Kosova Başbakanı Albin Kurti, euronews'in sorularını yanıtladı
Ukrayna’daki savaş Balkanların batısında gerilime yol açtı ve Sırplarla Kosovalı Arnavutlar arasındaki güvensizlik kaygı verici boyutlara ulaştı. Avrupa Birliği bu durumdan derin endişe duyuyor.
Kosova Başbakanı Albin Kurti, euronews'in sorularını yanıtladı.
Euronews: Sırbistan’la görüşmelerin yeniden başlayacağı 18 Mart tarihinden beklentileriniz neler?
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Anlaşmayı 27 Şubat’ta imzalamamız gerekiyordu. Maalesef Sırbistan Cumhurbaşkanı bunu istemedi. 27 AB ülkesi tarafından teklif edilen bu temel anlaşma, ilerlemek için sağlam bir zemin oluşturuyor ve nihayet 18 Mart’ta sonuçlandırmayı umuyoruz."
Euronews: Sırbistan Kosova’dan örneğin Kosova'da Sırp belediyeler topluluğu oluşturma yükümlülüklerini yerine getirmesini istiyor. AB aracılığındaki bu anlaşmanın bu kısmının sizin için kabul edilebilir olduğunu düşünüyor musunuz?
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Milliyetine, ulusal kimliğine, etnik kökenine ve dinine bakmaksızın tüm vatandaşların başbakanı olarak buradayım. Tüm vatandaşlarımı hakları, ihtiyaçları ve talepleri doğrultusunda tatmin etmek istiyorum. Ancak demokratik cumhuriyetimizin yasaları gereği, tek etnik kimlik yararına çözümler mümkün değil."
Euronews: Evet ama kendi kaderini tayin hakkının hariç tutulduğunu söylememin nedeni de bu. Özerklikten bahsediyoruz.
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Bu nedenle Temel Antlaşma'nın onayladığımız 7. maddesinde Sırp toplumunun kendi kendini yönetmesinden bahsediyoruz. Sırp toplumunun kendi kendini yönetmesi ifadesi aynı zamanda bir örgüt olarak Avrupa Konseyi’ne atıfta bulunuyor. Bu da Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme'ye atıfta bulunmamız gerektiği anlamına geliyor. Ve aynısını, Bosna'daki gibi bölgesel etnik milliyetçilik tuzağına düşmeyeceğimiz Kosova’da da yapabileceğimizi düşünüyorum."
Euronews: Avrupa Konseyi üyelerinden yakında yeşil ışık yakılabileceğine dair herhangi bir işaret aldınız mı?
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Avrupa Konseyi üyelerinin büyük çoğunluğu Kosova’nın başvurusuna olumlu yaklaşıyor. Umuyorum ki şimdi orada nihai oylamayı yapmak ve Avrupa Konseyi'ne üye olmak için prosedürleri hızlandıracağız. Bizim için çok önemli çünkü ülkeden çok vatandaşlarımız için faydalı olacak. Zira Sırbistan Cumhurbaşkanı ile Brüksel'de gerçekleştirdiğim bu görüşmelerde de ilişkilerin normalleşmesinin nihai faydalanıcılarının vatandaşlar olması gerektiğini her zaman vurguluyorum."
Euronews: Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısı sonrası Avrupa’nın bu bölümünde gerilimin arttığını görüyoruz. Size göre, ilişkiler nasıl?
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Ukrayna aynı zamanda demokrasi, özgürlükler ve insan haklarının savunulduğu bir cephe hattı ve bunun muhtelif etkilerini ülkemizde de gördük. Bunun ilk etkisi, Miloseviç'in Yugoslavya Sırbistan'ında 1999 baharında yaşanan soykırımın yol açtığı travmanın geri dönüşü oldu."
Euronews: Mahkeme tarafından soykırım olarak tanınmadı, yanılmıyorsam savaş suçlarını, halka karşı şiddet kullanıldığını ve etnik temizliği tanıdılar. Ama soykırım Bosna’yla ilgiliydi.
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Srebrenitsa’daki soykırım tanındı. Ancak bence, bu sadece Srebrenitsa’da olmadı. Ben buradaydım, burada yaşadığımız şey bir soykırımdı ve kadınlar, çocuklar, hamile kadınlar ayrım gözetmeksizin öldürüldü ve yakıldı. Ve hâlâ bir dava açılmadı."
Euronews: Sorumlular yargılanıyor.
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Kosova’nın Sırbistan’a bir soykırım davası açtığı bir yargılama süreci henüz yaşanmadı. Ancak bizim yaşadığımız şey bir soykırımdı."
Euronews: Fakat uluslararası mahkemenin bakış açısı bu değil.
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Uluslararası mahkemelerin de bunu söylediği günler gelecek. Maalesef Miloseviç Lahey’de mahkum edildiği günü görmeden cezaevinde öldü."
Euronews: Peki neden bu olayı Ukrayna’daki savaşla ilişkilendiriyorsunuz? Aynı ahlaki ve etik bakış açısından baktığınız için mi yoksa siyasi bir devamlılık hali mi var?
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Burada iki önemli unsur var. Birincisi, 2022’de Kremlin her hafta Kosova’dan bahsediyordu. Putin değilse, Medvedev, Zaharova ya da Lavrov bahsediyordu."
Euronews: Orada bulunan Kosova barış gücü KFOR tarafından korunuyor hissetmiyor musunuz? NATO birlikleri Kosova’da.
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Ülkenizi tanımayan, Miloseviç’le arasına mesafe koymayan, Putin’le de arasına mesafe koymayan, milli hasılasının yüzde 3’ünü askeri teçhizata harcayan, sınırdaki birliklerini yüksek dereceli savaşa hazırlayan en büyük komşunuz Sırbistan’ı göz ardı edemezsiniz. Elbette Kosova NATO’da değil, NATO Kosova’da. Güvende hissediyoruz. Korkmuyoruz ama tetikteyiz."
Euronews: İki tarafın da karşılıklı tavizler vereceği olumlu sonuçlar bekliyor musunuz?
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "İlişkilerin normal olmasını istiyoruz. İlişkilerin tamamen normalleşmesinin merkezinde karşılıklı tanımanın yer alması gerektiğini anlıyoruz. Karşılıklı olarak birbirimizi tanımanın masadaki tek konu olması gerektiğini söylemiyorum, tüm konuları sabırla görüşmeye hazırım. Uzun vadede güvenliğimize, barışa ve istikrarımıza zarar verecek herhangi bir acele ve hızlı bir çözüm istemiyorum. Ve yine tüm iyi niyetim ve samimiyetimle, içerisinde sadece Kosova ve Sırbistan’ın değil, aynı zamanda müzakere ettiğimiz ve bağlı kalmak istediğimiz çerçeve olan Avrupa Birliği’nin de yer aldığı bu anlaşmayı yapmaya hazırım."
Euronews: Avrupa Birliği’nin büyük bir siyasi kazanıma ihtiyacı var. Onlara bunu verebilecek olanın siz olduğunuza inanıyor musunuz?
Kosova Başbakanı Albin Kurti: "Kendi kendimle bir anlaşma yapamam. Sırbistan’la, Avrupa Birliği’yle anlaşma yapmak zorundayım. Ve 27 Şubat’ta, imzalamaya hazırdım."