Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Avrupa Birliği'nin Moskova'ya karşı uygulamaya soktuğu yaptırımlara Kremlin'den 'ruble' hamlesi geldi. Ancak bunun uygulanabilirliği ve iki taraf için de riskleri tartışılıyor.
REKLAMRusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Avrupa Birliği'nin Moskova'ya karşı uygulamaya soktuğu yaptırımlara Kremlin'den 'ruble' hamlesi geldi. Ancak bunun uygulanabilirliği ve iki taraf için de riskleri tartışılıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bu yaptırımları uygulayan ülkelere satılan doğal gaz ve petrol ücretinin dolar ya da euro yerine ruble ile ödenmesi şartını koştu.
Rus liderin akaryakıt piyasasını "dolarsızlaştırma" politikasının uygulamaya sokulması konusunda konunun uzmanları farklı formüllerin masaya yatırılabileceğine işaret ediyor.
Fransız düşünce kuruluşu Stratejik Araştırma Vakfı'nda (FRS) enerji uzmanı olan Nicolas Mazzucchi, bu kararın öncelikle doğal gaz anlaşmalarının iptaline neden olabileceğine dikkat çekiyor.
Bu konuda çarşamba günü açıklama yapan Alman Hükümeti de fiyatın belirlenmesi ve aracı bankaların seçiminde sorun yaşanacağını dile getirdi.
Putin'in ruble kararını şaşırtıcı bulmayan Mazzucchi, bu "karşı yaptırımların" Rusya'dan beklendiğini ifade ediyor. 2014 yılını hatırlatan araştırmacı, Rusya'nın hedef olduğu yaptırımların özellikle Avrupa'nın dönüştürülmüş tarım ürünlerinin ithalatı konusunda karşı yaptırımlar doğurduğunu söylüyor. Mazzucchi'ye göre Rusya, karşı yaptırımlarla Avrupa'nın "yumuşak karnına" vuruyor.
Ruble kararının nasıl sonuçları olabilir?
Kararın işe yaraması durumunda iki etkisinin olacağını belirten Enerji Uzmanı, "Rublenin yapay olarak değer kazanmasını sağlayacak. Çünkü rubleye talep artacak" öngörüsünde bulunuyor.
"İkinci etkisi ise o ya da bu şekilde dolardan çıkıldığında Amerikan yaptırımlarından da kurtulunmuş olunacak" diyen araştırmacı, "Dolardan çıkarak Rusya, Amerika Birleşik Devletleri'nin baskı kapasitesini sona erdirmeye çalışıyor" diyor:
"Örneğin İran'a karşı yaptırımlarda Washington, Tahran'ın ticaret yapmasını engellemek için 'Dolar kullanımınızı yasaklıyoruz' demişti. Şu anda da petrol ve gaz dünyasında tüm işlemler dolar üzerinden yapılıyor. Moskova doları ve euroyu kullanmayarak bazı yaptırımlardan kurtulmayı umut edebilir".
Würzburg Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Görevlisi Peter Bofinger de rublenin döviz piyasasından satın alınması durumunda, bunun rublenin değerini güçlendireceğini belirtti.
Alman Ekonomi Enstitüsü'nün (IW) Başkanı Hubertus Bardt ise batının ödemeyi dolar veya euro olarak yapmaya devam ettiğinde ne olacağına dikkati çekerek, “O zaman gaz dağıtımları durdurulacak mı? Yoksa bu, merkez bankasını yaptırımlardan kurtarmak için yapılmış bir blöf mü?” sorusunu akıllara getirdi.
Bonn üniversitesi Öğretim Görevlisi Moritz Schularick da ruble ile satış konusunda ayrıntıların belli olmadığını belirterek, ancak prensipte petrol ithalatçıları, yaptırım uygulanmayan Rus bankalarından rubleyi dolar satarak almak zorunda kalacaklarını belirtti.
Schularick, "Ancak burada gerçekte olan, elbette Putin'in Avrupa hükümetlerinin endişeleri üzerine oynamasıdır. Zirve öncesi (AB liderleri) korkuları körüklemek ve yeni yaptırımların önüne geçmek istiyor" değerlendirmesinde bulundu.
Ruble dolar paritesi nasıl sabitlenecek?
"Şu ana kadar Kuzey Akım gibi sözleşmelerde gaz miktarı dolara endekslenmiş durumdaydı" diyen Mazzucchi ise, "Sorun Rusya'nın Ruble üzerine kurulmuş bir sistemi uygulamaya soktuğu anda ortaya çıkacak. Bu miktar nasıl rubleye çevrilecek, hangi referans değer alınacak?" konularının temel mesele olduğunu ifade etti.
"Nasıl uygulamaya sokulduğunun görülmesi lazım. Özel aracı bankalardan mı geçilmesi gerekecek? Eğer yanıt 'evet' ise bu bankalar Avrupa topraklarında aktif olmayanlar arasında bulunabilir. Ya da üçüncü ülkeler üzerinden mi geçilmesi gerekecek? Bu sorulara yanıtlar yapılan anlaşmalarla verilecek. Rusya ile petrol ve doğal gaz ticaretinin devam etmesini isteyen ülke, kendi yöntem ve stratejisini belirleyecek. Birçok farklı model ortaya çıkacak".
'Rusya’dan böyle bir misilleme beklenmiyor'
Düsseldorf Heinrich-Heine Üniversitesi Rekabet Ekonomisi Enstitüsü’nden Prof. Dr. Jens Südekum, konuya ilişkin Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede, uluslararası finans piyasalarında yeterince ruble bulunmadığını, tek alternatifin rubleyi doğrudan Rusya merkez bankasından almak olduğunu belirtti.
Rusya'nın sahip olduğu altın ve döviz rezervlerinin Batılı ülkeler tarafından dondurulduğunu anımsatan Südekum, "Putin bu şekilde dolaylı olarak bizi kendi yaptırımlarımızı aşmaya zorluyor" ifadesini kullandı.
Aynı zamanda Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanlığı'nın bilimsel danışma kurulu üyesi de olan Südekum, Batı yaptırımlarına karşı, Rusya’dan böyle bir misilleme beklenmediğini ifade etti. Südekum, " Bekleyip Batı'nın nasıl tepki vereceğini görmemiz gerekecek. Bir olasılık, bunu bir provokasyon olarak alıp kendi yaptırımlarınızı artırabilir. İleri giderek, gaz ithalatını tamamen durdurabilir. Belki de Putin'in başarmak istediği tam olarak buydu" değerlendirmesinde bulundu.
REKLAMJens Südekum, Putin'in son açıklamasından sonra Rusya'ya karşı bir enerji ambargosunun daha olası olduğuna işaret etti.