaç devi AstraZeneca, Oxford Üniversitesi tarafından denemelerin yapıldığı aşıdan 400 milyon doz tedarik edilmesi için Almanya, İtalya, Hollanda ve Fransa ile bir anlaşma yaptığını söyledi.

Eğer başarı sağlanırsa teslimatın 2020 sonunda başlayacağı bildirildi.

Şirket daha önce İngiltere, ABD, Norveç merkezli Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI) ve uluslararası aşı ittifakı Gavi ile benzer anlaşmalar imzalamıştı.

REKLAM

Hindistan'ın Serum Enstitüsü ile de 1 milyon doz için anlaşıldı.

15 Haziran: Londra'daki Imperial College insanlı aşı denemelerine başladığını duyurdu

Imperial College'ın çalışmasına katılan 300 sağlıklı insana potansiyel aşıdan iki doz verildi.

Eğer denemeler umut vadeden sonuçlar verirse yıl sonuna doğru 6 bin gönüllüyle daha geniş çaplı denemeler yapılacak.

Çalışma, İngiltere hükümetinden gelen 46 milyon euro ve 5,5 milyon euroluk bağışlarla finanse ediliyor.

16 Haziran: İngiltere başarılı denemelerin sonrasında hastalara streoid vermeye başladı

Covid-19'a karşı başarılı bir tedavi yöntemi keşfedildi.

REKLAM

Oxford Üniversitesi düşük maliyetli steroid ailesinden bir ilacın, ağır Covid-19 hastalarında ölüm oranını üçte bire kadar azaltabileceğini öne sürdü. 2 bin 104 ağır hastaya ağız veya damar yoluyla deksametazon verilen deneyin başarılı sonuçlar verdiği açıklandı.

İngiltere hükümeti, ilacın hastalar üzerinde kullanımına derhal başlanacağını duyurdu.

25 Haziran: AB antiviral ilacın Covid-19 tedavisinde kullanılmasına izin verdi

Avrupa İlaç Ajansı (EMA) çalışmalarda olumlu sonuçlar veren Remdesivir'in AB içinde Covid-19 hastalarının tedavisinde kullanılması için yetki verilmesini istedi.

ABD Başkanı Donald Trump ve diğer birçok yetkili tarafından umut vadeden bir tedavi olarak lanse edilen ilaç, 12 yaşından büyük solunum güçlüğü çeken yetişkinler ve ergenler üzerinde test edilecek.

27 Haziran: Ursula von der Leyen, bağış toplama kampanyasının başarısını kutladı

Avrupa Komisyonu Ursula von der Leyen, aktivist örgüt Global Citizen tarafından başlatılan kampanyada 6 milyar euroya ulaşıldığını söyledi. Bu rakam AB kurumları tarafından toplanan parayı 16 milyar euronun üzerine çıkardı.

REKLAM

15 Ağustos: Rusya, Sputnik V aşısını tescil ederek üretime başladığını duyurdu

Rusya, 'Sputnik V' adlı Covid-19 aşısının üretimine başlandığını duyurdu.

Sağlık Bakanlığı, N.F. Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Enstitüsü tarafından geliştirilen aşının ilk partisinin üretimine başlandığını duyurdu. Savunma Bakanlığı ise ilerleyen saatlerde ilk parti üretiminin tamamlandığını açıkladı. İlk partide ne kadar üretildiğine ise açıklık getirilmedi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Ağustos'ta yaptığı açıklamada koronavirüse karşı geliştirilen ilk aşının tescil edildiğini bildirmişti. The Lancet dergisi de söz konusu aşının üzerinde denendiği kişilerde antikor oluşturduğunu açıklamıştı.

9 Eylül: Oxford Üniversitesi ile AstraZeneca'nın birlikte geliştirdiği aşı çalışmaları durduruldu

İngiltere’deki Oxford Üniversitesi ile birlikte aşı çalışmaları yürüten ilaç şirketi AstraZeneca, klinik denemelerde üçüncü aşamada olan potansiyel aşının denendiği İngiliz bir katılımcıda ciddi yan etkiler görülmesi üzerine çalışmalarını durdurdu.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

BioNTech'in CEO'su Uğur Şahin'in sosyal medyada paylaşılan aile fotoğrafı sahte çıktı

Moderna Covid-19 aşısının acil kullanımı için ABD Gıda ve İlaç Dairesine başvurdu

AstraZeneca: Covid-19 aşı adayı yaşlılarda bağışıklığı artırıyor; kesin sonuçlar Noel'de alınacak