Uzmanlara göre Ukrayna'dan dersler çıkaran Çin Tayvan'ı yopyekün işgal edebilir, ya da aşama aşama gücünü arttırarak Tayvan'ı "bir yılan gibi boğmayı" ve Batı'dan topyekün savaş tepkisini çekmeye bir adım kala geri çekmeyi tercih edebilir.
REKLAMAmerika Birleşik Devletleri Temsilciler (ABD) Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin geçen hafta Tayvan'ı ziyaretinin ardından Çin, adaya yönelik askeri tatbikatlarına hız verdi. Tayvan, Pekin'in bu tatbikatları adayı işgale hazırlanmak ve Asya-Pasifik bölgesindeki statükoyu değiştirmek için kullandığı endişesi taşıdığını belirtti.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping,Tayvan'ın anakara ile birleşimini "Çin ulusunun 2050'deki yeniden canlanma stratejisinin" bir parçası olarak görüyor. Pekin'in önümüzdeki 10 yıl içinde silahlı bir birleşim için hazırlıklarını sürdürdüğü tahmin ediliyor.
Ancak bazı Batılı hükümetler, Çin lideri Şi'nin, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalindeki başarısızlıklarından ders çıkardığını ve bu nedenle Tayvan'ın işgalinin beklenenden daha erken br tarihe alınabileceğini düşünüyor.
Çin ne zaman saldırabilir?
Diplomatlar ve uluslararası ilişkiler uzmanlarına göre Pekin, Tayvan'ın işgalinde Moskova'nın Ukrayna'yı işgal girişiminden çıkardığı derslere göre hareket edebilir.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat'ta başlattığı işgal girişimine Batılı ülkelerin tepki verme süresinin yaklaşık iki günü bulduğunu belirten kaynaklar, Pekin'in bu süreyi dikkate alacağı düşüncesinde.
Moskova'nın 48 saat içinde Kiev'i ele geçirerek Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy'i devirememesinin Batılı ülkelerin desteğine kapı açtığını belirten uzmanlar Şi'nin bu hatayı terkarlamak istemeyeceğini ve 48 saatlik süre içinde "yıldırım hızıyla" bir saldırı planlayacağını düşünüyor.
Savunma ve güvenik alanında uzmanlaşan Londra merkezli düşünce kuruluşu RUSI uzmanları, İngiliz The Daily Telegraph gazetesine verdikleri görüşte, bu saldırının en erken 2023'te gerçekleşebileceğini öngörüyor.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun "halen evrimleşen bir güç" olduğunu belirten uzmanlar, işgalin başarısız olması halinde Şi'nin, Çin Komünist Partisi liderliğinde üçüncü dönemi kazanmasının zora girme riskini göze almayacağı görüşünde. Liderin seçileceği parti kongresi bu yılın ikinci yarısında yapılacak.
Çin Tayvan'ı nasıl işgal edebilir?
Çin'in Pelosi'nin ziyaretinin ardından bölgede yürüttüğü kapsamlı askeri tatbikatları yakından takip eden uzmanlar Çin'in Tayvan'ı işgali için hangi yolları kullanacağına dair ipuçları arıyor.
Çin'in daha önce görülmemiş "savaş oyunları" donanma ablukasından savaş jetlerinin sortilerine ve Tayvan plajlarına amfibi çıkarmaya kadar birçok yöntemi tatbik ediyor. Uzmanlar Çin'in bütün bu yöntemleri bir arada kullanarak Tayvan'ı topyekün işgal edebileceğini belirtiyor.
Ancak Pekin'in tam tersine aşama aşama gücünü arttırarak Tayvan'ı "bir yılan gibi yavaş yavaş boğmayı" ve Batı'dan topyekün savaş tepkisini çekmeye bir adım kala durmayı tercih edebileceği de olası seçenekler arasında.
Çin'in işgali için kullanabileceği dört seçeneğin avantajları ve dezavantajları?
1 - Çin Tayvan'ı abluka altına alabilir
Çin, dünyanın en büyük mikroçip üreticisi Tayvan'ı finansal, ekonomik ve işlevsel olarak yıpratmayı deneyebilir, Tayvan silahlı güçlerini uzun soluklu ve sürekli yüksek hazırlık seviyesinde tutarak yorabilir.
Çin, Tayvan adasının çevresindeki yedi bölgeye odaklanan tatbikatlarında Tayvan'ın dış dünyayla bağlantısını kesecek gümrük ve uçuşa kapalı bölgeyi hızla oluşturabileceğini gösterdi.
Uluslararası nakliye rotasını etkileyecek bu yöntem itiraza neden olsa da, dirençli bir uluslararası tepki yaratmayabilir.
2- Çin, Matsu ve Kinmen adalarını işgal edebilir
Çin, uzun süredir kendi toprağı olarak gördüğü ve bazıları anakaradan yalnızca 10 kilometre uzaklıktaki bu adaları işgal ederek bölgede kontolü ele geçirebilir.
