Yapılan bir araştırmaya göre; Çin'in küresel ticaret yolu için birçok kıtada çok sayıda ülkede başlattığı altyapı çalışmaları ve bunun hükümetler üzerindeki baskısı, yoksul ülkeleri 385 milyar dolarlık "gizli borç" yükü altında bıraktı.
REKLAMYapılan bir araştırmaya göre; Çin'in küresel ticaret yolu için birçok kıtada çok sayıda ülkede başlattığı altyapı çalışmaları ve bunun hükümetler üzerindeki baskısı, yoksul ülkeleri 385 milyar dolarlık "gizli borç" yükü altında bıraktı.
Ayrıca projelerin üçte birinden fazlasının yolsuzluk skandalları ile gündeme geldiği kaydediliyor.
Uluslararası Kalkınma Araştırma Laboratuvarı AidData'nın hazırladığı rapora göre, Çin devlet bankaları ve Başkan Şi Jinping'in büyük yatırım hamlesi olan 'Kuşak ve Yol Girişimi' kapsamında hükümetler ve şirketlerle yapılan şeffaf olmayan anlaşmaların, düzinelerce düşük gelirli hükümeti öngöremedikleri borçlara boğdu.
Çin, programın açıklandığı 2013 yılından bu yana Afrika ve Orta Asya'daki birçok ülke dahil olmak üzere yaklaşık 163 ülkede yollar, köprüler, limanlar ve hastaneler inşa etmek için 843 milyar dolardan fazla yatırım yaptı.
Bazı ülkeler bu yatırımları çekebilmek için Çin ile anlaştı ancak üzerine düşenleri yerine getiremeyerek Çin'e borçlu hale geldi.
AidData yönetici direktörü Brad Parks, bu paranın yaklaşık yüzde 70'inin devlet bankalarına veya Çinli işletmeler ile yatırımın yapıldığı ülkelerdeki yerel ortaklar arasındaki ortak girişimlere ödünç verildiğini söylüyor.
Sözleşmeler belirsizliklerle dolu
Kredilerin "merkezi hükümetler dışındaki aktörlerden oluşan bir takıma" verildiğini, ancak diğer tarafın ödeyememesi durumunda genellikle bir hükümet garantisi ile desteklendiğini söyleyen Parks, bu şekilde bizzat devletlerin Çin'e borçlu hale geldiğini ifade ediyor ve ekliyor:
"Sözleşmeler belirsiz ve hükümetler Çin'e borçlu oldukları parasal değerleri tam olarak bilmiyorlar"
Çalışmada, eksik bildirilen bu borçların yaklaşık 385 milyar dolar değerinde olduğu bulundu.
Merkezi Virginia'daki William ve Mary Koleji'nde bulunan AidData, şu anda Çin'e karşı ulusal gayri safi yurtiçi hasılalarının yüzde 10'undan daha yüksek borç riskine sahip 45 düşük ve orta gelirli ülke tespit etti.
Çin ile iş yapanlar pişman
Parks, "Şu anda Kuşak ve Yol Girişimi ile gördüğümüz şey, alıcıların pişmanlığı. Başlangıçta bu kervana katılmak isteyen birçok yabancı lider, şimdi borç sürdürülebilirliği endişeleri nedeniyle Çin altyapı projelerini askıya alıyor veya iptal ediyor" diyor.
Pekin'in borç verme çılgınlığı sadece ticaret yapabilme amaçlı değil. Çin bazen ödenemeyen borçlar karşılığında ülkelerden topraklarının bir kısmının farklı sebepler için kullanım hakkını talep ediyor. Bu bazen ticari bazen askeri olabiliyor.
AidData, Pekin'in kredilerinin daha kısa geri ödeme süreleri ile daha yüksek faiz oranları talep ettiğini de buldu.
Ancak borçluların olumsuz geri dönüşleri nedeniyle son iki yılda borç verme trendinde de yavaşlama olduğu aktarılıyor.
Çin'in kredi hakimiyetine son verme girişimi
Son olarak yedi zengin ulustan oluşan G7 grubu, Pekin'in bu yıl küresel kredi vermedeki hakimiyetine karşı koymak için rakip bir plan duyurdu.
Parks, araştırmalarının Kuşak ve Yol projesinin Pekin tarafından tasvir edildiği gibi "müttefikler inşa etme" amaçlı olmadığı, daha ziyade Çin'in "en karlı proje için avlandığı" sonucuna vardığını söyledi.