SGK'nın prim gelirlerinin; emekli aylıkları ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2023’te son 20 yılın zirvesine çıktı. Emeklilerin 31 Mart seçimleri öncesinde zam beklentisi ise gerçekleşmedi.
REKLAM16 milyon emekli 31 Mart yerel seçimleri öncesinde seyyanen zam beklentisi içindeydi ancak umduklarını bulamadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Büyük Ankara Mitingi”nde emeklilere zam açıklayabileceği yönündeki beklentiler gerçekleşmedi.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) topladığı prim gelirlerinin; emekli aylıkları ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2023’te son 20 yılın zirvesine çıktı. Prim gelirleri de emekli maaş giderlerinden fazla.
Peki, SGK’nın gelirleri emekli maaşlarını ne kadar karşılıyor?
SGK’nın istatistiklerine göre 2023 yılında SGK’nın prim geliri 1 trilyon 498 milyar lira oldu. Emekli aylık ödemeleri ise 1 trilyon 409 milyar lira gerçekleşti. Böylece toplanan primler emekli maaş ödemelerinden fazla oldu.
Ancak SGK’nın sağlık harcamaları da bulunuyor. 2023’te sağlık harcamaları 553 milyar lira oldu. Emekli aylıkları ve sağlık ödemelerinin toplamı 1 trilyon 962 milyar lira oldu.
Memurlar seyyanen zam alırken ve asgari ücret artarken emekli maaşlarının daha düşük kalmasının sebebi SGK’nın gelir-gider dengesiyle ilgili mi? SGK bütçesi, son yıllarda özellikle “emeklilikte yaşa takılanların” (EYT) emekli olmasıyla bozuldu mu?
SGK verileri bunun tam tersini söylüyor. SGK prim gelirlerinin emekli maaşları ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2003 yılından bu yana en yüksek oranını 2023’te yakaladı.
Bu oran 2003’te yüzde 59'du. 2022’de son 20 senenin rekoru kırılarak yüzde 76,1 oldu. 2023’te ise bu rekor biraz daha yükselerek yüzde 76,4’e ulaştı. Yani, primlerin bu giderleri karşılama oranı hiç olmadığı kadar iyi durumda.
Primlerin emekli aylıkları karşılama oranı da son üç yıldır yüzde 100’ün üzerinde seyrediyor. Bu anlamda son 20 yılda en iyi dönem son üç yılda gerçekleşti.
Peki, bütçeden SGK’ya daha fazla transfer mi gerçekleşiyor? Enflasyonun etkisiyle şüphesiz artış sözkonusu. Ancak bütçe transferlerinin gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranına bakıldığında son yıllarda düşüş yaşanıyor.
2009’da bu oran yüzde 5,23 olurken 2021’de yüzde 3,48’e; 2022’de ise son 15 yılın en düşük değeri olan yüzde 2,59’a geriledi. 2023’te biraz artış ile yüzde 3,23 oldu.
31 Mart seçimlerinde kayıtlı seçmen sayısı 61,4 milyon. Emekli sayısı ise 16 milyon. Buna göre seçmenlerin yüzde 26’sı emeklilerden oluşuyor.
Meclis seçim nedeniyle çalışmalarına ara verdiği için son hafta bir müjde gelse bile bunun seçimlerden önce gerçekleşmesi artık imkansız.