Tayvan'ın kuzeybatısındaki Matsu adaları ile Tayvan'ın batısındaki Büyük Kinmen Adası'nın işgali Çin'e yalnızca 20 bin asker gibi asgari bir maliyetle Batı'nın tepkisini ölçme fırsatı da verebilir.
Bu adaların işgaline verilecek tepkinin zayıf kalması, tıpkı Rusya'nın 2014 yılında Kırım'ı ilhakı gibi, Çin'e bu adaları ilhak etmek için cesaret verebilir. Bu adaların çok küçük olması sebebiyle birçok ülke tepki verme riskine girmek istemeyebilir. Ancak Amerika Birleşik Devletleri'nin Tayvan'la yaptığı ilişkiler anlaşması, bu adaları Tayvan'ın bir parçası olarak tanıyan Washington'u müdahaleye zorlayabilir.
Öte yandan, bu adaların işgali Çin'e "sınırlı bir ödül" karşılığında yüksek risk getirebilir.
REKLAM3 - Çin Tayvan'a havadan ve anakaradan füze atışlarıyla saldırabilir
Çin'in elindeki bir diğer seçenek, Tayvan'ı hava saldırıları ve füze atışlarıyla zayıflatmak ve cezalandırmak olabilir. Çin ilk etapta Tayvan'ın kıyı savunmasını, radar ve havaalanlarını hedef alabilir, ancak müzakere masasında elini güçlü tutmak ve Tayvan halkının birlik içinde savunmaya teşvik etmemek için yoğun nüfuslu kentleri hedef almaktan kaçınabilir.
Bu seçenek her ne kadar askeri gerilimi tırmandırsa da, hedeflerin sınırlı olması uluslararası toplumu büyük bir tepki için kışkırtmayabilir.
Bu senaryoda ABD'nin bölgedeki, özellkle de Japonya'daki güçlerinin hazırlık düzeyini arttırması beklenebilir. Tokyo da ordusunu harekete geçirerek Çin'in balistik füze kapasitesini hedef almaya hazır konuma getirebilir.
RUSI uzmanı Sidharth Kaushal'a göre bu seçenek, her ne kadar Tayvan'da hasar yaratacak ve Batı'nın dikkatini bölgeye yönlendirecek olsa da, Tayvan'ı müzakere masasına zorlayacak bir yöntem değil, dolayısıyla da statükoyu değiştirmeye yetmeyecek.
Bu durumda Çin gerektiğinde tam kapasite tepki vermeye ve topyekün işgale hazırlık yapabilir.
REKLAM4 - Çin Tayvan Adası'nı tamamen işgal edebilir
Topyekün işgale karar vermesi halinde Çin bu girişimi yaklaşık 110 kilometrelik Tayvan Boğazı boyunca füze ve savaş uçaklarının bombardımanı eşliğinde birliklerini stratejik noktalardan karaya çıkararak başlatabilir.
Çinli savaş gemileri ve denizaltıları, stratejik noktalara mayın döşenmesini önlemek amacıyla Tayvan donanmasını yok etmeye odaklanabilir.
Çin bir yandan Tayvan'ın savunma gücünü hızla alt ederek direncini kırmayı hedeflerken, diğer yandan siber saldırılarla Tayvan'ın iletişim kaynaklarını keserek halkı paniğe sürükleyebilir.
Uzmanlar ve diplomatik kaynaklar, Çin'in, Ukrayna'nın işgalindeki gibi Batı'nın tam teşekküllü tepki vermesine fırsat kalmadan 48 saat içinde işgali başarıya ulaştırmaya çalışacağı görüşünde.
Tam işgal durumunda Tayvan ne yapabilir?
Tayvan ise, ülkenin Çin tarafından işgale uğraması durumunda kentlerde, ormanlarda ve dağlarda gizli ekipmanla kendini savunmaya odaklanabilir.
REKLAMSivil güçleri, kıyı gözetleme, tanksavar ve füze savar savunma sistemlerini harekete geçirebilir ve gerilla savaşına yönelebilir.
Keşif uçakları, insansız hava araçları ve mobil radar platformlarıyla kıyıdaki hedefleri tespit ve yok edebilir.
Tam işgal halinde uluslararası tepki ne olur?
Tayvan'ın tam işgali, uluslararası toplumu harekete geçirebilir. ABD, Japonya ve muhtemelen Avustralya bu tepkiye liderlik edebilir.
Hindistan gibi diğer bölgesel güçlerin Çin'e karşı oluşan siyasi, ekonomik ve söylemsel tepkiye destek verebilir, ancak özellikle Hindistan'ın askeri müdahaleye dahil olması beklenmiyor.
RUSI uzmanı Kaushal'a göre "Çin'in ayağına basmaktan çekinen" birçok ülke Çin ile ABD arasında bir konum almaya çalışacak.
REKLAM